«ایکس – شبهه»: خدا، خداست و این خدا و آن خدا نداریم. لذا مردمان یا خدای حقیقی را می‌پرستند و یا نام خدا را بر غیر خدا گذاشته و خدایان کاذبی را به جای خدای حقیقی می‌پرستند. چنان چه خود فرمود:

«وَ جَعَلُوا لِلَّهِ أَنْداداً لِيُضِلُّوا عَنْ سَبيلِهِ قُلْ تَمَتَّعُوا فَإِنَّ مَصيرَكُمْ إِلَى النَّارِ» (ابراهیم، 30)

ترجمه: آنها براى خدا مانندهايى قرار دادند تا (مردم را) از راه وى گمراه كنند، بگو از زندگى دنيا بهره گيريد اما سرانجام كار شما به سوى آتش دوزخ است‏.

پس، اگر عده‌ای به خدا معتقد بوده ولی هنوز نمی‌دانند که این خدا کدام خداست، آیا همان خدای اسلام است یا خدایی دیگر و یا خدا همان خدای اسلام است یا خیر؟! لازم است تعریفی از «خدا» و خدایی که می‌پرستند ارائه کنند تا با تطبیق تعاریف، مسئله برایشان معلوم و مکشوف گردد. به عنوان مثال و نیز برای راهنمایی در تفکر و نزدیکی ذهن، به نکات ذیل دقت گردد:

خدایان کاذب:

-           اگر گفتند: خدای ما، همان ماده‌ی اولیه، یا انرژی اولیه یا انفجار اولیه است که موجب پیدایش جهان گردیده است [نظریه ماتریالیست‌ها] – این خدا، خدا نیست، چرا که خدا نه ماده است و نه منفجر می‌شود.

-           اگر گفتند: خدای ما، هر چه که بود عالم را آفرید و سپس خودش مرد و از بین رفت [مرگ مؤلف – نیچه] – این خدا، خدا نیست، چون خدا، اگر خداست، مرگ را نیز خودش آفریده و هرگز نمی‌میرد.

-           اگر گفتند: خدای ما فقط یک اسم یا لفظ بی‌مفهوم و بی‌مصداق است، همین‌طور می‌گوییم «خدا» و خودمان هم نمی‌دانیم چه می‌گوییم! اینها فقط یک «اسم» بی‌مسما و یک لفظ را می‌پرستند، اسم‌هایی که خودشان روی چیزهای دیگر می‌گذارند:

  «ما تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِهِ إِلاَّ أَسْماءً سَمَّيْتُمُوها أَنْتُمْ وَ آباؤُكُمْ ...» - آنچه غير از خدا مى‏پرستيد اسماء بى‏حقيقت و الفاظ بى‏معنا است كه خود شما و پدرانتان ساخته‏ايد. (یوسف، 40)

«وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ يَعْبُدُ اللَّهَ عَلى‏ حَرْفٍ فَإِنْ أَصابَهُ خَيْرٌ اطْمَأَنَّ بِهِ وَ إِنْ أَصابَتْهُ فِتْنَةٌ انْقَلَبَ عَلى‏ وَجْهِهِ خَسِرَ الدُّنْيا وَ الْآخِرَةَ ذلِكَ هُوَ الْخُسْرانُ الْمُبينُ» - و از مردمان كسى هست كه خدا را به زبان  عبادت مى‏كند و اگر او را خيرى رسد بدان آرام گيرد و اگر او را بلايى رسد، روى برگرداند. زيانكار شد در اين‏ جهان و آن جهان، اين است آن زيانكارى آشكار (الحج،11)

-           اگر گفتند: خدای ما، بت‌ها و سنگ‌هایی است که با دست خود می‌تراشیم [بت‌پرستان قدیم و بسیاری از مردمان عصر حاضر، به ویژه در هندوستان و خاور دور]، این خدا مصنوع دست بشر است و حیات، شعور، علم و قدرتی نیز ندارند. و خدا مخلوق و مصنوع نیست.

  «قالُوا نَعْبُدُ أَصْناماً فَنَظَلُّ لَها عاكِفينَ» - گفتند: بت‏هايى را مى‏پرستيم و پيوسته به عبادتشان قيام مى‏كنيم. (الشعراء،‌71)

-           اگر گفتند: خدا و إله ما، گاو و گوساله است [گوساله پرستان امت موسی (ع) و بسیاری از مردمان عصر حاضر در هندوستان ... و نیز بسیاری دیگر که آدمیان گوساله صفت را می‌پرستند]، آن نیز خدا نیست، بلکه حیوان‌پرستی و حیوان‌گرایی انسان است که از سلطه خوی حیوانیتش نشأت می‌گیرد.

