ایکس – شبهه / پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات: اغلب آن چه امروز به نام علوم غریبه رایج شده است، رمالی، حقه‌بازی و دکان و دستگاه جهت فریب و چاپیدن ایمان و مال مردم است و البته گاه افرادی پیدا می‌شوند که با شیاطین جنّ نیز ارتباطی پیدا می‌کنند و حاصل کار خود را علوم غریبه، ارتباط با ارواح ... و حتی ارتباط با امام زمان علیه‌السلام قلمداد می‌کنند.

الف – امام زمان علیه‌السلام، العیاذ بالله داخل چیزی چون چراغ جادو نیستند که دیگران بتوانند با جادو و جنبل یا به اصطلاح خودشان علوم غریبه یا اوراد و اذکار، ایشان را احضار و یا مجبور به ارتباطی کنند. ایشان حجت‌الله، بقیة‌الله، ولی‌الله و خلیفة‌الله هستند و عالم در محضر ایشان و تحت ولایت ایشان است، نه این که ایشان تحت ولایت اوراد، اذکار، سحر، جادو و ... باشند.

از این رو، ارتباط با امام زمان، حضرت حجّت عج الله تعالی فرجه الشریف، چه مستقیم یا غیر مستقیم – چه معرفتی، چه عاطفی و چه دیداری، از هیچ طریقی ممکن نیست، مگر معرفت، تقوا و ترک گناه. چنان چه خود فرمودند:

«وَلَوْ أَنَّ أشْیاعَنا ـ وَفَّقَهُمُ اللّهُ لِطاعَتِهِ ـ عَلَى اجْتِماع مِنَ الْقُلُوبِ فِی الْوَفاءِ بِالْعَهْدِ عَلَیْهِمْ لَما تَأَخَّرَ عَنْهُمُ الْیُمْنَ بِلِقائِنا، وَلَتَعَجَّلَتْ لَهُمُ السَّعادَهُ بِمُشاهَدَتِنا عَلى حَقِّ الْمَعْرِفَهِ وَصِدْقِها مِنْهُمْ بِنا، فَما یَحْبِسُنا عَنْهُمْ إِلاّ ما یَتَّصِلُ بِنا مِمّا نَكْرَهُهُ وَلا نُؤْثِرُهُ مِنْهُمْ» (احتجاج، ج2، ص315 ; بحارالأنوار، ج53، ص177، ح8)

ترجمه: اگر شیعیان ما ـ كه خداوند توفیق طاعتشان دهد ـ در راه ایفاى پیمانى كه بر دوش دارند، همدل مى شدند، میمنت ملاقات ما از ایشان به تأخیر نمى افتاد، و سعادت دیدار ما زودتر نصیب آنان مى گشت، دیدارى بر مبناى شناختى راستین و صداقتى از آنان نسبت به ما؛ علّت غایب (دور از نظر) شدن ما از آنان چیزى نیست جز آن چه از كردار آنان به ما مى‌رسد و ما توقع انجام این كارها را از آنان نداریم.

اما، متأسفانه همان گونه برخی حوصله‌ی تفکر، تعقل، تدبر و تلاش برای رسیدن به حاجت یا دفع بلا را ندارند و می‌خواهند با همراه داشتن یک نوشته و یا در نهایت خواندن چند ذکر یا حتی وِرد، همه کارها حل شود، برخی نیز حوصله کسب معرفت، تقوا و تلاش برای ترک گناه را ندارند و می‌خواهند با اوراد و اذکار امام زمان را ببینند! و این عوامی آنها سبب خود فریبی از یک سو و گرمی بازار رمالان در اشکال مختلف از سوی دیگر می‌گردد.

ب – علوم غریبه علومی هستند كه موضوع آنها نیروهای فوق طبیعی مكتوم یا اسرار آمیز است مانند: سحر، كیمیا، لیمیا، هیمیا، سیمیا، ریمیا، جفر و...؛ البته طبق بعضی از تعاریف سحر معنای گسترده‌ای دارد. در فقه نیز لیمیا و هیمیا و سیمیا و ریمیا نیز از اقسام سحر محسوب می‌شوند و لذا در كتب فقهی از این علوم تحت عنوان سحر بحث شده است. البته بسیاری از علومی که پیچیده یا غریبه به نظر می‌آیند، طبیعی و تجربی و صنعت هستند، منتهی چون همگان اطلاع ندارند یا نمی‌توانند آن را کسب کنند، نام علوم غریبه بر آن نهاده‌اند، مانند بسیاری از مرتاضی‌ها. لذا مدیوم نیز علوم غریبه نمی‌باشد.

