ایکس – شبهه / پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات: آیا او خودش اصلاً مسلمان هست که حالا مؤمن هم باشد و دیگران را کافر بخواند؟!

اگر استاد شما این حرف را زده است، از یک سو بسیار نسبت به معارف اسلامی بی‌سواد است و از سوی دیگر برای خدمت به استکبار جهانی و صهیونیسم بین‌الملل، همّت به تشدید اختلافات مذهبی گمارده است. او می‌خواهد با این ترفندهای جاهلانه، در ذهن مخاطبین خود، هم اختلاف بین شیعه و سنّی را با شکاف بیشتر القا کند [تا آنجا که آنان را کافر بدانید، چنان که قرن‌ها به آنان القا کرده‌اند که شما را کافر بدانند]، و هم بگوید: در شیعیان نیز بین مفسرین قرآن کریم و فقها دو دستگی است! حال آن که کدام فقیهی مفسر نیست؟

الف – مقوله‌های متفاوت را از منظرهای متفاوت باید مطالعه کرد. البته که از یک منظر، بین "اسلام" و "ایمان" فرق است. اسلام آوردن، تسلیم شدن است، به مثابه‌ی پیوستن به یک ملت و یک امت می‌ماند، اما ایمان آوردن کار قلب است، یک باور قبلی است. چنان که در قرآن کریم می‌فرماید:

«قَالَتِ الْأَعْرَابُ آمَنَّا قُل لَّمْ تُؤْمِنُوا وَلَكِن قُولُوا أَسْلَمْنَا وَلَمَّا يَدْخُلِ الْإِيمَانُ فِي قُلُوبِكُمْ وَإِن تُطِيعُوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ لَا يَلِتْكُم مِّنْ أَعْمَالِكُمْ شَيْئًا إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ» (الحجرات، 14)

ترجمه: اعراب (باديه‏نشينان) به تو گفتند ايمان آورديم. بگو: نه، هنوز ايمان نياورده‏ايد و بايد بگوييد اسلام آورديم چون هنوز ايمان در دل‌هاى شما داخل نشده و اگر خدا و رسول را اطاعت كنيد خدا از پاداش اعمالتان چيزى كم نمى‏كند كه خدا آمرزگار رحيم است.

ب – آیه‌ی فوق درباره‌ی سنّیان یا شیعیان نیامده است، چرا که در زمان نزول وحی، این دسته‌بندی مذهبی نبود، بلکه همگان را شامل می‌شده و اکنون نیز همین‌طور است.

مرحله اول «اسلام» است و هر گاه این "اسلام" به دل وارد شد و هر مقدار که وارد شد، می‌شود "ایمان"؛ و قابل توجه و تأمل آن که در انتها می‌فرماید: در هر حال در هر درجه‌ای از اسلام و ایمان که هستید، از خدا و رسولش صلوات الله علیه و آله اطاعت کنید. یعنی در عمل از تسلیم شدگان و مسلمان باشید.

ج – اسلام و ایمان، مثل علم و سایر کمالات بشری می‌مانند، یعنی شدت و ضعف مرتبه دارند. لذا هر چه "تسلیم" عبد به معبودش بیشتر باشد، ایمانش افزون می‌گردد و هر چه ایمان قوی‌تر شود، تسلیم بیشتر و عصیان کمتر می‌شود. اطاعت خدا در عمل ایمان را می‌افزاید و هر چه ایمان بیشتر شد، تسلیم و عمل صالح بیشتر می‌شود.

از این رو افتخار همه انبیای الهی، به "مسلمانی" بود، چه در اعتقاد و چه در عمل [چه بُعد نظری و چه بُعدِ عملی]. چنان که حضرت ابراهیم علیه السلام فرمود:

«إِنَّمَا أُمِرْتُ أَنْ أَعْبُدَ رَبَّ هَذِهِ الْبَلْدَةِ الَّذِي حَرَّمَهَا وَلَهُ كُلُّ شَيْءٍ وَأُمِرْتُ أَنْ أَكُونَ مِنَ الْمُسْلِمِينَ» (النّمل، 91)

ترجمه: جز اين نيست كه به من امر شده كه پروردگار اين شهر (مكّه) را پرستش كنم، همان خدايى كه آن را محترم شمرده و مصونيت داده، و همه چيز (از اجزاى عالم هستى) از آن اوست، و به من امر شده كه از تسليم‏شدگان اراده او (از مسلمانان) باشم.

