ایکس – شبهه / پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات: متن و ترجمه آیه مذکور به شرح ذیل است:

«ذَلِكَ الْكِتَابُ لاَ رَيْبَ فِيهِ هُدًى لِّلْمُتَّقِينَ» (البقره، 2)

ترجمه: اين كتاب، هيچ شكى در آن نيست، راهنماى پرهيزگاران است.

*- فقط همین یک آیه نیست، بلکه در آیاتی دیگری نیز به همین معنا تصریح شده است. از جمله:

«وَلَقَدْ أَنزَلْنَا إِلَيْكُمْ آيَاتٍ مُّبَيِّنَاتٍ وَمَثَلًا مِّنَ الَّذِينَ خَلَوْا مِن قَبْلِكُمْ وَمَوْعِظَةً لِّلْمُتَّقِينَ» (النّور، 34)

ترجمه: و حقّاً كه ما براى شما (در اين قرآن) آياتى روشنگر، و اخبار و اوصافى از كسانى كه پيش از شما گذشته‏اند، و پند و نصيحتى براى پرهيزكاران فرو فرستاديم.

«وَنُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ مَا هُوَ شِفَاء وَرَحْمَةٌ لِّلْمُؤْمِنِينَ وَلاَ يَزِيدُ الظَّالِمِينَ إَلاَّ خَسَارًا» (الإسراء،، 82)

ترجمه: و از قرآن آنچه را براى مؤمنان شفا و رحمت است نازل مى‏كنيم، ولى ستمگران را جز زيان نمى‏افزايد.

قرآن و هدایت:

وقتی می‌فرماید: «الْكِتَابُ»، یا «الْقُرْآنِ»، به ظاهر و باطن کتابی اشاره و تصریح دارد که آیاتش به پیامبر اکرم صلوات الله علیه و آله وحی شده و او نیز آن را به همگان ابلاغ نموده است. اما وقتی می‌فرماید: «هُدًى» یا «مَوْعِظَةً» یا «شِفَاء»، به بهره‌وری از فواید و آثار آن اشاره و تصریح دارد که شامل همگان نمی‌گردد، بلکه فقط و فقط این مؤمنین و متقین هستند که از آن بهره‌مند می‌گردند.

از این رو، آنجا که سخن از خود کتاب، ابلاغ و بیان کتاب است، می‌فرماید: عمومی است؛ «رحمتی است برای همگان» یا «بیانی است برای همگان»؛ اما آنجا که سخن از مفید واقع شدن یا بهره‌مند گردیدن است، می‌فرماید: مؤمنین و متقین از آن بهره‌مند می‌گردند:

«هَـذَا بَيَانٌ لِّلنَّاسِ وَهُدًى وَمَوْعِظَةٌ لِّلْمُتَّقِينَ» (آل‌عمران، 138)

ترجمه: این (قرآن)، بیان (بینه و روشنگری) است برای (همه) مردم؛ و هدایت و و موعظه است برای اهل تقوا.

چرا که همه می‌شنوند، اما همه نمی‌پذیرند – همه می‌خوانند، اما همگان ایمان نیاورده و یا عمل نمی‌کنند. همه روشنگری نمی‌خواهند و همه موعظه پذیر نیستند. پس اگر کسی قرآن را تلاوت نمود، ایمان آورد و عمل نمود، اهل تقوا و اهل ایمان می‌شود.

مثل این است که بگویید: «این مدرسه – این دانشگاه – این استاد و این کتاب است؛ یا این باشگاه ورزشی است و ...» اما فقط علاقمندان به علم یا ورزش از آن بهره‌مند خواهند شد.

معنای دیگر متقین:

(نقل به مضمون از آیت الله حائری شیرازی): یک معنای «متقی» نیز این است که مخاطب، با «تقوا» با قرآن برخورد کند، یعنی با بغض، پیش‌داوری، جبهه‌گیری و دشمنی برخورد ننماید. آن وقت اثر هدایت‌گرانه می‌گذارد. [آنان که با شنیدن یک آیه یا دیدن یک نشانه‌ی حق (مثل حرّ) متحول شدند، از این گروه هستند].

توضیح در مثال قرآنی و ...:

نه فقط قرآن کریم، بلکه همه آیات و بینه‌های الهی (حق) همین اثر را دارد. از وحی الهی گرفته تا انبیا و امامان علیهم‌السلام، تا حتی مؤمنین و سلوک آنها – همه سبب هدایت یک عده و گمراهی و خسران بیشتر در عده‌ی دیگری که ظالم به خود و دیگران هستند می‌گردند.

فرعون، جادوگران خُبره‌ی خودش را جمع کرد تا با حضرت موسی علیه‌السلام مقابله کنند. فرعونی که ادعای الوهیت و ربوبیت داشت، خودش می‌دانست که حق با موسی (ع) می‌باشد، اما جادوگران واقعاً گمان کردند که موسی و هارون (ع) آمده‌اند تا آنها را از سرزمین خود بیرون کنند و صاحب تاج و تخت و ثروت و سلطه گردند.

وقتی حضرت موسی علیه‌السلام به اذن الله معجزه خود را نشان داد، تمامی جادوگران فهمیدند که این دیگر سحر نیست، بلکه معجزه است؛ لذا ایمان آوردند – اما با دیدن همین شخص و همین معجزه، بر گمراهی، خسران، لجاجت و عناد فرعون افزوده شد. این یعنی « وَلاَ يَزِيدُ الظَّالِمِينَ إَلاَّ خَسَارًا ».

*- نام و یاد خدا، پیامبر، امامان، اسلام، قرآن، ایمان، احکام، تقوا، پرهیز از گناه، هیئت، قیام، انقلاب و ...، برای همگان قابل شنیدن، تأمل و توجه است، اما قلوب یک عده از شوق و خوف الهی به تپش می‌افتد و متقابلاً قلوب عده‌ای دیگر با شنیدن همین حرف‌ها مشمئز می‌شود.

«وَإِذَا ذُكِرَ اللَّهُ وَحْدَهُ اشْمَأَزَّتْ قُلُوبُ الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ وَإِذَا ذُكِرَ الَّذِينَ مِن دُونِهِ إِذَا هُمْ يَسْتَبْشِرُونَ» (الزّمر، 45)

ترجمه: و چون خدا به يگانگى (وحدانیت) ياد شود، دل‏هاى كسانى كه به آخرت ايمان ندارند دچار نفرت مى‏شود، و چون كسانى غير از او ياد شوند، به ناگاه آنها مسرور مى‏شوند.

پس، خداوند متعال در قرآن کریم که کتاب خداشناسی، انسان‌شناسی، دشمن‌شناسی و هدایت است، انواع مواجه‌ها و برخوردهای متفاوت با قرآن کریم را [از آنان که ایمان می‌آورند، تا آنان که مسخره می‌کنند]، بیان نمود و تصریح کرد: «هُدًى لِّلْمُتَّقِينَ».

 

 

کلمات کلیدی:  قرآن   سوره بقره