پاسخگویی به سؤالات و شبهات (ایکس – شبهه): "امر و نهی"، نه نصیحت و موعظه است، نه تدریس و تبلیغ، نه تذکر و راهنمایی و ...، بلکه چنان که از نامش پیداست، از سنخ "امر و نهی" می‌باشد، بنابر این احکام فقهی خودش را دارد که در رساله‌ها مندرج می‌باشد (1) – (2) و ... .

*- اما، دانستن احکام (که لازم و شرط نیز هست)، ولی ندانستن حقیقت و روح یک حکم حکیمانه، نه تنها دردی را بهبود نمی‌بخشد و تأثیر خاصی ندارد، بلکه گاه موجب ضرر و زیان نیز می‌گردد؛ مانند کسانی که با طهارت قرآن می‌خوانند، ولی خلاف آن عمل می‌کنند، یا احکام نماز را فراگرفته‌اند و رعایت نیز می‌کنند، اما نمازشان آنها را از فحشا و منکر باز نمی‌دارد! مگر خوارج نماز نمی‌خواندند و امروزه وهابی‌ها و برخی از داعشی‌ها قرآن و نماز نمی‌خوانند؟! آیا مشکل آنها در ندانستن و یا تفاوت برخی از احکام نماز یا لهجه و سبک در قرائت می‌باشد؟!

* – کسی که می‌خواهد امر به معروف و نهی از منکر نماید، ابتدا باید خودش بداند که مصداق "معروف و منکر" چیست و اولویت‌های آن کدام است؟ و سپس ابتدا خودش به آنها توجه داشته و رعایت نماید و سپس متوجه دیگران و جامعه گردد. چنان که امیرالمؤمنین، امام علی علیه السلام فرمودند:

«به خدا سوگند من شما را به هیچ کاری فرمان ندادم مگر آنکه پیش از آنکه فرمان دهم خودم به کار بستم و از هیچ چیز شما را منع نکردم، مگر آنکه پیش از آنکه شما را منع کنم، خودم از آن دوری کردم.» (نهج البلاغه، کلمات قصار، حکمت 171)

معروف و منکر:

معروف فقط نماز و حجاب نیست، و منکر نیز فقط بدحجابی برخی از خانم‌ها و شلوار فاق کوتاه و آبروبر برخی از آقایان نمی‌باشد.

سیدالشهداء، حضرت امام حسین علیه السلام فرمودند: « و اِنَّما خَرَجتُ لِطَلَبِ الإصلاحِ فِي امّة جدّي أُرِيدُ أَن آمُر بِالمَعرُوفِ وَ أَنهي عَنِ المُنكَرِ وَ أَسيرَ بِسيرَةِ جَدّي وَ أبي علي بن ابي‏طالب – و همانا (به درستی که) من خروج کردم برای اصلاح امتِ جدم؛ اراده کرده‌ام که امر به معروف و نهی از منکر نمایم، و به سیره‌ی جدم و پدرم علی بن ابیطالب عمل نمایم». و آن نمودند که ‌می‌دانیم.

*- بنابر این، خداشناسی و خداپرستی – شیطان شناسی و رهایی از بندگی شیاطین، مستکبران و ظالمان – دوست شناسی و دشمن شناسی (تولا و تبرا) ... و در یک جمله: "ولایت شناسی" و دعوت مردمان به خروج از ولایت طواغیت و پذیرش "ولایت الله"، که در ولایت پیامبر اکرم و اهل بیت علیهم السلام و امتداد آن تجلی دارد – مخالفت و مقابله با ظلم و دفاع و حمایت از حق، از اصول و اهمّ «معروف» می‌باشد:

« اللَّهُ وَلِيُّ الَّذِينَ آمَنُوا يُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ وَالَّذِينَ كَفَرُوا أَوْلِيَاؤُهُمُ الطَّاغُوتُ يُخْرِجُونَهُمْ مِنَ النُّورِ إِلَى الظُّلُمَاتِ أُولَئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ » (البقرة، 257)

ترجمه: خداوند، ولی و سرپرست کسانی است که ایمان آورده‌اند؛ آنها را از ظلمتها، به سوی نور بیرون می‌برد. (اما) کسانی که کافر شدند، اولیای آنها طاغوتها هستند؛ که آنها را از نور، به سوی ظلمتها بیرون می‌برند؛ آنها اهل آتشند و همیشه در آن خواهند ماند.

ملاحظه: حالا اگر کسی نامش مسلمان باشد، ولی تسلیم ولایت طاغوت شده باشد – نماز و حجاب را رعایت کند، اما ولایت شناس نباشد – قرآن کریم را با الحان خوش و گوناگون بخواند، اما ولایت حق را رد کند و ولایت باطل را بپذیرد – تمام توجه، محبت و مودتش به دشمنان اسلام یا نمادها و فرهنگ آنان باشد ...، چه اتفاقی می‌افتد؟! به قول حافظ:

«عشقت رسد به فریاد ار خود به سان حافظ - قرآن ز بر بخوانی در چارده روایت»

چنان که خداوند متعال در تحقق نتیجه و ثمره‌ی نبوت، رسالت و خاتمیت، مودت اهل بیت علیهم السلام را امر و تأکید نمود.

نکته:

باید از یک سو نگری، مواضع سریع و غلط و نیز افراط و تفریط پرهیز نمود. لذا مقصود و منظور این نیست که نسبت به فساد، فسق و فحشا در آحاد جامعه بی‌توجه و بی‌تفاوت باشیم! خیر، باید آموزش داد، دعوت نمود، تذکر، پند و موعظه را سر لوحه کار قرار داد و به موقع و درست نیز «امر به معروف و نهی از منکر» نمود؛ بلکه مقصود، بصیرت و دروی از سطحی‌نگری می‌باشد.

