ایکس – شبهه / پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات: سؤال و شبهه، گاهی برای یافتن حقیقت و دریافت پاسخ برای کسب علم مطرح می‌شوند و گاهی برای ضد تبلیغ، جوّسازی و ایجاد اعوجاج در اذهان و نیز سایر فتنه‌ها و دشمنی‌ها و البته در نوع دوم، طراحان سؤال اصلاً به دنبال پاسخ نیستند و اغلب خود نیز پاسخ را می‌دانند.

این سؤال یا شبهه و نیز نحوه‌ی طرح و فرافکنی آن نیز نشان می‌دهد که از دسته‌ی دوم است، اما در هر حال و به احترام کاربران گرامی، به عنوان یک سؤال یا شبهه از دسته اول منظور شده و پاسخ ایفاد می‌گردد:

الف – هیچ جنگی نزد حق تعالی مقبول نیست، مگر آن که به امر خدا و برای خدا انجام پذیرد و در چنین جنگی، هر چند بر اساس ماهیت جنگ، کشتار و تخریب وجود دارد، اما ظلمی به کسی روا نمی‌شود.

ب – ظلم، همیشه ظلم و محکوم است. خواه در سپاه اعراب علیه ایرانی‌ها باشد، خواه در سپاه ایران علیه رومی‌ها باشد، خواه در سپاه معاویه و یزید باشد و خواه یکی از لشکریان پیامبر اکرم یا امیرالمؤمنین و یا سایر معصومین علیهم‌السلام ظلمی روا دارند. خواه نیروهای امریکایی، انگلیسی و فرانسوی باشند و خواه سپاه صحابه پاکستان، وهابیت سعودی و یا تکفیری‌ها و سلفی‌ها.

مظلوم نیز همیشه مظلوم است، خواه مسلمان باشد یا کافر، ایرانی باشد یا عرب، صدر اسلام باشد یا امروز. لذا ملی‌گرایی (ناسیونالیته) در مقوله‌ی «ظلم، ظالم و مظلوم» هیچ مدخلیتی ندارد. این چنین نیست که اگر ایرانی‌ها به رومی‌ها یا هندوستان و ... حمله کرده باشند و قتل عام و غارت کرده باشند، ما افتخار ملی و تاریخی کنیم، چون ایرانی بودند و اگر دیگران به ایران و ایرانی حمله کرده باشند، حتماً محکوم کنیم، چون ایرانی نبوده‌اند.

حمله صدام به ایران محکوم است، چنان چه جنگ‌های جهانی اول  دوم محکوم است، چنان چه حمله‌ی رژیم اشغالگر به فلسطین، ظلم سلاطین عرب به ملت خودشان در تونس، لیبی، مصر، بحرین و ... نیز محکوم است و چنان چه ظلم حکام و سرمایه‌داران غربی به مردم مستضغف خودشان محکوم است.

از این رو در اسلام، به رغم آن که فرمان جنگ و جهاد با دشمنانی که قصد جان و مال و دین مسلمان را کرده‌اند می‌دهد و به شدت عمل در جنگ ترغیب می‌نماید، از هر گونه ظلمی برحذر می‌دارد:

«وَقَاتِلُواْ فِي سَبِيلِ اللّهِ الَّذِينَ يُقَاتِلُونَكُمْ وَلاَ تَعْتَدُواْ إِنَّ اللّهَ لاَ يُحِبِّ الْمُعْتَدِينَ» (البقره، 190)

ترجمه: و در راه خدا با كسانى كه با شما مى‏جنگند نبرد كنيد ولى تعدی (ظلم) نكنيد همانا خدا تجاوزگران را دوست ندارد.

ج – بدیهی است که تمامی جنگ‌های عالم، یا بین دو گروه حق و باطل واقع می‌شود و یا بین دو گروه باطل؛ لذا هیچ‌گاه دو گروه بر حق با یک دیگر نزاع نمی‌کنند.

حتی در جنگ بین حق و باطل نیز لشکریان هر دو گروه، به میدان می‌آیند، شجاعت و رشادت و حتی ایثار انجام می‌دهد، از وطن، خانه و آسایش و زن و فرزند و مال می‌گذرند و جان‌شان را به مخاطره می‌اندازند، می‌کشند و کشته می‌شوند. در سایر «جهاد»ها که جنگ و قتال یکی از مصادیق آن است و نمونه‌های دیگری چون جنگ نرم، جنگ روانی، جنگ تبلیغاتی، جنگ اقتصادی و ... دارد نیز همین طور است. یا در راه خداست و یا در راه غیر خدا (که می‌شود طاغوت). لذا فرمود:

«الَّذِينَ آمَنُواْ يُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِ اللّهِ وَالَّذِينَ كَفَرُواْ يُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِ الطَّاغُوتِ فَقَاتِلُواْ أَوْلِيَاء الشَّيْطَانِ إِنَّ كَيْدَ الشَّيْطَانِ كَانَ ضَعِيفًا» (النساء، 76)

ترجمه: كسانى كه ايمان آورده‏اند در راه خدا كارزار مى‏كنند و كسانى كه كافر شده‏اند در راه طاغوت مى‏جنگند، پس با ياران شيطان بجنگيد كه نيرنگ شيطان [در نهايت] ضعيف است.

