ایکس – شبهه: استخاره، فال یا سرکتاب یا این گونه خرافات نیست که اینها همه دور از صاحت مقدس قرآن کریم و شأن انسان عاقل است.

استخاره، یعنی طلب خیر کردن از خداوند منّان و البته نه تنها حق و خوب است، بلکه واجب است که انسان در هر امری از خداوند علیم، حکیم و رب‌العالمین طلب خیر نماید.

از این رو خوب و لازم است که مسلمان هر کارش را به قرآن کریم ارجاع دهد، اما نه بدین شکل و معنا که سر کتاب باز کند و ببیند خوب می‌آید یا بد؟! ما که آیه بد نداریم. همه آیات خدا خوب است. بلکه معنای استخاره و طلب خیر این است که تصمیم و کارش را به وحی و سنّت ارجاع دهد و ببیند آیا مورد تأیید هست یا خیر؟

آیت الله جوادی آملی: «وجود مبارک امام باقر(ع) فرمود: مهم تر از استخاره، 'تفسیر' است. شما تمام کارهایتان را بر قرآن عرضه کنید. چه این آراء و اندیشه‌ها متضارب و متعارض و مختلف باشد و چه یک اندیشه باشد، شما این را بر قرآن عرضه کنید و ببینید آیا مطالب و معارف قرآنی و معانی قرآنی آن را امضاء می کند؟»

الف – اخذ «خیر» از خداوند متعال نیز زمینه‌ها و شرایطی دارد که از جمله آنها «وحی و عقل» است. لذا استخاره (به مفهوم رایج) همه جا و برای هر کاری جایز نیست. استخاره را برای تعطیل عقل نگذاشته‌اند.

انسان عاقل، ابتدا مطالعه و تحقیق می‌کند و سپس روی داده‌ها فکر می‌کند و اگر دید که با «وحی و عقل» تأیید می‌شود، با توکل عمل می‌کند و نیازی به استخاره با کتاب ندارد، نه این که عقل را تعطیل نمود و تنبلی نماید و همه کار را به باز کردن کتاب و آیه‌ای که می‌آید حمل کند.

ب - اگر تفکر، تعقل و تعمق شخص نتیجه نداد، باز هم استخاره جایز نیست، بلکه باید با اهل فن مشورت کند.

ج - استخاره بین تصمیم خیر و شرّ نیست، بلکه بین دو خیر است. یعنی اگر انسان تدبیر کرد، مشورت کرد و باز بین دو امر خیر (یا انجام دادن یا ندادن یک امر خیر) متحیّر ماند، آن وقت می‌تواند به استخاره متوسل گردد، که البته آن را نیز باید توسط اهلش انجام دهد.

نیت استخاره نیز اصولی دارد، مثلاً نباید نیت کند «این کار را بکنم یا نکنم؟»، چرا که جواب هر چه باشد، نمی‌داند آن را به «بکنم» حمل کند یا «نکنم»؟! بلکه باید یک طرف را نیت کند. مثلاً نیت کند که این تجارت را انجام بدهم؟ حال یا خوب و خیر است و یا خیر او نیست.

از جمله اصول دیگر آن است که برای یک نیت، دوبار استخاره ننماید و همان پاسخ اول کافیست. کسی که با نیت و توکل و توسل استخاره می‌کند، یعنی از خدا طلب خیر می‌نماید، چرا باید به پاسخی که می‌گیرد شک کند؟!

د – ازدواج از مواردی است که بسیاری از بزرگان استخاره در آن را زیاد جایز نمی‌دانند و یا دست کم منوط به آن نمی‌دانند. چرا که انسان وقتی می‌خواهد یکی از بزرگ‌ترین تصمیم‌های زندگی‌اش را بگیرد و همسری برای زندگی مشترک و تشکیل خانواده انتخاب نماید، باید به خود زحمت دهد که ابتدا اهداف و به تناسب آن قالب‌های خودش از همسر مطلوب را برای خودش مسجّل نماید و سپس مطالعه و تفکر کند که آیا طرف مقابل با این اهداف و قالب‌های منطبق است یا خیر؟ کفو (همتا، همسو، همراه) هست یا خیر؟ نه این که بدون هیچ شناختی برود و قرآن باز کند. اگر همه این اقدامات را انجام داد، مطالعه کرد، تحقیق کرد، فکر کرد، مشورت کرد و باز هم دو دل شد و متحیر ماند که با ازدواج کند یا خیر؟ می‌تواند استخاره کند، که البته بیان شد که در مورد ازدواج زیاد جایگاهی ندارد. 

 

کلمات کلیدی:  گوناگون   ازدواج