پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات (ایکس – شبهه): چه کسی گفته است که ایشان هیچ دفاعی ننمودند – یا در نهج البلاغه درج نشده است؟! گاهی یک دروغ را چنان محکم می‌گویند که مخاطب گمان می‌کند لابد همین طور است که آنها می‌گویند! لذا ما باید دقیق و بصیر باشیم.

الف – ابتدا باید توجه شود که «نهج البلاغه» همه فرمایشات یا مکتوبات حضرت امیرالمؤمنین، امام علی علیه‌السلام نمی‌باشد؛ بلکه بخشی از بیانات یا نامه‌های ایشان است که مرحوم سید رضی (ره)، آنها را از سایر منابع جمع‌آوری نموده و در کتابی تحت عنوان «نهج البلاغه»، در اختیار و دسترس همه دانش‌پژوهان قرار داده است. لذا نکات بسیاری وجود دارد که شاید در نهج البلاغه درج نشده باشد، این دلیل نمی‌شود که ایشان چیزی نفرموده باشند. چنان چه ایشان در حدیث معرفت و شناخت حضرتش علیه‌السلام که معروف به «حدیث نورانیت» است، به سلمان و ابوذر می‌فرماید: در آیه مبارکه «وَاسْتَعِينُواْ بِالصَّبْرِ وَالصَّلاَةِ وَإِنَّهَا لَكَبِيرَةٌ إِلاَّ عَلَى الْخَاشِعِينَ - از شكيبايى و نماز يارى جوييد و به راستى اين [كار] گران است مگر بر فروتنان (البقره، 45)»، مراد از صبر حضرت محمد صلوات الله علیه و آله است و مراد از نماز من هستم و می‌افزایند: «بدين خاطر خداوند متعال فرمود: و هر آينه آن (نماز) بزرگ و سنگين است و نفرمود هر آينه آن دو بزرگ و سنگين می‌باشند زيرا هر آينه ولايت حملش جز بر خاشعان بزرگ و سنگين است. و خاشعان همان شيعيان روشن بين و اهل بصيرت می‌باشند».

هم چنین پس از استناد به برخی از آیات فرمودند: «ای سلمان و ای جندب !من و رسول خدا نور واحد و يگانه‌ای بوديم؛ رسول خدا مصطفی شد (بر گزيده شد) و من وصی مرتضی (مورد رضايت او)  گشتم؛ پس محمد گويا و من صامت و خاموش شدم. ای سلمان‌! محمد بيم دهنده و هشدار دهنده شد و من رهبر و هدايت کننده گشتم و اين همان سخن خداوند عزوجل است که: ای پيامبر هر آينه تو تنها  بيم دهنده و هشدار دهنده‌ای و برای هر قومی رهبر و هدايت‌گری وجود دارد (سوره رعد ٧)" رسول خدا بيم دهنده و هشدار دهنده است و من رهبر و هدايت کننده‌ام. تنها خداوند می‌داند که حمل هر آبستنی چيست و بار حمل‌ها چه نقصان و چه زيادتی خواهد يافت و همه چيز با اندازه معينش در نزد خدا معلوم است.‌«  (بحار الانوار ج26ص1-7 ح1)

ب – در عین حال در بیانات و نامه‌های جمع‌آوری شده در نهج البلاغه نیز مطالب بسیاری در این خصوص وجود دارد. دست کم نام خطبه‌ی معروف «شقشقیه» برای همگان آشناست که در آن به غصب حق خود تصریح می‌کنند:

ب/1 - «آگاه باشید! به خدا سوگند ابا بکر، جامه خلافت را بر تن کرد، در حالى که مى‏دانست جایگاه من نسبت به حکومت اسلامى، چون محور آسیاب است به آسیاب که دور آن حرکت مى‏کند. او مى‏دانست که سیل علوم از دامن کوهسار من جارى است، و مرغان دور پرواز اندیشه‏ها، به بلنداى ارزش من نتوانند پرواز کرد. پس من رداى خلافت رها کرده و دامن جمع نموده از آن کناره گیرى کردم و در این اندیشه بودم که آیا با دست تنها براى گرفتن حق خود به پاخیزم؟! یا در این محیط خفقان‏ زا و تاریکى که به وجود آوردند، صبر پیشه سازم که پیران را فرسوده، جوانان را پیر، و مردان با ایمان را تا قیامت و ملاقات پروردگار اندوهگین نگه مى‏دارد. پس از ارزیابى درست، صبر و بردبارى را خردمندانه‏تر دیدم. پس صبر کردم در حالى که گویا خار در چشم و استخوان در گلوى من مانده بود و با دیدگان خود مى‏نگریستم که میراث مرا به غارت مى‏برند» (نهج البلاغه، خطبه سوم - شقشقیه)

ب/2 - اگر از قدر و منزلتم بگويم تهمتم مى‌زنند كه بر حكومت حريص است، و اگر ساكت بمانم مى‌گويند: از مرگ ترسيده! هرگز، آن هم با آن همه مبارزات و جنگ‌ها! به خدا قسم عشق پسر ابوطالب به مرگ از علاقه كودك شيرخوار به پستان مادر بيشتر است. سكوتم محض اسرارى است كه در سينه دارم كه اگر بگويم همه‌ی شما مردم همچون ريسمان‌هاى بسته در دلو در اعماق چاه به لرزه خواهيد آمد. (خطبه 5)

ب/3 - واللّه از زمان وفات پيامبر صلّى اللّه عليه وآله تا كنون مرا از حقّم كنار زده‌اند و آن كه همسانم نبوده بر من مقدم كرده‌اند. (خطبه 6)

ب/4 - شما مى‌دانيد كه من به حكومت از ديگران شايسته ترم، و به خدا قسم آن را رها مى‌كنم تا وقتى كه امور مسلمين سالم بماند، و ستمى در برنامه امت جز بر من روى ندهد (چرا که به دنبال منافع شخصی نیستند، بلکه امام و هادی امّت هستند، لذا از حق شخصی برای حفظ اسلام و مسلمین می‌گذرند)؛ رها مى‌كنم به اميد پاداش و فضل آن، و اِعراض از زر و زيور دنيا كه شما نسبت به آن دچار رقابت شده‌ايد. (خطبه 74)

و البته ده‌ها بیان دیگر چه قبل از بازگشت خلافت به ایشان و چه پس از آن، به ویژه در جنگ‌های صفین و جمل، در نهج البلاغه درج می‌باشد.

 

 

 

 

کلمات کلیدی:  قرآن   ولایت (امام علی)   امامت