دوست دارم به غیر از انجام واجبات و ترک محرمات، به مستحبات نیز بپردازم. احادیث زیادی دربارهی خواندن قرآن، یس، زیارت عاشورا و ... خواندهام، اما با توجه به تحصیل، برای همه وقت نمیکنم و نمیدانم کدام بهتر است؟!
پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات (ایکس – شبهه): قرائت و تلاوت قرآن کریم و تفکر در آیات آن، بر مسلمان واجب است، نه مستحب.
● – اگر چه قرآن کریم، کلام الله و کتاب حکیم در هدایت و ذکر است، و تمامی ادعیه و زیارتنامههای مأثوره نیز همه بیان معصومان علیهم السلام بوده و سراسر علم، حکمت، بصیرت، تذکر، پند و راهنما و نورٌ علی نور هستند؛ اما اگر انسان نداند که «چه میکند، چه میگوید و چرا؟»، هیچ کدام برایش بهتر از آن یکی تمام نمیشود و چه بسا خدایی ناکرده، به ضررش نیز تمام شود؛ چنان که در مورد قرآن کریم تصریح نمود که برای مؤمن شفا و رحمت است و برای ظالمین، جز بر خسرانشان نمیافزاید! بدیهی است که در مورد زیارت و ادعیه نیز همینطور است.
● – فرض کنید، کسی به مدت ده سال، روزی یکبار سورهی مبارکه یاسین (یس) را خوانده باشد، اما یک بار هم تفکر و تأمل در هیچ کدام از آیاتش ننموده باشد؛ او چه بهرهای برده است؟! پس اگر فقط یک آیه میخواند و دقایقی در آن تعمق مینمود، فهم، علم و سرنوشت دنیا و آخرتش متغیر میگردید. به عنوان مثال در این یک آیه تأمل، تفکر و تعمق مینمود:
« إِنَّا نَحْنُ نُحْيِي الْمَوْتَى وَنَكْتُبُ مَا قَدَّمُوا وَآثَارَهُمْ وَكُلَّ شَيْءٍ أَحْصَيْنَاهُ فِي إِمَامٍ مُبِينٍ » (12)
ترجمه: ماييم كه مردگان را زنده مىكنيم و آنچه كردهاند و آنچه از آثارشان بعد از مردن بروز مىكند همه را مىنويسيم و ما هر چيزى را در امامى مبين برشمردهايم.
● – فرض کنید، کسی هر روز صبح یا هر شب، زیارت عاشورا بخواند و هیچ متوجه نشود که به زیارت چه مقام رفته؟ چه میکند و چه میگوید؟! یا نفهمد که از تفاوتهای اصلی این زیارت با سایر زیارات، این است که در آن هیچ سخنی از مناقب و عظمت یا مظلومیتهای امام علیه السلام نیامده است، بلکه سراسر "اعلام مواضع" شخص زیارت کننده، در برابر ایشان و در شرایطی چون عاشورا میباشد.
فرض کنید، کنید که نه امر مهم ولایت و امامت را بشناسد و نه امام حسین علیه السلام را و نه اساساً مفهوم نظری و مصادیق "تولا و تبری" را بداند؛ او نشناسد که امروز امامش کیست و یا دشمنش کدام است، و روزی ده بار زیارت بخواند و بگوید: « يا اَباعَبْدِاللَّهِ اِنّى سِلْمٌ لِمَنْ سالَمَكُمْ وَ حَرْبٌ لِمَنْ حارَبَكُمْ اِلى يَوْمِ الْقِيامَةِ »، در حالی که امروز نه سیدالشهداء علیه السلامی هستند و نه یزیدیان لعنت الله علیهم اجمعین، و او باید ولایت شناس و دشمن شناس شود.
● – یا فرض کنید کسی هر شب سیصد یا چهارصد بار در ذکر یونسیه و یک بار هم در دعای کمیلی که هر شب میخواند، «ظَلَمتُ نَفسی» بگوید، اما نه بداند چه میگوید و نه لحظهای اندیشه کند که چگونه و در چه مواردی به خودش ظلم کرده است؟!
الف – متأسفانه باید اذعان نمود که پارهای از مردم، بسیار ظاهرگرا هستند و به همین دلیل به صورت و ظاهر عبادات بیشتر میپردازند تا روح و جان آنها. لذا نه تنها بهرهی چندانی نمیبرند، بلکه این ظاهرگرایی در سایر مواضع و امور آنان نیز تسری مییابد و نتایج سوءاش را ببار میآورد.
ب – بله، هم قرآن کریم قرائت نمودنی و خواندنی است و هم دعاها و زیارتها؛ اما اگر برای هر کدام از این صوابها (کارهای نیکو)، ثوابهای (پاداشهای) فراوان و شوقآوری بیان شده است، برای این است که انسان با خواندن، کسب علم میکند، بصیرت مییابد، شعاع دید و عمق تفکرش وسعت مییابد و اهدافش ترقی یافته و با عمل صالح، خودش صعود نموده و به معراج میرود و در بازگشت به اصلاح جامعه اهتمام میورزد. اما اگر قرار باشد که فقط بخواند، تأمل و تفکر نکند، نفهمد و رشد ننماید، چه فایده؟!
ج – هر انسانی از انتقاد خوشش نمیآید، اما باید اذعان و نقد نمود که بسیاری از روی تنبلی به اکتفا در خواندن روی آورندهاند! بالاخره خواندن، بسیار آسانتر از فکر، تعمق و عمل میباشد؛ این تفکر و تعمق است که انسان را به موقعیتها و مسئولیتهایش (آن چه مورد سؤال واقع خواهد شد)، آگاه میسازد و تکلیفآور میگردد.