می‌فرماید: حضرات ابراهیم و یعقوب علیهما السلام (یعنی همه انبیاء) به فرزندانشان سفارش کردند که مبادا غیر مسلمان بمیرید:

«وَوَصَّى بِهَا إِبْرَاهِيمُ بَنِيهِ وَيَعْقُوبُ يَا بَنِيَّ إِنَّ اللّهَ اصْطَفَى لَكُمُ الدِّينَ فَلاَ تَمُوتُنَّ إَلاَّ وَأَنتُم مُّسْلِمُونَ» (البقره، 132)

و ابراهيم و يعقوب پسران خود را به آيين خود توصيه كردند (و هر يك در وصيّت خود گفت) كه اى پسران من، بى‏ترديد خداوند اين دين را براى شما برگزيده، پس حتما (بكوشيد تا) جز در حال اسلام از دنيا نرويد.

نکته:

پس بصیر باشیم به این که چگونه سعی دارند ضمن تشدید اختلاف بین شیعه و سنّی، و نیز مفسر و فقیه، بین اسلام و ایمان نیز فاصله بیاندازند؟! همان طور که در قرآن تصریح دارد که اینها حتی سعی می‌کنند که بین خدا و پیامبران فاصله بیاندازند.

این اظهارات عجیب و غریب، ضمن آن که گواه جهل و نادانی گوینده نسبت به "اسلام و ایمان"است، نمایانگر بغض و کینه از یک سو و عداوت و دشمنی از سوی دیگر نیز هست.

سؤال:

آیا هر کس که به اسم و در ظاهر "شیعه" شد، با هر درجه‌ای از تسلیم و مسلمانی، "مؤمن" است؟! یا هر کس که سنّی شد، با هر درجه‌ای از تسلیم و مسلمانی، "کافر" است؟!

آری، تمامی کمالات انسانی، درجات و مراتب گوناگون دارد. اسلام و ایمان مثل تحصیل است، همه محصل هستند، یکی در دوره ابتدایی، یکی متوسطه، یکی طلبه یا دکترا – چه شیعه و چه سنّی، درجات و مراتب فرق دارد، اما همه از گروه محصلین محسوب می‌شوند.

به امام صادق علیه السلام عرض کردند که ما شیعه‌ی شما هستیم؛ (با توجه به وضع و حال آنان فرمود) «نگویید: شیعه شما هستیم، بلکه بگویید: دوستدار شما هستیم». یعنی هنوز تا شیعه شدن راه زیاد است، گام نخست همین مودت و دوستی است که خداوند حکیم در قرآن کریم از شما خواسته است. آیا کم روایت داریم که فرموده‌اند: کسی که چنین و چنان کند (مثلاً نماز را سبک بشمرد و ...) از ما نیست؟ آیا پیامبر اکرم صلوات الله علیه و آله نفرمودند: کسی که فریاد یا لَلمسلمین (ای مسلمانان) را بشنود و پاسخ نگوید، از ما نیست (یعنی اصلاً مسلمان نیست)؟!

به راستی چرا خداوند متعال در کلام وحی، به مؤمنین می‌فرماید که مبادا غیر مسلمان بمیرید؟ و نفرمود که ای مسلمین مبادا غیر مؤمن بمیرید؟!

«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ اتَّقُواْ اللّهَ حَقَّ تُقَاتِهِ وَلاَ تَمُوتُنَّ إِلاَّ وَأَنتُم مُّسْلِمُونَ» (آل‌عمران، 102)

ترجمه: اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد، از خدا آن گونه كه شايسته پرواى اوست پروا كنيد، و هرگز نميريد مگر در حالى كه مسلمان باشيد.

