x-shobhe: منشأ این اصطلاح (مرغ آمین)، آمیزه یا التقاطی است از معارف قرآنی، حدیث، ادبیات فارسی (استعاره). چنان چه در شعر و استعاره به انسان نیز «مرغ» گفته‌اند: «مرغ باغ ملکوتم نیم از عالم خاک».

البته و متأسفانه گاهی به قول معروف «اسرائیلیات – خرافه‌های دینی و مذهبی» مبنی بر تخیل و تجسم بخشیدن به مجردات نیز به آن اضافه شده است.

مسلمانان به خوبی مطلع‌اند که خداوند متعال برای هر امری واسطه‌ای قرار داده است و عالَم، عالم واسطه‌هاست. چه واسطه‌های طبیعی و مادی، مثل بارش باران از ابر یا تابش نور از خورشید، و چه واسطه‌های غیر طبیعی و مادی مثل: نازل نمودن وحی یا گرفتن جان توسط ملائکه.

کسانی که اطلاعات و معلومات متوسطی دارند، می‌دانند که چهار ملک بزرگ با چهار مأموریت بزرگ وجود دارند. حضرات: جبرئیل برای انزال وحی – میکائیل برای توزیع رزق – عزرائیل برای اخذ روح از بدن و نیز اسرافیل برای دمیدن در سور و پایان دنیا و آغاز قیامت.

آنان که مطالعات بیشتری دارند می‌دانند که هر یک از چهار ملک فوق نیز سپاهیان و لشکریانی ـ زیر مجموعه یا کارگزاران - دارند. لذا چنین نیست که هر رزقی به صورت مستقیم از دست حضرت میکائیل (ع) اعطا شود و یا جان هر کسی مستقیم به واسطه‌ی حضرت عزرائیل (ع) اخذ شود. چنان چه خداوند حکیم در قرآن کریم می‌فرماید:

«الَّذينَ تَتَوَفَّاهُمُ الْمَلائِكَةُ طَيِّبينَ يَقُولُونَ سَلامٌ عَلَيْكُمْ ادْخُلُوا الْجَنَّةَ بِما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ» (النحل -32)

همان كسانی كه فرشتگان با حال پاك سيرتى، جانشان را بگيرند و گويند سلام بر شما، به پاداش اعمالى كه مى‏كرده‏ايد به بهشت درآييد.

باز کسانی که بیشتر قرآن کریم را تلاوت (قرائت با تدبر) نموده‌اند و با احادیث و روایات نیز آشنایی دارند، می‌دادند که برای هر امری ملکی هست و از جمله امور یاری مؤمنین، نصرت مجاهدین، دعا برای مؤمنین و ... می‌باشند. که به عنوان مثال به دو آیه‌ی ذیل اشاره می‌گردد:

«إِذْ تَسْتَغيثُونَ رَبَّكُمْ فَاسْتَجابَ لَكُمْ أَنِّي مُمِدُّكُمْ بِأَلْفٍ مِنَ الْمَلائِكَةِ مُرْدِفينَ» (الأنفال-9)

ترجمه: آن هنگامى را كه به پروردگارتان استغاثه مى‏كرديد، و خداوند استغاثه‏تان را مستجاب كرد (و فرمود:) من شما را به هزار نفر از ملائكه‏هاى منظم شده كمك خواهم كرد.

«إِنَّ الَّذينَ قالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَيْهِمُ الْمَلائِكَةُ أَلاَّ تَخافُوا وَ لا تَحْزَنُوا وَ أَبْشِرُوا بِالْجَنَّةِ الَّتي‏ كُنْتُمْ تُوعَدُونَ» (فصلت-30)

ترجمه: اما آنهايى كه گفتند پروردگار ما اللَّه است و بر گفته‌ی خود پافشارى و استوارى هم كردند ملائكه بر آنان نازل گشته و مى‏گويند نترسيد و غم مخوريد و به بهشت بشارت و خوشوقتى داشته باشيد بهشتى كه در دنيا همواره وعده‏اش را به شما مى‏دادند.

«هُوَ الَّذي يُصَلِّي عَلَيْكُمْ وَ مَلائِكَتُهُ لِيُخْرِجَكُمْ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَى النُّورِ وَ كانَ بِالْمُؤْمِنينَ رَحيماً» (الاحزاب -43)

ترجمه: اوست كسى كه بر شما درود مى‏فرستد، و نيز ملائكه او (بر شما درود می‌فرستند)، تا [تا بدین واسطه] شما را از ظلمت‏ها به سوى نور در آورد، و خدا به مؤمنان مهربان است‏.

پس، هر مسلمانی (بر اساس آیات قرآن کریم و احادیث) می‌داند که نه تنها بسیاری از ملائک برای او دعا می‌کنند، و یا اعمالش را ضبط می‌کنند، یا از او حفاظت می‌کنند و ...، بلکه نماز یا دعایش را بالا می‌برند و برای دعاهایش آمین هم می‌گویند (که آمین نیز خود نوعی دعا کردن است).

اما، این معارف چنان چه بیان گردید در قالب ادبیات‌های گوناگون و از جمله ادبیات فارسی درآمد و در شعر و نثر در قالب استعاره‌ها به کارگرفته شد و در نهایت با نفوذ تخیلات و خرافه‌ها (اسرائیلیات) ملک به «مرغ» تشبیه شد!

و گرنه به صورت قطع ملائکه دعاگو و آمین‌گوی دعای مسلمین و مؤمنین و هر بنده‌ای که خدا را بخواند هستند، اما مرغی در کار نیست.

 

 

کلمات کلیدی:  گوناگون