گناه و توبه - از امام علی علیه السلام در نهج البلاغه نقل شده «گناهی که پس از آن فرصت دو رکعت نماز داشته باشم مرا غمگین نمی‌کند» برخی آن را جواز بر گناه تلقی کرده‌اند، می‌گویند: می‌رویم گناه می‌کنیم و بعد دو رکعت نماز می‌خوانیم تا خدا ببخشد. این مباحث به ویژه در فضای مجازی شایع شده، لطفاً پاسخ دهید.
ایکس – شبهه / پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات: امیرالمؤمنین علیه السلام در این فراز از سخنان حکیمانه‌ی خود، از یک سو به بیکران رحمت و غفران الهی توجه می‌دهند و باز بودن درب توبه را نشان می‌دهند؛ و از سوی دیگر راه امیدها و آرزوهای دراز؛ تخیلی و کاذب را می‌بندند.
بحث از شدت و گستره‌ی رحمت و مغفرت الهی و چگونگی معرفت و نگاه انسان به خداوند متعال و اسماء رحمان، رحیم، عفو، ستار، غفار و تواب او، نه تنها در اسلام، بلکه از دیرباز مورد بحث و گفتگو بوده است. هم آیات قرآن کریم در این مقولات مباحث بسیاری دارد - و هم در آموزه‌های اهل عصمت علیهم‌السلام نکات قابل تأمل و تفکر بسیاری وجود دارد - و هم حکما و عرفا و علما بسیار گفته و نوشته‌اند ... – و هم بسیاری تفسیر به رأی و سوء استفاده کرده‌اند.
در این بیان کوتاه، اما ژرف حضرت امیر المؤمنین علیه‌السلام نیز معارف بسیاری نهفته است، از جمله:
* – اشاره به رحمت و مغفرت واسعه‌ی الهی دارند که هر گناهی را مشروط به استغفار و توبه‌ی جدی می‌بخشد.
* – اشاره به عظمت "نماز" دارند که جمیع محامد، دعاها، اذکار و کمال حالات بندگی در آن است.
* – اشاره به آثار نماز دارند که [اگر نماز باشد]، پاک کننده است، چنان چه بسیار فرموده‌اند که نمازهای یومیه مانند پنج وعده شستشوی روح است.
* – اشاره به معرفت و امید یک انسان عاقل و عارف به پروردگار خود دارند، که هرگز از رحمت و مغفرت او ناامید نمی‌گردد.
* – اشاره، یا در واقع تذکر به غافل نشدن از یاد خدا، حتی پس از بدترین گناهان و بازگشت به سوی او، با اقامه دو رکعت نماز دارند.
* – اشاره، یا در واقع هشدار و تذکار می‌دهند به این که حتی از یک لحظه بعد از خود نیز خبر ندارید.
* – بنا بر این کسی که این حدیث گرانقدر را می‌خواند و در آن توجه و تأمل می‌کند، به جای آن که آن را بهانه و مجوزی برای گناه قلمداد نماید، ابتدا از خود می‌پرسد: پس چرا آن که این بیان را فرمود، خود هیچ گناهی نکرد و همیشه، ضمن امید به رحمت و مغفرت الهی، خوف و خشیت از او بر وجودش حاکم بود؟
الف – دقت کنیم که رحمت و مغفرت الهی، برای معرفت، محبت و نزدیکتر شدن است، نه بازی کردن، معصیت و دور شدن؛ هرگاه نتیجه‌ی معکوسی اخذ شد، باید بدانیم نتیجه‌گیری خطا بوده است.
ب – آن دوستی که هیچ‌گاه خیانت و عصیان نکرده و نبریده، بهتر است، یا آن که دائم قطع می‌کند، روی بر می‌گرداند و دوباره می‌آید (و مثلاً دو رکعت نمازی می‌خواند)؟
ج – اگر انسان گناهی کند که همان سبب شود توفیق بازگشت، توبه و نماز از او گرفته شود چه؟
د – اگر در همان حال ارتکاب به نافرمانی و عصیان، عمر انسان به سر آید و جانش اخذ شود چه؟
ﻫ – اگر چون آن انسان عادت کرده به گناه، خدا – دین و خودش را به سخره گرفته و اصلاً نماز را هم نفهمیده، پس از گناهی دو رکعت نماز بخواند، اما این خم و راست شدن از او پذیرفته نشود چه؟
و – برترین، والاترین، صادقانه‌ترین و عارفانه‌ترین "استغفار"، طلب مغفرتی است که شخص رسول اکرم صلوات الله علیه و آله برای خود یا دیگران بنماید؛ اما اگر این دو رویی‌ها و بازیگری‌های انسان، او را به مرتبه‌ای از سقوط بکشاند که حتی اگر ایشان برایشان هفتاد بار استغفار نمایند، باز هم پذیرفته نشود، چه؟
«اسْتَغْفِرْ لَهُمْ أَوْ لاَ تَسْتَغْفِرْ لَهُمْ إِن تَسْتَغْفِرْ لَهُمْ سَبْعِينَ مَرَّةً فَلَن يَغْفِرَ اللّهُ لَهُمْ ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ كَفَرُواْ بِاللّهِ وَرَسُولِهِ وَاللّهُ لاَ يَهْدِي الْقَوْمَ الْفَاسِقِينَ» (التوبة، 80)
ترجمه: براى آنها آمرزش بطلب يا آمرزش مطلب (يكسان است)، اگر براى آنها هفتاد بار هم آمرزشطلبى هرگز خداوند آنها را نخواهد آمرزيد، زيرا كه آنها به خدا و رسول او كفر ورزيدند، و خداوند گروهى را كه فاسقند هدايت نمىكند.
توجه: افترای به پیامبر اکرم و اهل عصمت علیهم السلام است که گمان شود چیزی فرموده باشند که معصیت را توجیه و تطهیر نموده و برایش مجوزی صادر کرده باشند.
پس، از این حدیث باید نتیجه گرفت که اولاً از رحمت و مغفرت الهی ناامید نگردید – ثانیاً دقت کنید که مرتکب گناه نشوید و به گناه عالمانه و عامدانه نیز عادت نکنید، شاید موجب هلاکت شود – ثالثاً اگر مرتکب گناه شدید، سریعاً توبه کنید و بهترین شکل آن نیز دو رکعت نماز توبه است (منتهی نماز، نه خم و راست شدن) – رابعاً مراقب باشید، شاید به واسطه پایان عمر و یا هر دلیلی، دیگر توفیق نماز دست نداد – خامساً عظمت و اثر نماز را بدانید و در آن غفلت نکنید و این امکان شمول رحمت و مغفرت الهی را از دست ندهید.
مرتبط:
- تعداد بازدید : 3274
- 21 دی 1393
- نسخه قابل چاپ
- اشتراک گذاری
کلمات کلیدی: قرآن نماز
س: آیا انسان به صرف نماز و حجاب بهشتی می‌شود؟ می‌گویند: خدا گناهان اهل نماز را می‌بخشد و آیا می‌توان از ظاهر افراد بهشتی بودن آنها را تشخیص داد؟ 
