پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات (ایکس – شبهه): بدیهی است که جز خداوند متعال، کسی روا کننده‌ی حاجات نیست، چنان که کسی مالک چیزی نیست تا بتواند به دیگری هم بدهد. همگان خود نیازمند و فقیر درگاه او هستند:

« يَا أَيُّهَا النَّاسُ أَنْتُمُ الْفُقَرَاءُ إِلَى اللَّهِ وَاللَّهُ هُوَ الْغَنِيُّ الْحَمِيدُ » (فاطر، 15)

ترجمه: ای مردم شما (همگی) نیازمند به خدائید؛ تنها خداوند است که بی‌نیاز و شایسته هر گونه حمد و ستایش است!

اما، معنای « إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَإِيَّاكَ نَسْتَعِينُ » و جز خداوند سبحان را به الوهیت و ربوبیت نخواندن و از غیر او نخواستن، این نیست که تمامی نظام «علیّ و معلولی» و بالتبع «مسبب، سبب و اسباب» در عالم برچیده شود و یا تمامی روابط انسان در حیات فردی و اجتماعی‌اش قطع گردد؛ که البته به فرض کسی هم بخواهد چنین کند، نمی‌تواند.

قرآن مجید:

●- در همین قرآن مجید که فرموده بگویید و عمل کنید به « وَإِيَّاكَ نَسْتَعِينُ – و ما از تو استعانت می‌طلبیم»، و مکرر فرموده: او را بخوانید – از او بخواهید – جز او را نخوانید و ...، تصریح و تأکید نموده به کمک گرفتن از صبر و نماز:

«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اسْتَعِينُوا بِالصَّبْرِ وَالصَّلَاةِ إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابِرِينَ » (البقره، 153)

ترجمه: ای کسانی که ایمان آورده‌اید! از صبر (استقامت) و نماز، کمک بگیرید! (زیرا) خداوند با صابران است.

●- هم چنین به مؤمنین تأکید نموده که برای تقرب به خداوند متعال، وسیله بجویید، باشد که فلاح برسید، یعنی راه رسیدن به فلاح و رستگاری، یافتن وسایل مرتبط و توسل به آنهاست:

« يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَابْتَغُوا إِلَيْهِ الْوَسِيلَةَ وَجَاهِدُوا فِي سَبِيلِهِ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ » (المائده، 35)

ترجمه: ای کسانی که ایمان آورده‌اید! از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید! و وسیله‌ای برای تقرب به او بجوئید! و در راه او جهاد کنید، باشد که رستگار شوید!

●- هم چنین در نظام روابط و تعاملات اجتماعی، فرموده:

«... وَتَعَاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَالتَّقْوَى وَلَا تَعَاوَنُوا عَلَى الْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ » (المانده، 2)

ترجمه: و (همواره) در راه نیکی و پرهیزگاری با هم تعاون کنید! و (هرگز) در راه گناه و تعدّی همکاری ننمایید! و از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید که مجازات خدا شدید است!

●- و در مورد قرض الحسنه، آن را قرض به خداوند متعال قلمداد نموده است (یعنی بازگشت خیر و اجر چند برابر آن به خودتان حتمی است):

« مَنْ ذَا الَّذِي يُقْرِضُ اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا فَيُضَاعِفَهُ لَهُ وَلَهُ أَجْرٌ كَرِيمٌ » (الحدید، 11)

ترجمه: کیست که به خدا وام نیکو دهد (و از اموالی که به او ارزانی داشته انفاق کند) تا خداوند آن را برای او چندین برابر کند؟ و برای او پاداش پرارزشی است!

●- و همین‌طور است ده‌ها آیه‌ی دیگری در ارتباط با جهاد فی‌سبیل‌الله در عرصه‌های گوناگون – نصرت دین و دینداران – رسیدگی به یتیم‌ها و بی‌بضاعت‌ها و ...، آمده است.

نکته:

درست بر عکس آن چه شایع کرده و می‌کنند [و بیشتر منطبق با اعتقادات و آموزه‌های وهابیت می‌باشد]، خداوند متعال در قرآن کریم، این که کسی در مقام کمک به دیگران بگوید: «اگر خدا می‌خواست، خودش می‌کرد» را نگاه و ادعای کفار بیان می‌نماید:

« وَإِذَا قِيلَ لَهُمْ أَنْفِقُوا مِمَّا رَزَقَكُمُ اللَّهُ قَالَ الَّذِينَ كَفَرُوا لِلَّذِينَ آمَنُوا أَنُطْعِمُ مَنْ لَوْ يَشَاءُ اللَّهُ أَطْعَمَهُ إِنْ أَنْتُمْ إِلَّا فِي ضَلَالٍ مُبِينٍ » (یس، 47)

ترجمه: و هنگامی که به آنان گفته شود: «از آنچه خدا به شما روزی کرده انفاق کنید!»، کافران به مؤمنان می‌گویند: «آیا ما کسی را اطعام کنیم که اگر خدا می‌خواست او را اطعام می‌کرد؟! (پس خدا خواسته است او گرسنه باشد)، شما فقط در گمراهی آشکارید»!

