ایکس – شبهه: آیه مذکور و ترجمه آن به شرح ذیل است:

«يُدَبِّرُ الْأَمْرَ مِنَ السَّمَاء إِلَى الْأَرْضِ ثُمَّ يَعْرُجُ إِلَيْهِ فِي يَوْمٍ كَانَ مِقْدَارُهُ أَلْفَ سَنَةٍ مِّمَّا تَعُدُّونَ» (السجده، 5):

ترجمه: اوست كه امور اين دنيا را از (ابتداء خلقت تا برپايى قيامت، به فرمانى صادر از) آسمان تدبير و تنظيم مى‏كند، سپس (نتايج حاصله تدبير) در روزى كه مقدار آن به اندازه هزار سال از سال‏هايى است كه شما مى‏شماريد به سوى (مقام ربوبى) او بالا مى‏رود.

الف – ما که می‌دانیم حتی یک جمله‌ی نثر یا یک بیت شعر از یک انسان معمولی را نمی‌توان بدون علم و اشراف (دست کم به ادبیات) تفسیر نمود، نباید با یک روخوانی و حمل معانی ظاهری به آن چه که عرف خودمان است (نه ادبیات آن)، دست به تفسیر زده و فراتر از آن قضاوت نیز بنماییم. البته در همین روخوانی نیز باید دقت و تأمل گردد، چنان چه اگر به ظاهر همین آیه توجه کنیم، نفرموده است که دنیا پس از هزار سال به پایان می‌رسد، بلکه فرموده است آن روزی که همه چیز به سوی او بر می‌گردد، بر اساس محاسبه شبانه روز نزد شما، هزار سال به طول می‌انجامد. چنان چه در جای دیگری فرموده است، آخرت مواقفی دارد و یکی از روزهای آن به حسب شمارش شما در دنیا، پنجاه هزار سال است.

ب – بدیهی است که برای فهم بهتر یک آیه [چه رسد به تفسیر آن]، باید دست کم معانی کلمات و واژگان در ادبیات قرآنی را دانست. به عنوان مثال «تدبیر – نزول – آسمان – زمین و عروج» یعنی چه؟ آیا مراد از ارض، در همه آیات همین کره زمین است؟ آیا مراد از آسمان، همین آسمانی است که بالای سر خود می‌بینیم؟ نزول چیست؟ مثل بارانی است که از بالا می‌بارد، یا حقیقتی است که از مراتب وجودی بالا به مراتب پایین‌تر وجود می‌رسد؟ آیا عروج، یعنی به هوا رفتن؟ یا بازگشت به همان مراتب وجودی بالاتر است؟ آیا این آیه تبیین «قوس نزول و قوس صعود» نیست؟

 

ج – در هر حال وارد این مباحث نمی‌شویم و به همین توضیح ساده و کوتاه بسنده می‌شود که خداوند فرمود: تدبیر امور عالم حیات در زمین (آن چه زیر پای انسان و در اشراف اوست و به حیات دنیوی او مربوط است) - که از سوی خداوند علیم و حکیم صورت می‌پذیرد - از عالم بالای وجود (آسمان)، مراتب نزولی را طی می‌کند تا به زمین برسد. وقتی قیامت رسید، نتیجه‌ی تدبیر در یک روز بالا می‌رود، اما طول مدت این روز را اگر بخواهید به حساب اهل زمین محاسبه کنید، برابر با هزار سال است. پس مشاهده می‌فرمایید که نفرموده عمر زمین هزار سال است و پس از هزار سال دنیا به پایان می‌رسد و تناقضی نیز وجود ندارد.

کلمات کلیدی:  قرآن   سوره سجده