هان ای عزیز از خواب بیدار شو، از غفلت، تنبه پیدا کن، دامن همت به کمر زن و تا وقت است فرصت را غنیمت بشمار و تا عمر باقی است و قوای تو در تحت تصرف توست و جوانی بر قرار است و اخلاق فاسده بر تو غالب نشده و ملکات رذیله بر تو چیره نگردیده، چاره‌ای کن و دوایی برای رفع اخلاق فاسده و قبیحه پیدا کن و راهی برای اطفای نائره‌ی شهوت و غضب پیدا نما.

بهترین علاج‌ها که علمای اخلاق و اهل سلوک از برای این مفاسد اخلاقی فرموده‌اند این است که هر یک از این ملکات زشت را که در خود می‌بینی در نظر بگیری و بر خلاف آن تا چندی مردانه قیام و اقدام کنی و همت بگماری بر خلاف نفس تا مدتی و بر ضد خواهش آن رذیله رفتار کنی و از خدا تعالی در هر حال توفیق طلب کنی که با تو اعانت کند. در این مجاهده مسلماً بعد از مدت قلیلی آن خلق زشت رفغ شده و شیطان و جندش از این سنگر فرار کرده، جنود رحمانی به جای آنان برقرار می‌شود.

مثلاً یکی از ذمائم اخلاق که اسباب هلاکت انسان است و موجب فشار قبر است و انسان را در دو دنیا معذب دارد بد خلقی با اهل خانه یا همسایگان یا هم شغل یا اهل بازار و محله است، که این زاییده‌ی غضب و شهوت است.

اگر انسان مجاهد مدتی در صدد برآید که هر وقت ناملایمی پیش‌آمد می‌کند از برای او و آتش غضب شعله‌ور می‌شود و بنای سوزاندن باطن را می‌گذارد و دعوت می‌کند او را بر ناسزا گفتن و بدگویی کردن، بر خلاف نفس اقدام کرده، عاقبت بد و نتیجه‌ی زشت این خلق را به یاد بیاورد، در عوض، ملائمت به خرج دهد و در باطن شیطان را لعن کند و به خدا از او پناه ببرد. من به شما قول می‌دهم که اگر چنین رفتاری کنی، بعد از چند مرتبه تکرار آن به کلی خلق عوض شده و خلق نیکو در مملکت باطن شما منزل می‌کند. ولی اگر مطابق میل نفس رفتار کنی، اولاً در همین عالم ممکن است شما را نیست و نابود کند. پناه می‌برم به خدای تعالی از غضب که می‌شود در یک آن انسان را در دو دنیا هلاک کند. خدایی نخواسته موجب قتل نفس بشود. ممکن است انسان در حالت غضب به نوامیس الهیه ناسزا بگوید. چنان چه دیدیم مردم را در حال غضب که «رده» [رده یعنی سخنی که موجب ارتداد و کافر شدن انسان شود] و مرتد شدند.

... در هر حال انسان باید یک یک از اخلاق قبیحه‌ی فاسده را در نظر گرفته، به واسطه‌ی خلاف نفس از مملکت روح خود بیرون کند. وقتی غاصب بیرون رفت، صاحب‌ خانه خودش می‌آيد، محتاج به زحمت دیگری نیست. وعده‌خواهی نمی‌خواهد.

کلمات کلیدی:  در محضر استاد