ایکس – شبهه : به چند نکته‌ی مهم باید توجه شود:

الف – خداوند متعال، إله، معبود، خالق و ربّ واحد برای زمین و آسمان و اهل آنهاست. چنان چه فرمود: «‌أَنَّما إِلهُكُمْ إِلهٌ واحِد – به درستی که إله شما، إله و احد است (الکهف – 110)» –

ب - به همین جهت، «دین» که تبیین حقایق عالم هستی، قوانین حیات معقول و بیان چه باید کردها و چه نباید کردها به جهت رشد و تقرب به کمال محض (خداوند متعال) است نیز یکی است. لذا فرمود: «إِنَّ الدِّينَ عِنْدَ اللَّهِ الْإِسْلام‏- همانا دين نزد خدا تنها اسلام است‏ (آل عمران، 19)» و نیز فرمود هیچ دین دیگری نیز نزد خدا پذیرفته نیست: «وَ مَنْ يَبْتَغِ غَيْرَ الْإِسْلامِ ديناً فَلَنْ يُقْبَلَ مِنْهُ وَ هُوَ فِي الْآخِرَةِ مِنَ الْخاسِرينَ - و هر كس بخواهد غير از اسلام را به عنوان دين بپذيرد، از او قبول نمى‏شود و او در آخرت از زيانكاران است‏. (آل عمران، 85)».

به همین جهت در قرآن کریم تصریح شده که همه‌ی انبیای الهی از نوح، ابراهیم، موسی و عیسی (ع)، همه اقرار به «اسلام» و مسلمانی داشتند.

ج – یکی بودن خدا و یکی بودن دین ایجاب می‌کند که اولاً هیچ فرقی بین انبیای الهی نباشد و ثالثاً فرقی بین دین (دعوت) آنها  نباشد. چنان چه فرمود:

«قُلْ آمَنَّا بِاللَّهِ وَ ما أُنْزِلَ عَلَيْنا وَ ما أُنْزِلَ عَلى‏ إِبْراهيمَ وَ إِسْماعيلَ وَ إِسْحاقَ وَ يَعْقُوبَ وَ الْأَسْباطِ وَ ما أُوتِيَ مُوسى‏ وَ عيسى‏ وَ النَّبِيُّونَ مِنْ رَبِّهِمْ لا نُفَرِّقُ بَيْنَ أَحَدٍ مِنْهُمْ وَ نَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ» (آل عمران، 84)

ترجمه: بگو ما به خدا و آنچه بر ما نازل كرده و آنچه بر ابراهيم و اسماعيل و اسحاق و يعقوب و اسباط نازل كرده و آنچه براى موسى و عيسى و انبياى بعد از وى از ناحيه پروردگارشان آمده، يك جا ايمان داريم و بين احدى از آنان فرق نمى‏گذاريم و ما تسليم او هستيم‏.

و به همین جهت در آیات متفاوت تصریح نمود که این کتاب [قرآن] مصدق کتاب شماست. یعنی نه تنها حرف و دعوت متفاوتی نیست، بلکه بیانش تصدیق می‌کند که زبور و تورات و انجیل و قرآن،‌ همه کتب آسمانی و وحی الهی واحد هستند و به یک هدف و معبود دعوت می‌کنند و نیز تصریح می‌نماید که انجیل مصدق تورات بود و قرآن مصدق هر دو است.

د – اما چند ایجاب متفاوت مهم نیز وجود دارد. مثل: خدا، دین و کتاب یکی است، اما انسان‌های هر عصر یکی نیستند – گستره‌ی رسالت انبیای الهی به لحاظ زمانی و مکانی نیز یکی نبوده است. برخی برای قومی خاص و زمانی خاص  و برخی برای عام، اما در زمانی خاص بوده‌اند و پیامبر اکرم (ص) برای همه‌ی اعصار و اقوام بود و دینش جهانی و همیشگی است، لذا ایجاب می‌نماید که کتابش متناسب با رسالتش و بالتبع کامل‌ترین و جامع‌ترین باشد – هر کتابی که تحریف شد، با نبی و کتاب بعدی تصحیح و تصدیق شد، اما اگر قرار است دیگر باب نبوت بسته شود، ضرورتش این است که این کتاب نیز از تحریف مصون بماند. لذا همان‌طور که در ادیان فرقی نیست و همه اسلام هستند، در اصول کتب آسمانی نیز فرقی نیست، منتهی اولاً آنها تحریف شده‌اند و ثانیاً تفاوت‌ها در فروعی (شریعت، احکام) است که متناسب با شرایط زمانی و مکانی مخاطبین است. پس قرآن کریم، همان زبور، تورات و انجیل واقعی و تحریف نشده‌ است، با بیانی جامع‌تر برای همگان در تمامی اعصار.

