x-shobhe: هر ملت و قومی ابتدا و سرآغازی را برای شمارش تقویم سال خود در نظر گرفته است. به عنوان مثال بسیاری از ملل جهان اول ژانویه را سرآغاز شمارش تقویم سال قرار داده‌اند و بسیاری دیگر مانند برخی از کشورهای عربی، اول محرم را ابتدای سال قرارداده‌اند و در قرون گذشته نیز اول ربیع‌الاول ابتدای سال عربی بود.

برخی از ملل گردش سال را بر اساس گردش ماه تعریف کرده‌اند که سال آنها «قمری» است و برخی دیگر نیز سال را بر اساس گردش خورشید به شمارش در می‌آورند که به سال آنها «شمسی» اطلاق می‌گردد.

البته چه بر اساس گردش خورشید و چه بر اساس گردش ماه، باید یک مبدأیی نیز برای شمارش سال‌ها تعیین گردد که اغلب کشورهای مسیحی، روزی را به عنوان سالروز میلاد حضرت مسیح تعیین کرده‌اند، لذا تاریخ‌شان «میلادی» نام گرفته است و اغلب کشورهای اسلامی مبدأ شمارش تاریخ خود را سالروز هجرت پیامبر اکرم (ص) تعیین کرده‌اند که سال آنها نیز «هجری» نامیده می‌شود. پس اگر سال آنها بر اساس گردش ماه باشد «هجری قمری» و اگر مانند ایران بر اساس گردش خورشید باشد، «هجری شمسی» نامیده می‌شود.

بسیاری از ملل جهان، به همراه و متناسب طبیعت، ابتدای سال را آغاز بهار که طبیعت نیز نو می‌شود و حیات جدیدی آغاز می‌گردد قرار داده‌اند که به آن «نوروز» گفته می‌شود. البته ایرانی‌ها قدیمی‌ترین و بزرگ‌ترین ملتی هستند که «نوروز»، یعنی سر آغاز فصل بهار را شروع تقویم سال خود قرار داده‌اند.

آغاز سال با جشن و سرور، که به آن «عید» می‌گوییم، یک سنت ملی است و نه دینی. لذا ضرورتی ندارد که حتماً در اسلام بدان توجه شده باشد و پیامبر اکرم (ص) یا اهل بیت (ع) در باره‌ی آن موضعی اعلام نموده باشند. لذا در سنت‌های ملی کشورهای متفاوت، مانند: روز استقلال، روز مادر، روز طبیعت، روز کارگر و ...، باید توجه داشت که آیا منافات یا ضدیتی با اسلام دارد یا خیر؟ پس اگر منافاتی نداشته باشد، از نظر اسلام نیز پذیرفته است.

البته لازم به یادآوریست که بین حضرات اهل عصمت (ع)، فقط وجود مبارک و مقدس حضرت ثامن الحجج، علی بن موسی‌الرضا علیه‌السلام به ایران تشریف آوردند. لذا مردم مسلمان و شیعه، رسم و سنت ایرانیان مبنی بر قرار دادن ابتدای بهار برای آغاز تقویم سال و برپایی جشن و سرور «عید» به همین مناسبت را به ایشان عرضه داشتند و ایشان نه تنها منعی بر آن ننهادند، بلکه بسیاری از سنت‌های مردم در چنین روز و عیدی (مانند: صله ارحام، دید و بازدید، عیدی دادن و ...) را ارج نهادند. و دعای معروف «تحویل سال نو» را به ایرانیان آموختند. لذا در تاریخ مستند است که شخص ایشان (ع)، مانند سایر ایرانیان در روزهای عید پذیرای بازدید کنندگان بودند. رجال، تجار، علما و سایر مردم به دیدن ایشان می‌آمدند و برخی نیز هدایای بسیاری تقدیم می‌کردند و ایشان نیز به بازدید دیگران و از جمله فقرا و مستمندان می‌رفتند و این هدایا را بین آنها تقسیم می‌کردند.

البته روایات بسیاری درباره نوروز وجود دارد. مانند این که خلقت حضرت آدم (ع) در نوروز بوده است – در بهار بسیار یاد قیامت کنید، همان‌طور که طبیعت زنده می‌شود، در قیامت نیز انسان‌ها زنده و محشور می‌شوند – خود را در معرض بادهای بهاری قرار دهید که چنان چه طبیعت را زنده و جوان می‌کند، بدن شما را نیز جوان می‌کند و خود را در معرض  بادهای پاییزی قرار ندهید که چنان چه سبب خزان آنها می‌شود، بدن شما را نیز پیر می‌کند و ... .

در جمع‌بندی توجه داشته باشید که هیچ سنت ملی، جشن، سرور و عیدی از نظر اسلام مردود نیست، مگر آن که با آموزه‌های اعتقادی و دینی منافات داشته باشد و هیچ رفتاری نیز ممدوح نیست، مگر آن که منطبق بر دین مبین اسلام باشد. البته «عید»های دینی و مذهبی مثل «عید فطر»، «عید قربان» یا «عید غدیر» یا سالروز میلاد پیامبر اکرم (ص) و ائمه‌ی اطهار (ع) [که البته شخص آنها سالروز میلاد خود را عید اعلام ننموده‌اند] برای همه‌ی مسلمانان و شیعیان عید است و در نهایت آن که امیرالمؤمنین (ع) فرمودند: عید آن روزی است که در آن گناهی مرتکب نگردید».

کلمات کلیدی:  گوناگون   نوروز