ما نمی‌گوییم: چون در جامعه و حتی در سطوح بالا، مفاسدی چون: رانت، رشوه، اختلاس، کلاهبرداری، پارتی‌بازی و ... وجود دارد، پس نباید نسبت به رواج فساد و فحشای عمومی و یا زمینه‌هایش چون بدحجابی مردان و زنان و ...، بی‌تفاوت بود؛ بلکه می‌گوییم:

معنا، مفهوم، مصداق و حقیقت "امر به معروف و نهی از منکر" این نیست که اولاً خود را رها کنیم و دائم به دیگران بنگریم که چه خطایی کردند! – ثانیاً احیا و عمل به این فریضه‌ی الهی را به یک یا دو مسئله محدود کنیم! و بالاخره آن که واقعاً برای احیای امر به معروف و نهی از منکر قیام نماییم و رویکرد به معروف‌ها (نیکی‌های اخلاقی و رفتاری) و دوری از منکرها (بدی‌های اخلاقی و رفتاری) را فرهنگ‌سازی نماییم.

"ولایت" معروف است – مخالفت، ضدیت و دشمنی با ولایت، منکر است – طاغوت و طغیان‌گرایی و غرب‌زدگی، چه در سیاست باشد، یا اقتصاد، یا فرهنگ و هنر، یا تمامی شئون زندگی فردی و اجتماعی (سبک زندگی) ... همه از اهمّ منکرات هستند. چنان که رعایت بهداشت، رعایت قشرهای ضعیف‌تر، رعایت حقوق دیگران در همه جا، تعاون و ... همه از معروف‌ها هستند.

طرفداری و حمایت از باطل:

هر نوع طرفداری و حمایت از باطل، خودش از منکر منکرات است، حال در هر امر و سطحی که باشد.

گاه وقتی به کسی می‌گویید: «از شیوه‌های نهی از منکر این است که منکر را [خواه سیاسی باشد، خواه اقتصادی، فرهنگی، هنری، فردی، اجتماعی و ...] تحویل نگیری، تأسی نکنی، با چشمان از حدقه درآمده و حریصانه نگاه نکنی، تقلید کور از بیگانگان ننمایی، بدون آگاهی و بصیرت، طرفداری نکنی، کف و سوت بیجا نزنی ... [تا دچار این انحطاط‌ها نگردی و این بلاها به سر جامعه نیاید]؛ و متقابلاً مخالفت خود را با مواضع، گفتار و رفتار صحیح، گرایش به حق و اجتناب از باطل، بروز دهی، خوشش نمی‌آید و دوست دارد که فقط با قیافه‌ای پرهیزکارانه (متقیانه)، به این و آن بنگرد و متذکر پوشش، آرایش و ظواهر آنها گردد!

ویژگی‌های مؤمنانی که خداوند آنها را می‌خرد:

« التَّائِبُونَ الْعَابِدُونَ الْحَامِدُونَ السَّائِحُونَ الرَّاكِعُونَ السَّاجِدُونَ الْآمِرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَالنَّاهُونَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَالْحَافِظُونَ لِحُدُودِ اللَّهِ وَبَشِّرِ الْمُؤْمِنِينَ » (التوبة، 112)

ترجمه: توبه‌کنندگان، عبادت کاران، سپاسگویان، سیاحت کنندگان، رکوع کنندگان، سجده‌آوران، آمران به معروف، نهی کنندگان از منکر، و حافظان حدود (و مرزهای) الهی، (مؤمنان حقیقی‌اند)؛ و بشارت ده به (اینچنین) مؤمنان!

حدیث – عرصه و آثار امر به معروف و نهی از منکر:

حضرت امام باقر علیه السلام: « إِنَّ الْأَمْرَ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْيَ عَنِ الْمُنْكَرِ سَبِيلُ الْأَنْبِيَاءِ وَ مِنْهَاجُ الصُّلَحَاءِ فَرِيضَةٌ عَظِيمَةٌ بِهَا تُقَامُ الْفَرَائِضُ وَ تَأْمَنُ الْمَذَاهِبُ  وَ تَحِلُّ الْمَكَاسِبُ وَ تُرَدُّ الْمَظَالِمُ وَ تُعْمَرُ الْأَرْضُ وَ يُنْتَصَفُ مِنَ الْأَعْدَاءِ وَ يَسْتَقِيمُ الْأَمْرُ  » (كافى(ط-الاسلامیه)، ج5، ص56»

ترجمه: امر به معروف و نهى از منكر راه و روش پيامبران و شيوه صالحان است و فريضه بزرگى است كه ديگر فرايض به واسطه آن بر پا مى‌شود، راه ‏ها امن مى‏‌گردد و درآمد‌ها حلال مى‏‌شود و حقوق پايمال شده به صاحبانش برمى‌گردد، زمين آباد مى‌شود و (بدون ظلم) حق از دشمنان گرفته مى‌شود و كارها سامان مى‌پذيرد.

 

مشارکت و هم‌افزایی (سؤال کوتاه و نشانی لینک پاسخ، جهت ارسال به دوستان در فضای مجازی)

آیا در امر به معروف و نهی از منکر، صرف راهنمایی کافیست یا باید برای نتیجه اصرار داشت؟ (نکات بسیار مهم در پاسخ)

http://www.x-shobhe.com/shobhe/8272.html

 

 

کلمات کلیدی:  حقوقی و احکام