نهج البلاغه – خطبه 64 (در ترجمه حجت الاسلام انصاریان) – و یا خطبه 63 (در برخی نسخ دیگر)

الْحَمْدُ لِلّهِ الَّذى لَمْ تَسْبِقْ لَه حَالٌ حالاً، فَيَكُونَ اَوَّلاً قَبْلَ اَنْ   يَكُونَ آخِراً؛

حمد (شکر توأم با ستایش و پرستش) ویژه خداوند است که حالتی (صفتی) از او، بر حالت (صفت) دیگرش پیشی نگرفته تا اول باشد، پیش از آن که آخر باشد،

وَ يَكُونَ ظاهِراً قَبْلَ اَنْ يَكُونَ باطِناً؛

و آشكار باشد قبل از اينكه پنهان باشد. (مرکب نیست که تجزیه شود، تغییر و تحول به او راه ندارد)

كُلُّ مُسَمًّى بِالْوَحْدَةِ غَيْرُهُ قَليلٌ؛

هر آنچه غير او به وحدت ناميده شود كم است. (کم بودن، یعنی ناقص است و قابلیت زیادتر یا کمتر شدن را دارد، پس واحد نیست)؛

وَ كُلُّ عَزيز غَيْرُهُ ذَليلٌ. وَ كُلُّ قَوِىٍّ غَيْرُهُ ضَعيفٌ.

و هر عزيزى غير از او خوار، و هر قويّى غير از او، ضعیف (ناتوان) است.

وَ كُلُّ مالِك غَيْرُهُ مَمْلُوكٌ. وَ كُلُّ عالِم غَيْرُهُ مُتَعَلِّمٌ؛

و هر مالكى غير او مملوك، و هر عالمى غير او، فراگیرنده‌ی علم (دانش پژوه و نيازمند به فراگيرى علم) می‌باشد؛

وَ كُلُّ  قادِر غَيْرُهُ يَقْدِرُ وَ يَعْجِزُ؛

و هر صاحب قدرتى غير از او [محدود در اندازه‌هاست] و به اندازه معین توانا (يَقْدِرُ) و (و در خارج از آن) ناتوان و عاجز است؛

وَ كُلُّ سَميع   غَيْرُهُ يَصَمُّ عَنْ لَطيفِ الأصْواتِ، وَ يُصِمُّهُ كَبيرُها، وَ يَذْهَبُ عَنْهُ ما بَعُدَ مِنْها؛

و هر شنونده‌اى غير او از شنيدن صداهاى آهسته (گفتارهای پنهان و پیام‌های لطیف مانند وحی، الهام، یا آن چه از دل می‌گذرد یا در دل دعا می‌شود و ...) ناشنوا، و از شنيدن آوازهاى بلند كر، و از شنيدن صداهاى دور محروم است. (چه صوت فیزیکی در عالم ماده باشد و چه سایر اصوات در عوالم دیگر)؛

وَ كُلُّ بَصير غَيْرُهُ يَعْمى عَنْ خَفِىِّ الألْوانِ وَ لَطيفِ الأجْسامِ؛

و هر بيننده‌اى غير از او از ديدن رنگ‌هاى پنهان و اجسام لطيف كور است؛

وَ كُلُّ ظاهِر غَيْرُهُ غَيْرُ باطِن. وَ كُلُّ باطِن غَيْرُهُ غَيْرُ ظاهِر.‌

و هر آشكارى جز او غيـر پنهان، و هر پنهانى جز او غير ظاهر اسـت. (خداوند متعال تنها آشکاری هست که از دیدگان پنهان می‌باشد، و هیچ چیز پنهان شده‌ای، مانند او ظهور و تجلی ندارد، که اگر داشته باشد، دیگر پنهان نیست ).

لَمْ يَخْلُقْ ما خَلَقَهُ لِتَشْديدِ سُلْطان، وَ لا تَخَوُّف مِنْ عَواقِبِ وَ لا ضِدٍّ مُنافِر؛

موجودات را نه براى تقويت سلطنت خود آفريد، و نه به خاطر ترس از حوادث زَمان (عاقبت اندیشی برای خودش)، ونه براى كمك گرفتن در دفع همتاى پرخاشگر؛

وَ لاَ اسْتِعانَة عَلى نِدٍّ مُثاوِر، وَ لا شَريك مُكاثِر؛

و نه براى به دست آوردن نيرو براى پيكار با شريك پرنخوت و ضدّ گردنكش؛

وَلكِنْ خَلائِقُ مَرْبُوبُونَ، وَ عِبادٌ داخِرُونَ؛

بلكه همه آفريدگان پرورده شده و بندگانى ذليل و خوارند؛

لَمْ يَحْلُلْ فِى الأشْياءِ فَيُقالَ هُوَ فيها كائِنٌ. وَ لَمْ يَنْاَ عَنْها فَيُقالَ هُوَ مِنْها بائِنٌ.

در اشياء حلول ننموده تا گفته شود خدا در آنهاست. و از آنها دور نگشته تا گفته شود جداى از آنهاست.

لَمْ يَؤُدْهُ خَلْقُ ما ابْتَدَأَ، وَ لا تَدْبيرُ ما ذَرَأَ، وَلا وَقَفَ بِهِ عَجْزٌ عَمّا خَلَقَ؛

آفريدن موجودات و تدبير وضع آنان او را خسته و درمانده نكرده، و نسبت به آنچه آفريده عجزى به او دست نداده است؛

وَلا وَلَجَتْ عَلَيْهِ شُبْهَةٌ فيما قَضى وَ قَدَّرَ؛

و در آنچه حكم داده و مقدر نموده اشتباهى بر او وارد نگشته؛

بَلْ قَضاءٌ مُتْقَنٌ، وَ عِلْمٌ مُحْكَمٌ، وَ اَمْرٌ مُبْرَمٌ؛

 بلكه كارش قضائى است استوار، و علمى است محكم، و امرى است قطعى؛

الْمَأْمُولُ مَعَ النِّقَمِ، الْمَرْهُوبُ مَعَ النِّعَمِ.

بندگان باوجود خشمش به او اميدوار، و باوجود نعمت‌هايش از او هراسنانند.

 

 

کلمات کلیدی:  نهج البلاغه   توحید