فرازهای ذیل، بخشی از نامه امیرالمؤمنین علیه السلام به فرزندش (ظاهراً محمد حنفیه) است که در آن ملاکها و معیارهای رفتار در ارتباطات و تعامل با دیگران را توصیه نموده و آموزش و تعلیم دادهاند. لازم و ضروری است که در هر بند این فراز، تأمل و تعمق نماییم و چه خوب است که گاه یکی از این مفاد را [پس از علم و عمل]، به اطلاع دیگران و عموم برسانیم. باشد که در فرهنگسازی نقشی مؤثر و مفید یابیم.
نهج البلاغه، نامه 31:
يا بُنَىَّ، اجْعَلْ نَفْسَكَ ميزاناً فيما بَيْنَكَ وَ بَيْنَ غَيْرِكَ،
پسرم! خود را ميزان بين خود و ديگران قرار بده، بنابراين آنچه براى خود دوست دارى
فَاَحْبِبْ لِغَيْرِكَ ما تُحِبُّ لِنَفْسِكَ، وَ اكْرَهْ لَهُ ما تَكْرَهُ لَها،
براى ديگران هم دوست بدار، و هرچه براى خود نمى خواهى براى ديگران هم مخواه،
وَ لاتَظْلِمْ كَما لاتُحِبُّ اَنْ تُظْلَمَ، وَ اَحْسِنْ كَما تُحِبُّ اَنْ يُحْسَنَ اِلَيْكَ،
و به كسى ستم مكن، چنانكه دوست دارى به تو ستم نشود، و نيكى كن چنانكه علاقه دارى به تو نيكى شود،
وَاسْتَقْبِحْ مِنْ نَفْسِكَ ما تَسْتَقْبِحُ مِنْ غَيْرِكَ، وَارْضَ مِنَ النّاسِ بِما تَرْضاهُ لَهُمْ مِنْ نَفْسِكَ،
آنچه را از غير خود زشت مىدانى از خود نيز زشت بدان، از مردم براى خود آن را راضى باش كه از خود براى آنان راضى هستى،
وَ لاتَقُلْ ما لاتَعْلَمُ وَ اِنْ قَلَّ ما تَعْلَمُ،
هر آنچه را نمى دانى مگو اگرچه دانستههايت اندك است،
وَ لا تَقُـلْ ما لا تُحِـبُّ اَنْ يُقـالَ لَـكَ.
و آنچه را دوست ندارى درباره تو بگويند، تو هم درباره ديگران مگوى.
وَاعْلَمْ اَنَّ الإْجابَ ضِدُّ الصَّوابِ وَ آفَةُ الألْبابِ.
آگاه باش كه خودپسندى ضدّ صواب و آفت خِرَدهاست.
فَاسْعَ فى كَدْحِكَ، وَ لاتَكُنْ خازِناً لِغَيْرِكَ.
پس كوششت را به نهايت برسان، و در ا مور مادى خزانه دار وارث مشو.
وَ اِذا اَنْتَ هُديتَ لِقَصْدِكَ فَكُنْ اَخْشَعَ ما تَكُونُ لِرَبِّكَ.
هرگاه به راه راست هدايت شدى (به کمال و رشدی حقیقی رسیدی)، در برابر پروردگارت به شـدت فروتن باش.
کلمات کلیدی:
نهج البلاغه