اگر راست می‌گویند:

آنها اگر راست می‌گویند: ارتباط‌شان را با همگان و تمامی امور دنیا و زندگی قطع کنند! درس نخوانند، نان و گوشت نخرند، لوازم و تجهیزات گوناگون را مورد استفاده قرار ندهند، وقتی بیمار می‌شوند، به پزشک و درمانگاه مراجعه نکنند، خوراکی برای سیری و دارویی برای بهبودی استفاده نکنند، نه قرارداد تجاری شخصی با کسی منعقد کنند و نه تعاملات سیاسی و اقتصادی بین المللی داشته باشند، مدیران از کارگران استمداد نطلبند و کارگران از مدیران انتظار حقوق و دستمزد نداشته باشند و مطالبه نکنند، ارتباط بین دولت‌ها و ملت‌ها را قطع کنند و ...؛ چرا که تمامی این امور مستلزم «تقاضا، درخواست و توسل جستن» به دیگران می‌باشد. حتی به اشیای بی‌جان (هواپیما، خودرو، ظروف، نوشت‌افزار ... و حتی لباس).

پس مسئله چیست؟

در اینجا سؤال پیش می‌آید که اگر گریزی از ارتباطات، تعاملات و توسل به وسایل گوناگون ممکن نیست، پس « إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَإِيَّاكَ نَسْتَعِينُ » و اینگونه آیات و مباحث توحیدی چه می‌شود و تکلیف چیست؟

پاسخ:

●- خداوند متعال به بندگانش می‌فرماید:

« إِنَّنِي أَنَا اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنَا فَاعْبُدْنِي وَأَقِمِ الصَّلَاةَ لِذِكْرِي » (طه، 14)

ترجمه: من «اللّه» هستم؛ معبودی جز من نیست! مرا بپرست، و نماز را برای یاد من بپادار!

« اللَّهُ لَطِيفٌ بِعِبَادِهِ يَرْزُقُ مَنْ يَشَاءُ وَهُوَ الْقَوِيُّ الْعَزِيزُ » (الشوری، 19)

ترجمه: خداوند نسبت به بندگانش لطف (و آگاهی) دارد؛ هر کس را بخواهد روزی می‌دهد و او قوّی و شکست‌ناپذیر است!

و ده‌ها آیه‌ی دیگر در این زمینه.

●- یعنی بدانید که اولاً الله من هستم، پس إلهی که شما بندگی آن را کنید، جز من وجود ندارد، ثانیاً مالکیت و ربوبیت تمام عالم هستی از آن من است؛ ثالثاً خالق و رازق تمامی عالم من هستم ...، و بالاخره آن زنده کننده و میراننده‌ی شما من هستم و عاقبت نیز نزد من باز می‌گردید، پس جز مرا نپرستید.

●- یعنی بدانید که هر کسی یا هر چیزی، فقط و فقط "وسیله" است، حتی نماز و قرآن و انبیا و اولیا نیز وسایل هدایت هستند، پس به آنها توسل کنید، اما آنها را إله، ربّ و معبود خود ندانید.

●- یعنی سایر اشخاص و اشیا نیز وسیله هستند؛ پس برای رشد، کمال و تقرب، از وسائل، آن گونه که «من» معین کرده و دستور داده‌ام استفاده کنید (متوسل شوید) و بدانید که "وسایل" هیچ کدام، خودشان منشأ وجود و اثر نمی‌باشند، بنابر این، آنها را خالق، مالک، إله، مدبرالامر و مشکل‌گشای خود محسوب ننمایید؛ و بدانید که تا من نخواهم، نمی‌شود. پس مرا بخوانید و از من بخواهید و هیچ کسی یا چیزی را به جای من نپرستید و با من "شریک" قرار ندهید. آن وقت خودم بهترین راه‌کارها را برای شما روشن می‌کنم و خودم نیز شما را به آن راه‌ها هدایت می‌کنم.

« وَالَّذِينَ جَاهَدُوا فِينَا لَنَهْدِيَنَّهُمْ سُبُلَنَا وَإِنَّ اللَّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنِينَ » (العنکبوت، 69)

ترجمه: و آنها که در راه ما (با خلوص نیّت) جهاد کنند، قطعاً به راه‌های خود، هدایتشان خواهیم کرد؛ و خداوند با نیکوکاران است.

« ... وَمَنْ يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجًا » (الطلاق، 2)

ترجمه: ... و هر کس تقوای الهی پیشه کند، خداوند راه نجاتی (خروج) برای او فراهم می‌کند.

 

مرتبط:

●- آیا «توکل» مهم‌تر است یا «توسل» - وقتی خدا هست و می‌توانیم به او توکل کنیم، چرا باید به دیگری توسل نماییم؟ (28/فروردین/1389)

●- چرا توسل؟‌ مگر خداوند نفرمود: «ادْعُوني‏ أَسْتَجِبْ لَكُمْ». توسل و واسطه قرار دادن یعنی از کسی بخواهیم پیغام ما را به خدا برساند، مگر او سمیع نیست؟! (30/مهر/1389)

●- اگر چه در مورد "توسل" بسیار نوشته‌اید، اما یک پاسخ جامع و ساده در مورد حاجت خواستن از ائمه (ع) یا به قولی "توسل" و عدم منافات آن با شرک می‌خواستم، پاسخی که هر مخالفی اگر مغرض نباشد، قبول کند. (15/تیر/1394)

●- آیا توسل در منابع اهل سنت نیز مورد تأیید و تأکید قرار گرفته است؟ حجت و دلیل عقلی، استنادی از قرآن کریم و روایاتی مورد قبول برادران اهل سنت می‌خواهم. (29/شهریور/ 1392)

 

مشارکت و هم‌افزایی (سؤال و نشانی لینک پاسخ، جهت ارسال به دوستان در فضای مجازی)

●- گفته‌اند اخلاص و یقین، یعنی جز از خداوند متعال، از کسی چیزی نخواهیم. آیا اگر نیاز به وام یا اشتغال ... داشته باشیم، نباید بخواهیم؟

http://www.x-shobhe.com/shobhe/8386.html

  

کلمات کلیدی:  اعتقادی   دعا