ج – کار سحر، بیشتر تسخیر در چشم بیننده است [همان‌طور که در قرآن می‌فرماید: ساحران کاری کردند که ریسمان‌هایشان مار و جنبده در نظر آید] و بدیهی است که خلقت با سحر تغییر نمی‌یابد.

زندیق مصری از امام صادق علیه‌السلام پرسید: آیا ساحر می‌تواند با سحرش انسانی را به شكل سگ یا خر یا چیز دیگری در بیاورد؟ امام ـ علیه السلام ـ در پاسخ او می‌فرماید: ساحر ضعیف‌تر از آن است كه خلقت خدای تعالی را تغییر دهد. و اگر كسی بتواند چنین كاری انجام دهد، پس او شریك خدا است و خداوند تعالی بسیار والاتر از آن است كه شریكی داشته باشد. وانگهی اگر او می‌توانست چنین كارهایی بكند، پیری و بیماری را از خود دور می‌كرد و سفیدی را از موهایش و فقر را از زندگی‌اش بیرون می‌راند. (احتجاج، ج دوم، ص 81)

یا به تعبیر دیگر، اگر ساحر یا عالم به علوم غریبه می‌توانست در خلقت تصرفی داشته باشد، کاری می‌کرد که فقر (نیاز) از او دور شود و به کهولت و مرگ نیز دچار نگردد.

البته بسیاری از کارهای آنان نیرنگ و برخی دیگر نیز چشم‌بندی و تردستی است و گاهی از خواص فیزیکی و شیمیایی ناشناخته برای عموم سوء استفاده می‌کنند و گاهی نیز از شیاطین جنّ کمکی می‌گیرند.

فتاوا:

مقام معظم رهبری:

س 1230: يادگرفتن و ياددادن و ديدن شعبده و اقدام به بازيهايى که همراه با تردستى هستند، چه حکمى دارد؟

ج: ياددادن و يادگرفتن شعبده حرام است، ولى بازيهايى که همراه با سرعت حرکت و تردستى هستند و از انواع شعبده محسوب نمى ‏شوند، اشکال ندارد.

س 1231: آيا آموختن علم جفر و رمل و زيج‏ها و علوم ديگرى که از امور غيبى خبر مى‏دهند، جايز است؟

ج: آنچه از اين علوم در حال حاضر نزد مردم است، غالباً تا اين حد که موجب يقين و اطمينان به کشف امور غيبى و خبردادن از آنها شوند، قابل اعتماد نيستند، ولى آموختن علومى مانند جفر و رمل به‌طور صحيح اشکال ندارد به شرطى که مفسده‏اى بر آنها مترتّب نشود.

آيا ياد گرفتن سحر و عمل به آن جايز است؟ و آيا احضار ارواح و ملائکه و جن جايز است؟

ج: علم سحر و يادگرفتن آن حرام است مگر آنکه به منظور غرض عقلايى و مشروع باشد وامّا احضار ارواح و ملائکه و جن، برحسب اختلاف موارد و وسائل و اغراض، احکام مختلفى دارد. (لینک)

*- به طور کلی سحر و ساحری در روایات بسیار مورد مذمت قرار گرفت است، و از آن نهی شده است. بنابراین سحر و جادو  به اجماع فقهای اسلام امرى حرام است و حتی  براى ساحر حدّ معين شده است. از اين رو لازم است از آن كاملاً اجتناب شود. ولى اگر براى ابطال سحر ديگران، چاره ای جز آن نباشد، تعلّم و يا اعمال آن، مانعى ندارد. (ستفتاءات آیت الله بهجت، س6420، استفتاءات آیت الله خامنه ای، س 1231، جامع المسائل آیت الله فاضل، ج1، ص239، جامع الاحکام آیت الله صافی، ج1، ص287، سایت دفتر آیت الله سیستانی)

لازم به ذکر است: چنین نیست که افراد توجیه کنند و بگویند: پس ما برای ابطال سحر دیگران، باید برویم و علم سحر بیاموزیم، بلکه مقدماتی، به ویژه در خودسازی و تقوا و سایر علوم لازم دارد.

دقت شود که مردمان در امور زندگی خود، آن قدر درگیر سحر و جادو نیستند، مگر آن که خودشان را عمداً به این ورطه بیاندازند.

 

کلمات کلیدی:  حقوقی و احکام   سحر