بسم الله الرحمن الرحیم

 ... و اگر در این باب به جز این تعبیری نبود که (خدا) در کتاب عزیزش می‌فرماید:

«تَتَجَافَى جُنُوبُهُمْ عَنِ الْمَضَاجِعِ يَدْعُونَ رَبَّهُمْ خَوْفًا وَطَمَعًا وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنفِقُونَ» (السجده، 16)

ترجمه: پهلوهايشان از بسترهایشان جدا مى‏گردد [و] پروردگارشان را از روى بيم و طمع مى‏خوانند و از آن چه روزيشان داده‏ايم انفاق مى‏كنند.

که از برخواستن‌شان تعبیر فرموده که می‌رساند آنان از لذت‌شان دست بر می‌دارند و مخصوصاً با کلمه‌ی «ربّهُم» فرموده و با پروردگارشان به مناجات می‌ایستند، همین تعبیر برای عارفان و کسانی که مدعی حبّ خدای تعالی هستند کفایت می‌کرد.

و هم چنین آن چه به داود علیه السلام فرمود: «من می‌بینم که به خاطر من چه می‌کشند؟ و می‌شنوم که از حبّ من چه شکایت‌ها دارند؟»، بیش از حد کفایت است؛ و هم چنین آن چه به کلیم‌اش حضرت موسی بن عمران علیه السلام فرمود: «دروغ می‌گوید کسی که گمان دارد که مرا دوست می‌دارد، ولی چون تاریکی شب او را فرا می‌گیرد، از حضور من به خواب می‌رود».

و اگر از خوف آتش و رغبت به بهشت متأثر می‌شود، روایاتی را ملاحظه کند که در ثواب نماز شب و گریه کردن از خوف خدا الهی وارد شده است. دیلمی در ارشاد از پیغمبر صلی الله علیه و آله روایت کرده است که فرمود:

«هیچ مؤمنی نیست که از چشمش به قدر بال مگسی اشک بیرون آمده و به صورتش برسد، مگر آن که خدای تعالی او را بر آتش جهنم حرام می‌کند.»

و فرمود:

«چشمی که از خوف خدای تعالی گریه کند، آتش را نخواهد دید».

و فرمود:

«هیچ قطره‌ای خدای را محبوب‌تر از قطره اشکی نیست که از خوف خدای تعالی از چشم در آمده باشد و (هم چنین) از قطره‌ی خونی که در راه خدا ریخته باشد؛ و هیچ بنده‌ای نیست که از خوف خدا تعالی گریه کند، مگر آن که خدای تعالی او را از شراب بهشتی رحمتش سیراب فرماید و گریه‌ی او را به خنده و سرور در بهشت تبدیل فرماید و اطرافیان او را مورد مرحمت قرار دهد، هر چند بیست هزار نفر باشند؛ و هیچ چشمی از خوف خدا پر از اشک نمی‌شود مگر آن که خداوند پیکرش را بر آتش حرام می‌کند و اگر اشک از دیدگانش جاری شد و به رخساره‌اش رسید، آن رخساره هرگز فقر و خواری نمی‌بیند و اگر بنده‌ای در میان امتی بگرید، هر آینه خدای تعالی آن امّت را به خاطر گریه او نجات بخشد.»

و فرمود:

«کسی که از گناهی گریه کند آمرزیده می‌شود و کسی که از ترس بگرید، خدای تعالی از آن پناهش می‌دهد و کسی که به شوق بهشت گریه کند، خدای تعالی او را در بهشت جای دهد و برای او ایمنی از وحشت بزرگ نوشته می‌شود و کسی که از خوف خدای تعالی گریه کند، خدای تعالی او را با پیامبران و راستان (صدیقان) و شهیدان و شایستگان محشور فرماید و اینان رفیقان خوبی هستند.»

و فرمود:

«گریه از خوف خدای تعالی، کلید رحمت و نشانه‌ی پذیرش و درب مستجاب شدن دعا است.

و فرمود:

هنگامی که بنده از خوف خدا گریه کرد، گناهان از او همچون برگ درخت می‌ریزد؛ پس هم چون روزی که مادرش او را زاییده است [پاک و بی‌گناه] می‌شود.

امام صادق علیه السلام: همین که پوست بدنت جمع شد و چشم‌هایت اشک ریخت و قلبت تپید، پس به هوش باش، به هوش، که مقصد و مقصودت مورد توجه قرار گرفته است.

... پس ای برادر من! در این خبرها فکر کن و برای خودت توشه‌ای برای روز فقر و بی چارگی‌ات برگیر، بلکه برای حال گرفتاری و بلایت؛ و اگر حالت برای گریه مساعد نیست، پس لامحالة تباکی کن و اگر قساوت نگذاشت که حتی تباکی بکنی، پس بدان که گناهان تو را بیمار کرده و کدورت عیب‌ها قلبت را فاسد نموده؛ مخصوصاً به زینت این دنیای پست و زیون و ظاهر فریبنده‌اش مغرور شدن و یا این عادت‌های پست از قبیل خوش‌گذرانی با لذت‌ها و (با) حظ‌های دنیا انس گرفتن؛ که دوستی دنیا سرآمد هر گناه خطرناکی است. دیگر در قلب تو جایی برای ذکر خدا و فکر آخرت باقی نگذاشته است.

این بود مختصری از آن چه در فضیت گریه رسیده است.

 

کلمات کلیدی:  در محضر استاد