حدیثِ عقل –3/ تکلیف عقل (عاقل) نسبت به علم

اَرْبَعَةٌ تَلْزَمُ كُلَّ ذى حِجىً وَ عَقْلٍ مِنْ اُمَّتى، قيلَ: يا رَسولَ الله، ما هُنَّ؟ قالَ: اِسْتِماعُ الْعِلْمِ، وَ حِفْظُهُ، وَ نَشْرُهُ وَ الْعَمَلُ بِهِ. (تحف العقول، ص ۵۷)

چهار چيز بر هر عاقل و خردمندى از امّت من واجب است. گفته شد: «اى پيامبر خدا! آن چهار چيز كدام‏اند؟»

فرمودند: «گوش فرادادن به دانش، نگهدارى آن، نشر و عمل به آن».

کار اصلی عقل «شناخت» است که با علم حاصل می‌گردد. پس طبعاً هر کس عاقل باشد، دانش (علم) را فرا می‌گیرد و اساساً مشتاق معلومات می‌باشد. اما انسان از علوم بسیاری که فرا گرفته، غفلت می‌کند یا آنها را به دست فراموشی می‌سپارد، بدیهی است که این کار عاقلانه نیست، پس عاقل از علمش محافظت می‌کند. در ضمن انسان نباید به یک کتابخانه سیار مبدل گردد، بلکه باید چون جدش آدم ابوالبشر و چون همه انبیا و اولیای الهی علیهم السلام، علم را نشر دهد. عقل نبی درونی است و کار نبی نشر علم است. و بالاخره آن که عالم بی عمل، کسی است که خودش و علمش را بی‌فایده کرده است.

کلمات کلیدی:  حدیث امروز   علم