انسان حتی اگر تنها باشد، با دیگران در تعامل است، چرا که جزئی از یک نظام به هم پیوسته میباشد. اما به راستی، اصول تعامل درست، سالم، مفید و سازنده با دیگران چیست؟
نهج البلاغه – امیرالمؤمنین علی علیه السلام، نامه 31، از وصایای آن حضرت به فرزندش (ظاهراً به محمد حنفیه)
يا بُنَىَّ، اجْعَلْ نَفْسَكَ ميزاناً فيما بَيْنَكَ وَ بَيْنَ غَيْرِكَ،
پسرم! خود را ميزان بين خود و ديگران قرار بده،
فَاَحْبِبْ لِغَيْرِكَ ما تُحِبُّ لِنَفْسِكَ، وَ اكْرَهْ لَهُ ما تَكْرَهُ لَها،
بنابراين آنچه براى خود دوست دارى براى ديگران هم دوست بدار، و هرچه براى خود نمى خواهى براى ديگران هم مخواه،
وَ لاتَظْلِمْ كَما لاتُحِبُّ اَنْ تُظْلَمَ، وَ اَحْسِنْ كَما تُحِبُّ اَنْ يُحْسَنَ اِلَيْكَ،
و به كسى ستم مكن، چنانكه دوست دارى به تو ستم نشود، و نيكى كن چنانكه علاقه دارى به تو نيكى شود،
وَاسْتَقْبِحْ مِنْ نَفْسِكَ ما تَسْتَقْبِحُ مِنْ غَيْرِكَ، وَارْضَ مِنَ النّاسِ بِما تَرْضاهُ لَهُمْ مِنْ نَفْسِكَ،
آنچه را از غير خود زشت مى دانى از خود نيز زشت بدان، از مردم براى خود آن را راضى باش كه از خود براى آنان راضى هستى،
وَ لاتَقُلْ ما لاتَعْلَمُ وَ اِنْ قَلَّ ما تَعْلَمُ،
هر آنچه را نمى دانى مگو اگرچه دانستههايت اندك است،
وَ لا تَقُـلْ ما لا تُحِـبُّ اَنْ يُقـالَ لَـكَ.
و آنچه را دوست ندارى درباره تو بگويند تو هم درباره ديگران مگوى.
وَاعْلَمْ اَنَّ الإعْجابَ ضِدُّ الصَّوابِ وَ آفَةُ الألبابِ.
آگاه باش كه خودپسندى ضدّ صواب و آفت خِرَدهاست.
فَاسْعَ فى كَدْحِكَ، وَ لاتَكُنْ خازِناً لِغَيْرِكَ.
پس كوششت را به نهايت برسان، و خزانهدار غیرِ خودت مشو.
وَ اِذا اَنْتَ هُديتَ لِقَصْدِكَ فَكُنْ اَخْشَعَ ما تَكُونُ لِرَبِّكَ.
هرگاه به راه راست هدايت شدى در برابر پروردگارت به شـدت فروتن باش.
کلمات کلیدی:
نهج البلاغه