پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات (ایکس – شبهه): حکمت اصلی روزه در ماه مبارک رمضان، مانند هر عبادت دیگری، همان بندگی (عبادت) و اطاعت خداوند متعال می‌باشد. چه در نماز، یا روزه، یا تلاوت قرآن کریم، جهاد، انفاق یا هر عبادت و رفتار دیگری، آن چه فایده می‌بخشد و سبب آگاهی، رشد، کمال و در نهایت قرب الی الله می‌گردد، همان اخلاص در عبادت می‌باشد که با اطاعت محض محقق می‌گردد.

بنابراین، دانستن حکمت‌ها، آثار و تبعات هر حُکمی خوب و لازم است، اما مؤمن کار را برای خدا می‌کند و نه برای حکمت‌ها و آثار آن.

●- روزه از احکام الهی است که در همه‌ی ادیان به موحدین و مؤمنین واجب شده است. و البته هر کدام در مدت زمان و طبق احکام مربوط به خود. چنان چه فرمود  :

«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِن قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ» ﴿البقره، ۱۸۳﴾

ترجمه: اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد روزه بر شما مقرر شده است همان گونه كه بر كسانى كه پيش از شما [بودند] مقرر شده بود باشد كه پرهيزگارى كنيد.

●- وجوب روزه‌داری در تمامی ادیان الهی بیانگر ضرورت آن برای بشر و آثار و تبعات روحی و جسمی آن است و البته فلسفه روزه بسیار گسترده‌تر از آن است که حتی در یک کتاب بتوان به آن پرداخت.

الف – مدت روزه، تمام ماه مبارک رمضان است و شایعات سخیفی که اخیرا مطرح می‌گردد، مثل این که سه روز بوده و بعدا آخوندها به آن صفر اضافه کرده و سی روز نمودند و ...، توسط کسانی منتشر می‌گردد که اساسا هیچ اعتقادی به خدا نیز ندارند، چه رسد به اسلام، قرآن کریم و روزه. روزه گرفتن برای کسانی که می‌توانند، در ماه مبارک رمضان، نص صریح قرآن کریم می‌باشد.

  ب – اگر چه روزه شامل احکامی در مورد خوردن، خوابیدن، جماع و ... کمه مربوط به جسم است می‌باشد، اما رمضان صرفا روزه‌ی جسم نیست و آثار و تبعات جسمی نیز زیاد ملاک نیست. چرا که ماه مبارک رمضان، برای همگان رمضان است و برکاتش را برای همه به همراه دارد، هر چند بسیاری نتوانند طی این ماه روزه بگیرند، یا اساساً روزه گرفتن بر آنها حرام نیز باشد.

●- آیه مبارکه ذیل سند هر دو مطلب فوق می‌باشد. از یک سو می‌فرماید که وقتی ماه رمضان رسید، در آن ماه روزه بگیرید و از سوی دیگر می‌فرماید برخی از روزه گرفتن معاف هستند و ارزش روزه‌داری برای کسانی که می‌توانند نیز به اخلاص در عبادت است و نه فقط چند ساعت نخوردن و نیاشامیدن: - پس آنان که بر اساس احکام روزه نمی‌گیرند نیز اطاعت امر نموده‌اند:

«شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِيَ أُنزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ هُدًى لِّلنَّاسِ وَبَيِّنَاتٍ مِّنَ الْهُدَى وَالْفُرْقَانِ فَمَن شَهِدَ مِنكُمُ الشَّهْرَ فَلْيَصُمْهُ وَمَن كَانَ مَرِيضًا أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِّنْ أَيَّامٍ أُخَرَ يُرِيدُ اللّهُ بِكُمُ الْيُسْرَ وَلاَ يُرِيدُ بِكُمُ الْعُسْرَ وَلِتُكْمِلُواْ الْعِدَّةَ وَلِتُكَبِّرُواْ اللّهَ عَلَى مَا هَدَاكُمْ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ» ﴿البقره، ۱۸۵﴾

ترجمه: ماه رمضان [همان ماه] است كه در آن قرآن فرو فرستاده شده است [كتابى ] كه مردم را راهبر و [متضمن] دلايل آشكار هدايت و [ميزان] تشخيص حق از باطل است پس هر كس از شما اين ماه را درك كند بايد آن را روزه بدارد و كسى كه بيمار يا در سفر است [بايد به شماره آن] تعدادى از روزهاى ديگر [را روزه بدارد] خدا براى شما آسانى مى‏خواهد و براى شما دشوارى نمى‏خواهد تا شماره [مقرر] را تكميل كنيد و خدا را به پاس آنكه رهنمونی‌تان كرده است به بزرگى بستاييد و باشد كه شكرگزارى كنيد.

