: این شبهه اخیراً بسیار در میان نوجوانان و جوانان (به ویژه در دبیرستان‌ها و دانشگاه‌ها) رایج شده و بیان می‌گردد!
برای روشن‌تر شدن مطلب، لازم است به چند نکته‌ی ذیل دقت بفرمایید:
1- عصمت، به معنای نگه‌داشته شدن است. و معصوم نه تنها از گناه، بلکه از خطا، فراموشی و غفلت نیز نگاه‌داشته شده می‌باشد. این عصمت، ناشی از علمی است. علمی که خداوند متعال به دو صورت «وحی» و «القا» به معصومین عطا فرموده است.
2- اما نکته اینجاست که «علم» نه تنها اختیار را از انسان سلب نمی‌کند، بلکه سبب تقویت آن نیز می‌گردد. پس علم معصومین سبب سلب اختیار از آنان در عدم یا سرپیچی از تکلیف نمی‌گردد.
3- هنر، این نیست که انسان توان کاری را نداشته باشد و آن را انجام دهد و یا نسبت به چیزی علم نداشته باشد و اتفاقاً کار درستی را انجام دهد. بلکه هنر این است که انسان بر اساس علم و توانی که دارد، عمل صالح انجام دهد.
توضیح:
بسیاری از کارهایی که انسان‌های معمولی آن را نکوهیده و زشت (یا همان گناه) می‌دانند و انجام نمی‌دهند، به علت علمی است که قبح و مضرات آن دارند.
ممکن است این سؤال در ذهن ایجاد شود که بسیاری از مردم به قبح و مضرات چیزی علم دارند، اما خود را از آن نگاه نمی‌دارند! مانند علمی که همه عالم به مضرات نوشیدنی‌های مست کننده دارند. پاسخ این است که اغلب «علم» به یک موضوع کفایت نمی‌کند. مثل کسی که علم به ارتفاع ساختمان، جاذبه و سختی زمین داشته باشد، اما نسبت به نرمی بدن خود و یا این که دستان انسان قدرت پرواز ندارند نداشته باشد و تصمیم به پرواز و فرود مانند پرندگان بگیرد!
لذا ممکن است کسی به مضرات مشروب علم داشته باشد، اما به اراده، ضرورت عمل به علم، مصائب و گرفتاری‌های عمل به جهل و ... نداشته باشد.
جال ممکن است این سؤال مطرح شود، که در هر حال علم جامع توسط وحی و القا به معصومین (ع) عطا شده بود!
دقت فرمایید که خداوند متعال به سایر انسان‌ها نیز از طریق وحی (توسط کتاب، انبیاء‌ و اولیاء) و هم چنین الهام و القا ـ (چنان چه در سوره الشمس می‌فرماید: فالهما فجورها و تقویها – پس زشتی‌ها و خوبی‌ها را به او الهام کردیم) علم داده است و توان عمل به علم را نیز داده است و در هر کجا که توان نباشد، تکلیف را برداشته است. مثل کسی که به واجب بودن حج برای مستطیع علم دارد، ولی خودش مستطیع نیست و توان حج ندارد، یا علم به وجود جهاد در میدان دارد، اما به علت کهولت یا نقص عضو، توان آن را ندارد. پس اگر چنین کسی به حج نرفت و یا در جهاد شرکت ننمود، گناهی مرتکب نگردیده است.
چنین علمی، نه تنها اختیار را از انسان سلب نمی‌کند، بلکه سبب تقویت آن می‌شود و معصومین (ع) نیز از قاعده مستثنیٰ نیستند. این شبهه مثل این است که بگوییم: اگر کسی علم داشت که تحصیل فواید بسیاری دارد و به سراغ تحصیل رفت، پس مجبور به تحصیل بوده و در ادامه تحصیل و کسب مدارج بالای عملی هنری نکرده است!