ﻫ - پاسخ جامع به سؤال مذکور و تصریح به یکی بودن کتاب‌ها، تحریف آنها و حکم کردن بر اساس هوای نفس به جای وحی، تفاوت امت‌ها و کتاب آخر که مصدق قبلی‌هاست و تفاوت‌ها که فقط در شریعت (برخی احکام) است و نه اصول، در سه آیه‌ی ذیل بیان شده است:

«وَ قَفَّيْنَا عَلىَ ءَاثَرِهِم بِعِيسىَ ابْنِ مَرْيَمَ مُصَدِّقًا لِّمَا بَينْ‏َ يَدَيْهِ مِنَ التَّوْرَئةِ  وَ ءَاتَيْنَاهُ الْانجِيلَ فِيهِ هُدًى وَ نُورٌ وَ مُصَدِّقًا لِّمَا بَينْ‏َ يَدَيْهِ مِنَ التَّوْرَئةِ وَ هُدًى وَ مَوْعِظَةً لِّلْمُتَّقِينَ * وَ لْيَحْكمُ‏ْ أَهْلُ الْانجِيلِ بِمَا أَنزَلَ اللَّهُ فِيهِ  وَ مَن لَّمْ يحَْكُم بِمَا أَنزَلَ اللَّهُ فَأُوْلَئكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ * وَ أَنزَلْنَا إِلَيْكَ الْكِتَابَ بِالْحَقّ‏ِ مُصَدِّقًا لِّمَا بَينْ‏َ يَدَيْهِ مِنَ الْكِتَابِ وَ مُهَيْمِنًا عَلَيْهِ  فَاحْكُم بَيْنَهُم بِمَا أَنزَلَ اللَّهُ  وَ لَا تَتَّبِعْ أَهْوَاءَهُمْ عَمَّا جَاءَكَ مِنَ الْحَقّ‏ِ  لِكلُ‏ٍّ جَعَلْنَا مِنكُمْ شرِْعَةً وَ مِنْهَاجًا  وَ لَوْ شَاءَ اللَّهُ لَجَعَلَكُمْ أُمَّةً وَاحِدَةً وَ لَاكِن لِّيَبْلُوَكُمْ فىِ مَا ءَاتَئكُمْ  فَاسْتَبِقُواْ الْخَيرَْاتِ  إِلىَ اللَّهِ مَرْجِعُكُمْ جَمِيعًا فَيُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمْ فِيهِ تخَْتَلِفُونَ» (المائده، 46 تا 48)

ترجمه: ما به دنبال آن پيامبران (انبیای سلف تا حضرت موسیٰ و تورات که در آیت قبل بیان شده است) عيسى بن مريم را با شريعتى فرستاديم كه مصدق شريعتى بود كه از تورات در بين يهوديان آن روز باقيمانده بود و به او كتاب انجيل را بشارت داديم كه در آن هدايت به اصول دين صحيح و نور بود، آن نيز مصدق احكام باقيمانده از تورات و هدايت به فروع دين و موعظه براى متقيان بود * و اهل انجيل بايد بر طبق آنچه خدا در اين كتاب نازل كرده حكم كنند و كسى كه حكم نكند بدانچه خدا نازل كرده او و همفكرانش فاسق و عصيان‏پيشگانند * اين كتاب (قرآن) را هم كه به حق بر تو نازل كرده‏ايم مصدق باقيمانده از كتاب‌هاى قبلى و مسلط بر حفظ آنها است پس در بين مسلمانان طبق آنچه خدا نازل كرده حكم كن و پيروى هوا و هوس آنان تو را از دين حقى كه نزدت آمده باز ندارد، براى هر ملتى از شما انسان‌ها، شريعتى قرار داديم و اگر خدا مى‏خواست همه شما را امتى واحد مى‏كرد [و در نتيجه يك شريعت براى همه ادوار تاريخ بشر تشريع مى‏كرد[ و ليكن خواست تا شما امت‌ها را با دينى كه براى هر فرد فردتان فرستاده بيازمايد، بنا بر اين به سوى خيرات از يكديگر سبقت بگيريد، كه باز گشت همه شما به سوى خدا است، در آن هنگامه، شما را بدانچه در آن اختلاف مى‏كرديد خبر مى‏دهد.

کلمات کلیدی:  قرآن