شهید راه خدا و شهید راه خر:

در نتیجه «شهادت» نیز فرق می‌کند و به هدف، نیّت و صراط جنگ، بر می‌گردد.

همه بالاخره در راه هدف خود کشته می‌شوند، حال یا در جنگ سخت و گرم و یا در جنگ نرم و سرد. حتی آنان که در بستر خود آرام می‌میرند نیز کشته هدفی می‌شوند که عمر خود را برای رسیدن به آن صرف کرده‌اند. لذا فرموده است کسانی که برای خدا و در راه خدا حرکت و مجاهده می‌کنند، چه در جنگی کشته شوند و چه بمیرند، حکم «شهید فی سبیل‌الله» دارند:

«وَالَّذِينَ هَاجَرُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ ثُمَّ قُتِلُوا أَوْ مَاتُوا لَيَرْزُقَنَّهُمُ اللَّهُ رِزْقًا حَسَنًا وَإِنَّ اللَّهَ لَهُوَ خَيْرُ الرَّازِقِينَ» (الحج، 58)

ترجمه: و آنان كه در راه خدا مهاجرت كرده‏اند و آنگاه كشته شده يا مرده‏اند قطعاً خداوند به آنان رزقى نيكو مى‏بخشد و راستى اين خداست كه بهترين روزى‏دهندگان است.

پس هر کسی در راه محبوب و معبود خود کشته می‌شود که در قاموس اسلامی به کشته در راه خدا «شهید» اطلاق می‌شود.

منتهی اگر قرار شد تا معنای شهادت را عام فرض نماییم، مثلاً بگوییم: شهید راه هنر، شهید راه وطن، شهید راه معشوق، شهید راه ثروت، شهید راه علم، شهید راه قدرت و ...، باید دقت کنیم که هم «شهید در راه خدا داریم و هم شهید در راه خر»!

در جنگی سپاه پیامبر اکرم صلوات الله علیه و آله به پیروزی رسیدند و به طبع جنگ، اسراء و غنائم بسیاری به دست آوردند. در میان غنایم، الاغ سفید رنگی بود که چشم طمع یکی از سربازان ایشان به آن بود و امید داشت که در تقسیم غنایم  این الاغ به او برسد.

از اتفاق اسیری فرار کرد، روی همان الاغ پرید و رفت و این سرباز او را دنبال کرد و به ضرب شمشیری که او به دست گرفته بود، کشته شد.

از نظر ظاهری شهید بود، چرا که اولاً سرباز لشکر اسلام بود، ثانیاً در معرکه‌ی جنگ کشته شده بود و ثالثاً به دست دشمن اسلام به قتل رسیده بود. لذا مانند سایر شهدا پیکر او را آوردند تا حضرتش (ص) بر آن نماز بخواند. اما فرمود: من بر پیکر او نماز نمی‌خوانم! پرسیدند: چرا؟ فرمود: برای این که او «قتیل الحمار» یا به تعبیر ما «شهید راه خَر است»، او برای خدا نرفت، بلکه برای آن خر رفت و در راه خر کشته شد.

پس هر کشته‌ای، در نظر خدا «شهید» محسوب نمی‌گردد. ایرانی باشد یا عرب، امریکایی باشد یا افغانی – در سپاه حق باشد و یا در سپاه باطل، بلکه فقط کسی که در راه خدا جنگیده و کشته شده است، شهید راه خداست.

«وَلاَ تَحْسَبَنَّ الَّذِينَ قُتِلُواْ فِي سَبِيلِ اللّهِ أَمْوَاتًا بَلْ أَحْيَاء عِندَ رَبِّهِمْ يُرْزَقُونَ» (آل‌عمران، 169)

ترجمه: هرگز كسانى را كه در راه خدا كشته شده‏اند مرده مپندار بلكه زنده‏اند كه نزد پروردگارشان روزى داده مى‏شوند.

خداوند متعال کسی را شهید راه خود محسوب می‌کند که جان و مالش را با خدا معامله کرده است، یعنی به امر او، در راه او و برای او به میدان آمده است:

«‌انَّ اللّهَ اشْتَرَى مِنَ الْمُؤْمِنِينَ أَنفُسَهُمْ وَأَمْوَالَهُم بِأَنَّ لَهُمُ الجَنَّةَ يُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِ اللّهِ فَيَقْتُلُونَ وَيُقْتَلُونَ ...» (التوبه، 111)

 

ترجمه: حقّا كه خداوند از مؤمنان جان‏ها و مال‏هايشان را خريدارى كرده به بهاى آنكه بهشت از آن آنها باشد (و كيفيّت تسليم متاع اين است كه آنها) در راه خدا مى‏جنگند پس مى‏كشند و كشته مى‏شوند... 

کلمات کلیدی:  گوناگون   جنگ و جهاد   شهيد