  «فَأَخْرَجَ لَهُمْ عِجْلاً جَسَداً لَهُ خُوارٌ فَقالُوا هذا إِلهُكُمْ وَ إِلهُ مُوسى‏ فَنَسِيَ» - و براى آنها مجسمه گوساله‏اى را ساخت كه صداى گوساله داشت گفت: اين خداى شما و خداى موسى است، و ايمان را رها كردند. (طه، 88)

-           اگر گفتند: خدای ما، خدایی است که می‌زاید و ملائک دختران او هستند و از این قبیل خرافات. [بسیاری از خرافات به ویژه در یهودیت و مسیحیت]، این نیز خدا نیست، چرا که اولاً زایش مبتنی و مستلزم نیاز است و خداوند غنی و بی‌نیاز است و در ثانی زایش فعل مخلوق مادی است. حتی مجردات (ملائک) نیز زایش ندارند.

  «وَ جَعَلُوا لِلَّهِ شُرَكاءَ الْجِنَّ وَ خَلَقَهُمْ وَ خَرَقُوا لَهُ بَنينَ وَ بَناتٍ بِغَيْرِ عِلْمٍ سُبْحانَهُ وَ تَعالى‏ عَمَّا يَصِفُون‏» - براى خدا از جنيان كه آنها را نيز خدا آفريده شريكانى انگاشتند و از روى بى دانشى براى او پسران و دخترانى ساختند، خدا منزه است و از آنچه وصف مى‏كنند برتر است‏. (الأنعام، 68)

-           اگر گفتند: ما اهل کتاب هستیم، به پیامبران اعتقاد داریم و عُزَیر یا موسی یا عیسی (ع) را پسر خدا می‌دانیم - یا عیسی (ع) را «پدر، پسر، روح‌القدس» می‌شناسیم و ... [باورهای یهودیت و مسیحیت]، اینها نیز خرافه و افترا بستن به خداوند است و چنین خدایی که پسر داشته باشد، خدا نیست.

  «وَ قالَتِ الْيَهُودُ عُزَيْرٌ ابْنُ اللَّهِ وَ قالَتِ النَّصارى‏ الْمَسيحُ ابْنُ اللَّهِ ذلِكَ قَوْلُهُمْ بِأَفْواهِهِمْ يُضاهِؤُنَ قَوْلَ الَّذينَ كَفَرُوا مِنْ قَبْلُ قاتَلَهُمُ اللَّهُ أَنَّى يُؤْفَكُونَ» -  يهوديان گفتند: عزيز پسر خدا است، و نصارى گفتند مسيح پسر خدا است، اين عقيده ايشان است كه به زبان هم جارى مى‏كنند، در عقيده مانند همان كسانى شدند كه قبلا كفر ورزيده بودند، خدا ايشان را بكشد چگونه افترائات كفار در ايشان اثر مى‏گذارد (التوبه، 30).

-           اگر گفتند: ما مسلمانیم، اما خدای ما نیز مانند مخلوقاتش جسم و شکل دارد، دست و پا و چشم و گوش دارد، حرکت می‌کند، از آسمان پایین می‌آید مانند پایین ‌آمدن عبدالوهاب از منبرش [اعتقاد وهابی‌ها، سلفی‌ها و برخی دیگر از مذاهب اهل سنت]،‌ چنین خدایی نیز خدا نیست، چون بر این صفات حدّ وارد می‌شود و خدا محدود نیست.

-           اگر در زبان یا عمل گفتند: ما یک کلمه‌ی خدا می‌گوییم و بعد هر چه دلمان خواست می‌کنیم، خدا خودش می‌داند، خدا خودش قبول می‌کند، من می‌دانم و خدای خودم، کی گفته عبادت و پرستش مستلزم اطاعت از دستورات خدا در قرآن کریم است، و در مقام مخالفت و برای توجیه انحراف خود و به انحراف کشیدن دیگران، ادای روشنفکری و به سوی قرائت جدید و تفسیرهای من درآوردی رفت و ...، آنها نیز هوای نفس‌شان را خدا گرفته و آن را می‌پرستند:

  «أَ فَرَأَيْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلهَهُ هَواهُ وَ أَضَلَّهُ اللَّهُ عَلى‏ عِلْمٍ وَ خَتَمَ عَلى‏ سَمْعِهِ وَ قَلْبِهِ وَ جَعَلَ عَلى‏ بَصَرِهِ غِشاوَةً فَمَنْ يَهْديهِ مِنْ بَعْدِ اللَّهِ أَ فَلا تَذَكَّرُونَ» -  هيچ ديدى آن كسى را كه هواى نفس خود را خداى خود گرفت و خدا او را با داشتن علم گمراه كرد و بر گوش و قلبش مهر نهاد و بر چشمش پرده انداخت، ديگر بعد از خدا چه كسى او را هدايت مى‏كند آيا باز هم متذكر نمى‏شويد؟ (الجاثیه، 23).