آیه‌ی مورد بحث:

«إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ فَأَصْلِحُوا بَيْنَ أَخَوَيْكُمْ وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ» (الحجرات، 10)

ترجمه: جز اين نيست كه همه مؤمنان با هم برادرند، پس (در تمام اختلافات) ميان برادرانتان [دو فرد يا دو گروه و ...] اصلاح نماييد، و از خدا پروا كنيد شايد مورد ترحم قرار گيريد.

بیان شد که "اسلام و ایمان" شدت و ضعف مرتبه دارند، درجه و رتبه‌ی اسلام و ایمان هر کسی، با دیگری متفاوت است، اما در هر حال همه مسلمان و مؤمن هستند، منتهی در سطوح متفاوت. مثل ظروف مرتبط با ظرفیت‌های متفاوت می‌ماند، اما همه با هم مرتبط هستند و باید باشند، چون به یک مبدأ، معاد، رسول، کتاب، شریعت، قبله و ... اعتقاد دارند.

قانون ارتباطات، پیش از این مفصل توضیح داده شد (1)؛ اگر یک میلیارد ظرف با ظرفیت‌های متفاوت به هم مرتبط شوند و همه با کانالی به اقیانونس وصل شوند، آب هر ظرفی، همان آب اقیانوس است، چه ظرف یک لیتری، یا ظرف صد میلیارد لیتری. پس هر مسلمانی (چه شیعه و چه سنّی)، دارای درجه‌ای از ایمان است و هر مؤمنی، دارای درجه‌ای از تسلیم و اسلام است.

چرا در این آیه فرمود: «فَأَصْلِحُوا بَيْنَ أَخَوَيْكُمْ – بین برادرانتان را اصلاح کنید؟» اگر هیچ اختلاف سطحی در دانش، بینش، اسلام، ایمان، بصیرت، رفتار و ... نبود که دیگر اصلاح لازم نداشت. اما فرمود: بین یک دیگر را اصلاح کنید، و اصلاً نفرمود: یک دیگر را کافر بشمارید، به جان هم بیافتید و افساد کنید، تا دشمنان کافر شما خوشحال و پیروز، بر شما غلبه کنند.

چرا فرمود: «واعتصموا بحبل الله جميعا ولا تفرقوا»؟ چون تفرقه‌افکن بسیار است و نباید این جمع متفرق شوند – چرا فرمود:

«وَأَطِيعُواْ اللّهَ وَرَسُولَهُ وَلاَ تَنَازَعُواْ فَتَفْشَلُواْ وَتَذْهَبَ رِيحُكُمْ وَاصْبِرُواْ إِنَّ اللّهَ مَعَ الصَّابِرِينَ» (الأنفال، 46)

ترجمه: و از خدا و پيامبرش اطاعت كنيد و با هم نزاع مكنيد كه سست‏شويد و مهابت‏شما از بين برود و صبر كنيد كه خدا با شكيبايان است.

چرا که اختلاف افکن بین مسلمین بسیار است و این اختلافات سبب تضعیف قوا و نابودی می‌گردد، حال آیا مسلمانان اهل قرآن، نه تنها اختلاف کنند، بلکه یک دیگر را کافر بخوانند؟! چنین دینی اسلام ناب محمدی صلوات الله علیه و آله نیست، بلکه اسلام انگلیسی است، حال به هر مذهبی باشد؛ چه سنّی انگلیسی و چه شیعه‌ی انگلیسی.

آیا پیدایش جریان‌های افراطی در طول تاریخ؛ و مثل وهابی، سلفی، تکفیری و داعشی در عصر ما، حاصل همین جهالت‌ها و تعصب‌های کوری که توسط کفار طراحی می‌شود و توسط عوامل و مزدورانی چون استاد شما تبلیغ می‌شود و توسط نادانان پیروی می‌شود و به بار می‌نیشیند، نمی‌باشد؟!

 

 

کلمات کلیدی:  گوناگون