«ایکس - شبهه»: آیات بسیای وجود دارد که در آن فعل مفرد و لفظ «اَنَا – من» به کار رفته است که در بحث به برخی از آنها اشاره خواهد شد. دقت شود: اولاً لفظ «ما» در همه زبان‌ها و ادبیات‌ها، ضمن اشاره به خود، بیانگر نوعی بزرگی یا حکومت نیز می‌باشد. لذا پادشاهان و فراعنه نیز به خود «ما» می‌گفتند و می‌گویند. ثانیاً، سیاق کلام خدا و آیات قرآن کریم چنین است که هر کجا موضوع به «عالم امر» مربوط باشد، لفظ «من» به کار می‌رود و هر کجا موضوع به «عالم خلق» مربوط گردد، لفظ ما به کار می‌رود. به عنوان مثال جهت روشن‌تر شدن موضوع: اگر شما پولی را به چند واسطه برای کسی فرستادید، صحیح است بگویید که «من» این پول را برای تو فرستادم و نیز صحیح است بگویید: ما که این پول را به تو رساندیم. در این لفظ «ما» هم مشخص است که پول توسط شما فرستاده شده و هم معین است که واسطه‌هایی در کار بوده است. لذا وقتی می‌فرماید: «اِنّا ارسلناک – ما تو را ارسال کردیم» - «اِنّا انزلناه – ما آن را به تو نازل کردیم» - «اِنّا اعطیناک – ما به تو اعطا کردیم» و ...، مشخص است که واسطه‌هایی در کار بوده است، مثل ملک وحی، ملک رزق و ... . اما اگر سخن به ذات حق تعال جل جلاله برگردد، یعنی او از خودش سخن بگوید، لفظ «من» به کار رفته است. مانند: «نَبِّئْ عِبادي أَنِّي أَنَا الْغَفُورُ الرَّحيمُ» (الحجر، 49) ترجمه: بندگان مرا خبر ده كه بدرستى من از آمرزگار مهربانم‏. (دقت شود که دو بار لفظ من به کار رفته است) «يُنَزِّلُ الْمَلائِكَةَ بِالرُّوحِ مِنْ أَمْرِهِ عَلى‏ مَنْ يَشاءُ مِنْ عِبادِهِ أَنْ أَنْذِرُوا أَنَّهُ لا إِلهَ إِلاَّ أَنَا فَاتَّقُونِ» (النحل،2) ترجمه: فرشتگان را كه حامل وحى از فرمان اوست به هر كس از بندگان خويش بخواهد نازل مى‏كند كه (مردم را) انذار كنيد (و بگوئيد كه) خدايى جز من نيست پس، از من بترسيد. «إِنِّي أَنَا رَبُّكَ فَاخْلَعْ نَعْلَيْكَ إِنَّكَ بِالْوادِ الْمُقَدَّسِ طُوىً» (طه، 12) ترجمه: من خود پروردگار توام كفشهاى خود را بيرون آر كه تو در سرزمين مقدس طوى هستى‏. «وَ أَنَا اخْتَرْتُكَ فَاسْتَمِعْ لِما يُوحى»‏ (طه، 13) ترجمه: و من تو را برگزيده‏ام به آنچه بر تو وحى مى‏‌کنم گوش فرا دار. «إِنَّني‏ أَنَا اللَّهُ لا إِلهَ إِلاَّ أَنَا فَاعْبُدْني‏ وَ أَقِمِ الصَّلاةَ لِذِكْري (طه، 14) ترجمه: من خداى يكتايم، معبودى جز من نيست، عبادت من كن و براى ياد كردن من نماز به پا كن‏. دقت شود که در آیات فوق که پشت سرهم قرار دارد، چند بار لفظ «من» یا «انّنی – به درستی که من» یا «یوحی – وحی من» یا «فاعبدنی – پس من را عبادت کنید» یا «لذکری – برای یاد من» به کار رفته است. «إِنَّ هذِهِ أُمَّتُكُمْ أُمَّةً واحِدَةً وَ أَنَا رَبُّكُمْ فَاعْبُدُونِ» (الأنبیاء، 92) ترجمه: اين است آئين شما، آئينى واحد و من پروردگار شمايم پس تنها مرا بپرستيد. «ما يُبَدَّلُ الْقَوْلُ لَدَيَّ وَ ما أَنَا بِظَلاَّمٍ لِلْعَبيدِ» (ق، 29) ترجمه: نزد من هيچ سخنى تبديل نمى‏پذيرند و من نسبت به بندگان، ستمكار نيستم (و اين عذاب مولود عمل خود آنان است). پس معلوم شد که لفظ «من» در کلام الله بسیار به کار رفته است و غالباً در جایی است که خداوند کریم راجع به خود سخن می‌فرماید. البته آن چه بیان شد، همه در خصوص به کار بردن ضمایر «من و ما» است، و گرنه هر کجا به جای ضمیر به صورت مستقیم «اسم» به کار رفته و یا ضمیر «او» به کار رفته است، افعال همه مفرد می‌باشد. مانند: «هو السمیع – او شنواست» - «ان الله یغفروا – همانان خداوند می‌بخشد» - «ان الله یرزق – همانا خداوند رزق می‌دهد» و ... .

کلمات کلیدی:  قرآن