ج – نه تنها روزه، بلکه تمامی احکام الهی مبتنی بر علم و حکمت الهی بوده و آثار و تبعاتی دارد که رشد و سلامت دنیوی و فلاح اخروی بشر مستلزم ایمان و عمل به آنهاست، اما چنان که بیان گردید، مهم‌ترین فلسفه نماز، روزه و سایر احکام، عبادت و بندگی الله جل جلاله است که با اطاعت اوامر او محقق می‌گردد، نه آثار و تبعات آن. چنان که فرمود تمامی این احکام و عبادات، برای یاد (ذکر) خداوند سبحان است، البته باید آن گونه باشد که خودش فرموده، و ذکر خدا از همه بالاتر است:

« اتْلُ مَا أُوحِيَ إِلَيْكَ مِنَ الْكِتَابِ وَأَقِمِ الصَّلَاةَ إِنَّ الصَّلَاةَ تَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنْكَرِ وَلَذِكْرُ اللَّهِ أَكْبَرُ وَاللَّهُ يَعْلَمُ مَا تَصْنَعُونَ » (العنکبوت، 45)

ترجمه: آنچه از كتاب به سوى تو وحى شده است بخوان و نماز را برپا دار كه نماز از كار زشت و ناپسند باز مى دارد و قطعا ياد خدا بالاتر است و خدا مى‏‌داند چه مى‌‏كنيد.

د – در عین حال در خصوص آثار روزه مباحث بسیاری در قرآن کریم و احادیث معصومین (ع) و در تشریح آنان در بیان حکیمان بیان شده است که محور همه آنها، یاد خداوند متعال و بازگشت به سوی اوست.

«خود» بشر به تناسب إله و معبود او تعریف شکل می‌گیرد و تعریف انسان متناسب با هدف و علایق اوست. انسان به سوی محبوب می‌رود و رنگ او را به خود می‌گیرد و مظهر اسماء و نشانه‌های هدفش می‌گردد. خواه محبوب و هدف الله جل جلاله باشد و یا دنیا و مظاهر و بت‌های گوناگون.

اما، روح آن قدر متوجه بدن و نیازهای آن می‌شود که اغلب از خود غافل می‌گردد و به جای آن کنترل نفس و بدن را در اختیار بگیرد، خود در کنترل نفس درآمده و دغدغه‌ای جز اطاعت اوامر نفس و برآوردن نیازهای حیوانی بدن پیدا نمی‌کند و مهم‌ترین خواص نماز و روزه این است که نفس و خواهش‌های نفسانی تحت کنترل عقل و قلب قرار می‌گیرد و چون حجاب از عقل و قلب کنار رفت، تجلی نور الهی از آن ساتع گردیده  و بر سرتاسر وجود احاطه می‌یابد و انسان خلیفة الله می‌شود.

پیشنهاد می‌گردد در ارتباط با فلسفه، خواص یا آثار روزه، مطالب ذیل را مطالعه نمایید:

 

 *- آیة الله ملکی تبریزی: حدیث قدسی در حکمت، آثار و تبعات روزه‌داری

*- آیة الله جوادی آملی: ارزش آزادی در اسلام - فرصت ماه مبارک رمضان

*- یادداشت سردبیر: تفاوت‌های زمان‌ها و مکان‌ها در عین وحدت مالکیت.

 

مشارکت و هم‌افزایی (سؤال و نشانی لینک پاسخ، جهت ارسال به دوستان در فضای مجازی)

فلسفه روزه و آثار روحی و جسمی آن چیست؟ در مورد مدت روزه نیز شایعاتی منتشر شده است؟

http://www.x-shobhe.com/shobhe/2426.html

 

 

 

کلمات کلیدی:  حقوقی و احکام   رمضان