د – ای کاش توفیق داشتیم، (نه به جای، بلکه) ضمن چندین بار ختم قرآن مجید، لحظاتی در دو آیهی ذیل نیز میاندیشیدیم:
« وَلَا تَكُونُوا كَالَّذِينَ قَالُوا سَمِعْنَا وَهُمْ لَا يَسْمَعُونَ * إِنَّ شَرَّ الدَّوَابِّ عِنْدَ اللَّهِ الصُّمُّ الْبُكْمُ الَّذِينَ لَا يَعْقِلُونَ » (الأنفال، 21 و 22)
ترجمه: و مانند كسانى مباشيد كه گفتند شنيديم در حالى كه نمىشنيدند * قطعا بدترين جنبندگان نزد خدا كران و لالانىاند كه نمىانديشند (عقلشان را به کار نمیاندازند).
چه باید کردها؟
تفکر و تدبر – چه بسیار در قرآن مجید و احادیث و روایات، تصریح و تأکید بر تفکر و تدبر شده است، تا جایی که فرمودهاند: ثواب ساعتی تفکر از هفتاد سال یا یک عمر عبادت (بدون تفکر) بالاتر است.
شاید پرسیده شود که در چه تفکر کنیم؟ آیا مرتب قرآن کریم را بخوانیم و در آیاتش تفکر کنیم؟ بله همین کار را انجام دهیم، تا وقتی خداوند متعال میفرماید: در خلقت من، در زمین و آسمانها و ... تفکر کنید، به کشف و کسب علوم تجربی نیز با جدیت تمام اهتمام ورزیم، تا بعد حسرت پیشرفت کافران مستکبر، فاسد و ظالم را نکشیم و نگوییم اگر اسلام دین کامل و قرآن کریم کتاب الهی است، پس چرا مسلمانان عقب افتاده شدهاند؟!
هدفمندی – از اولین نتایج تفکر و تعمق، هدفمندی بر اساس شناخت عقلی و علمی میباشد. پس مؤمنی که تفکر میکند، نه تنها هدف غایی (روز موعود و لقای پروردگارش) را در نظر دارد، بلکه اهداف بلند مدت و سپس کوتاه مدت خود در هر امری را نیز بر همان اساس و در همان راستا تعیین نموده و در نظر میگیرد.
اوست که میداند، چرا قرآن و نماز میخواند، چرا واجب و حرام را رعایت میکند، چرا تحصیل علم مینماید – چرا ازدواج میکند – چرا شاغل میگردد – چرا به زیارت میرود – چرا در راه خدا جهاد میکند – چرا امر به معروف و نهی از منکر مینماید – چرا روحیه و موضع « أَشِدَّاءُ عَلَى الْكُفَّارِ رُحَمَاءُ بَيْنَهُمْ » دارد و ...؟
بنابراین، تفکر نمودن، نه عبادتی مستحب، بلکه واجب بر هر انسان عاقلی میباشد، به ویژه اگر مدعی مسلمانی نیز باشد و رشد، کمال و قرب الهی را هدف گرفته باشد.
برنامهریزی – بدیهی است که انسان هدفمند، برای تحقق و رسیدن به اهدافش، برنامهریزی میکند. به فرمودهی امام علیه السلام: ساعتی را برای عبادت و راز و نیاز – ساعتی را برای کسب معاش – ساعتی را برای لذتهای حلال (و تفریح) اختصاص میدهد و به تمامی امور جزئی و کلی خود جهت و سامان میبخشد.
مستحبات – مستحبات نیز صرفاً خواندن این سوره یا آن زیارتنامه و یا تکرار فلان ذکر نمیباشد، چنان که واجبات نیز به نماز، روزه، حجاب (برای مرد و زن) و ... خلاصه نمیشود. مگر نیکی به پدر مادر، توجه به همسایه، صله ارحام، انفاق، رسیدگی به ایتام، رفع گرفتاری به حد مقدور از دیگران (ولو به احوالپرسی و امیدبخشی)، مشارکت به امر خیر، تحصیل علوم، مراعات سلامت جسم و جان و ...، هم از واجبات و هم از مستحاب نمیباشد؟ پس چرا برخی فقط دوستدارند که "بخوانند"؟! (1)
حال اگر مسلمانی، با این اهداف و برنامهها، (در زمان اختصاص داده شده به عبادات شخصی)، به نمازهای مستحبی، زیارتنامهها، دعاها و ... نیز اهتمام ورزید، و هر چه بیشتر خواند، بیشتر تفکر و عمل نمود که دیگر خوشا به حالش در دنیا و آخرت.
« الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ طُوبَى لَهُمْ وَحُسْنُ مَآبٍ » (الرّعد، 29)
ترجمه: كسانى كه ايمان آورده و كارهاى شايسته كردهاند، خوشا به حالشان، و خوش سرانجامى دارند.
مشارکت و همافزایی (سؤال به همراه نشانی لینک پاسخ، جهت ارسال به دوستان در فضای مجازی)
مایلم به غیر از انجام واجبات و ترک محرمات، به مستحبات نیز توجه کنم. احادیث بسیاری در ثواب قرائت قرآن، یس، زیارت عاشورا و ... خواندهام، کدام بهتر است؟
http://www.x-shobhe.com/shobhe/8896.html
- تعداد بازدید : 3080
- 1 آبان 1396
- نسخه قابل چاپ
- اشتراک گذاری
کلمات کلیدی: گوناگون زیارت