ایکس – شبهه – پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات: ابتدا دقت شود که سلام‌های نماز برخی مستحب و برخی واجب هستند، که وارد این بحث نمی‌شویم. ولی آن چه مهم است ابتدا مورد توجه قرار گیرد، این است که نماز معراج مؤمن است «الصلوة معراج المؤمن».

بدیهی است که انسان وقتی به معراج می‌رود، به حدی می‌رسد که جز خدا نمی‌بیند «رسد آدمی به جایی که به جز خدا نبیند»، اما از یک سو تجلی حق تعالی در بندگان کامل اوست و ثانیاً محیط، ارتباطات و همردیفان او پس از بازگشت از این معراج به زمین، متفاوت می‌شود. لذا در پایان این معراج که باز می‌گردد، به هم هدفان خود سلام می‌دهد.

«السلام علیک ایها النبی و رحمة الله و برکاته»

اولین سلام به نبی‌اکرم صلوات الله علیه و آله می‌باشد. چرا که اولاً او انسان کامل است، پس اسم اعظم الهی و مظهر اتمّ اسمای اوست و ثانیاً به فرموده خداوند متعال در آیات متعدد قرآن کریم، او بهترین الگوی انسان است «لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ – الأحزاب، 21» و انسان باید ابتدا متوجه امام و پیشوای و رهبر خود باشد و ثالثاً اطاعت خداوند متعال، منوط به اطاعت از اوست و در اطاعت از او تجلی می‌یابد «مَّنْ يُطِعِ الرَّسُولَ فَقَدْ أَطَاعَ اللّهَ – النساء 80»

«السلام علینا و علی عباد الله الصاحین»

سلام بعدی بر خودمان است. و البته به صورت جمع. چنان چه تمام ضمایر در سوره حمد نیز به صورت جمع است.

پس، این سلام ارزش و اهمیّت و جایگاه انسان مؤمن که متصل به جماعت مؤمن است را می‌رساند. عزّت نفس و قدر شناسی مؤمن از نعماتی که خدا به او و سایر مؤمنین عطا نموده را می‌رساند. و هم چنین دیگر بندگان خدا که صالح هستند (عباد الله الصاحین). البته در قرآن کریم و احادیث مباحث بسیاری در خصوص «عباد الله الصالحین» وجود دارد که در رأس آنها، حضرت امیرالمؤمنین، سایر ائمه و امام عصر هر زمان سلام الله علیهم اجمعین هستند. پس مؤمن پس از بازگشت از معراج، با چنین اشخاص معظمی مواجه می‌شود و خود نیز از آنان است، لذا به خود، به جمع خودی‌ها و به آنان سلام می‌کند.

«السلام علیکم و رحمة الله و برکاته»

سلام سوم، جمع گسترده‌تری را شامل می‌گردد، چرا که نمازگزار مؤمنی که از معراج بازگشته است، تنها نیست. در جمع کلیه مؤمنین و اهل معراج قرار دارد که تمامی «صراط الذین انعمت علیهم» که انبیاء و شهداء و صدیقین هستند و حتی ملائکه، از حضرت جبرییل علیه‌السلام گرفته تا فرشتگان کاتب و محافظ خودش را شامل می‌گردد. پس به همه این جمع که به استقبال او در بازگشت از معراج آمده‌اند، سلام می‌دهد.

البته تفاسیر عرفانی بسیاری، مستند به آیات قرآن کریم و احادیث وجود دارد که وارد بحث آن نشدیم و علاقمندان می‌توانند با مطالعه‌ی کتب مربوط، از جمله «اسرار الصلوة»، از امام خمینی (ره)، اطلاعات و معلومات بیشتری کسب نمایند.

کلمات کلیدی:  پاسخ های کوتاه   نماز