خدای حقیقی که در کلام وحی معرفی شده و اسلام بدان می‌خواند و عقل و فطرت نیز گواهی داده و تصدیق می‌نماید:

-           اما اگر گفتند: خدایی که ما می‌شناسیم و می‌پرستیم، هستی و کمال محض است، و هر چه کمال در عقل و فطرت قابل شناسایی و شمارش است [مثل: حیات، علم، زیبایی، بی‌نیازی، رأفت، رحمت و ...]، همه اسم‌ها و نشانه‌های اوست «اللَّهُ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ لَهُ الْأَسْماءُ الْحُسْنى‏ - الله [خدایی است] که إلهی به جز او نیست و همه‌ی نشانه‌های نیکو [کمال] متعلق به اوست. (طه، 8) و فقط اوست که حیّ،‌ علیم،‌ جمیل، غنی، رئوف، رحیم و ... می‌باشد.

-           اگر گفتند: او زنده و نگهدارنده است « اللَّهُ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّوم‏» - زنده‌ای است که هیچ‌گاه نمی‌میرد « الْحَيِّ الَّذي لا يَمُوت» -‏ خالق زندگی و مرگ است و لذا زنده کننده و میراننده اوست «وَ اللَّهُ يُحْيي‏ وَ يُميت‏» - علیم و حکیم است «وَ اللَّهُ مَوْلاكُمْ وَ هُوَ الْعَليمُ الْحَكيم‏» - شنوا و داناست «وَ اللَّهُ هُوَ السَّميعُ الْعَليمُ» - عالم به ظاهر و باطن همه مخلوقات است « إِنَّهُ عَليمٌ بِذاتِ الصُّدُورِ» -  او شنوا و بینا و با بصیرت است «وَ أَنَّ اللَّهَ سَميعٌ بَصير» - رحمان به همه‌ی مخلوقات و رحیم به عباد خود است «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحيم‏» - واحد و نیز احد است «قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَد» - هیچ راه نفوذ یا سلطه‌ای اعم از اشراف و تسلط عقلی، علمی، قدرتی و یا ... بر او نیست «اللَّهُ الصَّمَد» - زاییده نشده و کسی از او زاییده نمی‌شود «لَمْ يَلِدْ وَ لَمْ يُولَد» - هیچ موجودی همتای او نیست «وَ لَمْ يَكُن لَّهُ كُفُوًا أَحَد» - مثل و مانند و شبیهی ندارد «لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَيْ‏ء» - رازق و رزاق همه‌ی مرزوقین اوست «إِنَّ اللَّهَ هُوَ الرَّزَّاق» - از هر عیب، نقص، کاستی، ضعف و سایر نشانه‌های مخلوق منزه است «سُبْحانَ اللَّهِ رَبِّ الْعالَمين» و خلاصه آن که:

  «هُوَ اللَّهُ الَّذِى لَا إِلَاهَ إِلَّا هُوَ  عَالِمُ الْغَيْبِ وَ الشَّهَادَةِ  هُوَ الرَّحْمَانُ الرَّحِيمُ * هُوَ اللَّهُ الَّذِى لَا إِلَاهَ إِلَّا هُوَ الْمَلِكُ الْقُدُّوسُ السَّلَامُ الْمُؤْمِنُ الْمُهَيْمِنُ الْعَزِيزُ الْجَبَّارُ الْمُتَكَبرُِّ  سُبْحَانَ اللَّهِ عَمَّا يُشْرِكُونَ * هُوَ اللَّهُ الْخَالِقُ الْبَارِئُ الْمُصَوِّرُ  لَهُ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنىَ‏  يُسَبِّحُ لَهُ مَا فىِ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ  وَ هُوَ الْعَزِيزُ الحَْكِيمُ» (الحشر، 22 تا 24) ‏

ترجمه: او اللَّه است كه هيچ معبودى به جز او نيست عالم به غيب و آشكار است او رحمان و رحيم است * او اللَّه است كه هيچ معبودى جز او نيست ملك و منزه است، سلام و ايمنى دهنده است مسلط و مقتدر است جبار و متكبر است، آرى اللَّه منزه است از آن شرك‏ها كه برايش مى‏ورزند * او اللَّه است كه آفريننده و پديد آورنده و صورتگر است او اسمايى حسنى دارد آنچه در آسمان‌ها و زمين است تسبيح‏گوى اويند و او عزيزى است حكيم.

او همان خدای حقیقی است که در کلام وحی الهی و در بیان همه‌ی انبیای الهی و به ویژه حضرت محمد مصطفی صل الله علیه و آله معرفی و به عبادت آن دعوت و راهنمایی شده است و به غیر از او خدایی وجود ندارد.

پس اگر تعریف و شناخت آنها از خدا همین است، همان خدای حقیقی و خدای معرفی شده در اسلام را می‌پرستند و اگر تعاریف دیگری دارند، اصلاً خدا نمی پرستند، هر چند که نام خدا را به زبان آورده و یا بر چیزهای دیگر گذاشته باشند.

کلمات کلیدی:  اعتقادی   توحید