ایکس – شبهه: احکام که از منبع علم و حکمت الهی برای رشد بشر صادر گردیده است، یک یا دو حکمت ندارد که به سادگی و راحتی بیان گردد. لذا همان گونه که میتوان در حکمت و خواص شستوی دست و صورت کتاب یا کتابها نوشت، در بیان حکمت احکام الهی نیز میتوان از هر بُعد و منظری توجه نموده و مباحث بسیاری را بیان نمود و به همین دلیل مبحث علمی خاصی تحت عنوان «فلسفه احکام» وجود دارد. و البته اگر چه هر امری حکمتی و اثری دارد، اما هیچ اطاعت و عبادتی به خاطر فلسفه اش انجام نمی پذیرد، بلکه به خاطر بندگی و قرب الهی صورت می گیرد. چنان چه نماز حکمت ها، خواص، برکات و آثار بسیاری دارد، اما اگر قربة الی الله اقامه شود. در عین حال گاه میتوان در بیان فلسفه احکام، چه در بُعد مادی و چه در بُعد روحی به یک یا چند مورد اشاره نمود.
از امام رضا (ع) در مورد فلسفه غسل پرسیدند، ایشان فرمودند: «این که به غسل جنابت دستور داده شده اما پس از قضای حاجت با این که نجستر و پلیدتر است، دستور غسل داده نشده است، به این خاطر است که جنابت از نفس آدمی بر میخیزد و از همه بدن چیزی خارج میشود، اما ادرار و مدفوع از نفس آدمی نیست بلکه غذایی است که از یک در وارد میشود و از در دیگر خارج میشود». (کتاب عیون اخبار الرضا(ع) ص 291).
هم چنین از حضرت در خصوص فلسفه غسل نقل شده است: «علت غسل کردن، نظافت جهت تطهیر شدن انسان از پلیدی است که به او اصابت کرده است، تطهیر کردن تمام بدن است از جنابت و پلیدی که از کل بدن خارج میشود و به همین خاطر (که منی از کل بدن گرفته شده و خارج میشود) تطهیر کل بدن واجب است». (من لا يحضره الفقيه جلد 1 صفحه 76)
دلیل این که منی از ذره ذره بخشهای بدن انسان گرفته شده و تشکیل میشود اینست که منی ذرهای است حاوی تمام سلولهای اصلی ایجاد کننده اعضای بدن یک انسان که بوسیله همان ذره کوچک یک انسان کامل با تمامی اعضا و جوارح ساخته و متولد می شود پس از سلول های بنیادی تمامی اعضای یک انسان گرفته و تشکیل شده است . این که حضرت فرمودند جنابت از نفس آدمی است به این خاطر است که جنب شدن امری ارادی و همراه با لذت نفس و اعضا و جوارح انسان است و این مربوط به بُعد حیوانی انسان یا همان بعد نفسانی و نه روحانی انسان. لذا روح انسان با جنب شدن به عمق لذت و مرتبه نفسانی وارد شده که باید برای برگشت به مرتبه و عالم انسانی و روحانی تمام بدن را غسل نماید تا دوباره در جهت معنوی و روحانی انسانیت خود قرار گیرد.
حضرت امام (ره) در آداب و فلسفه باطنی غسل میفرماید: «جنابت فنای در طبیعت و غفلت از روحانیت است و غایة القصوای کمال سلطنت حیوانیت و بهیمیت و دخول در اسفل السافلین است و غسل، تطهیر از این خطیئه و رجوع از حکم طبیعت و دخول در سلطان رحمانیت و تصرف الهیت است به شست و شو نمودن جمیع مملکت را که فانی در طبیعت شده است.
پس ، از آداب قلبیه آن، آن است که سالک الیه الله در وقت غسل وقوف به تطهیر ظاهر و غسل بدن که قشر ادنی و حظ دنیا است نکند و توجه به جنابت باطن قلب و سِرّ روح کند».
کلمات کلیدی:
پاسخ های کوتاه