ایکس – شبهه / پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات: اساساً یکی از حکمت‌های ماه مبارک رمضان و روزه‌ی آن، تحمیل کمی سختی به این بدن تنبل و نفس خوش‌گذران می‌باشد.

در نظام تکوین الهی، قرار است که انسان حاکم بر بدن و نفس خود باشد و این بدن و نیازها و خواهش‌های نفسانی، برای او به منزله‌ی مرکب و ابزار باشند، تا انسان بتواند تا وقتی در این دنیا و در قالب بدن است، با استفاده از آنها به امورش برسد و به هدف نزدیک‌تر شود.

اما حکمت کاملاً معکوس شده است، تا جایی که بسیاری از انسان‌ها تماماً اسیر بدن و نفس شده‌اند، و بدن و نیازهایش، تمام توجهات، وقت و اشتغال آدمی را به خود اختصاص داده است.

قرار است که ما حاکم مملکت وجود خود و قوای آن گردیم، به نفس بگوییم که تو در کنترل من هستی، اما من نیز طاغوت نیستم، بلکه در کنترل و فرمان خدا هستم. پس حتی خوردن و آشامیدن نیز تحت فرمان اوست، خواه در ماه مبارک رمضان و خواه در غیر آن (با رعایت حلال و حرام و دیگر احکام). و البته ماه مبارک رمضان، یک اردوگاه تعلیمی و تمرینی اجباری است، مگر آن که کسی شرعاً معاف و معذور باشد.

در هر حال، روزه ماه مبارک رمضان، کمی سخت است و اصلاً هدف همین است و بدیهی است که این سختی در روزها گرم و بلند تابستان، تشدید می‌شود و مؤمن بیشتر به یاد کسانی می‌افتند که همیشه در این سختی‌ها هستند و البته بیشتر به یاد گرسنگی، تشنگی و گرمای محشر می افتد. اما در عین حال، ممکن است این سختی گاهی برای یک عده بسیار طافت فرسا باشد.

خب، حالا اگر بیمار باشد و یا احتمال قطعی ضرر را با تشخیص پزشک متعهد و متخصص، یا حتی تشخیص صحیح و درست خود بدهد، روزه بر او اشکال دارد و اگر بگیرد نیز باز باید مانند کسی که نگرفته، پس از بهبود و یا رفع خطر، قضایش را به جا آورده و یا کفاره بدهد. اما اگر کسی از سلامت لازم برخوردار بود و روزی احساس کرد که دیگر ضعیف شده، طاقتش به اتمام رسیده و یا کار سختی برایش پیش آمده که با روزه نمی‌تواند آن را انجام دهد و با آن کار نیز نمی‌تواند روزه بگیرد، هیچ اشکالی ندارد اگر حتی به قصد ابطال روزه‌اش به سفر برود تا مسافر محسوب گردد.

مسافر حد ترخص را که رد کرد، خود به خود روزه‌اش باطل می‌شود، چون مسافر است، اما اگر قصد دارد همان روز تا قبل از اذان ظهر به وطن برگردد، لازم است حتماً بعد از خروج از حد ترخص چیزی بخورد و یا بیاشامد (ولو یک قطره آب)، تا پس از بازگشت قبل از اذان ظهر نیز حکم روزه بر او مترتب نگردد.

در نتیجه، سفر (خروج از حد ترخص)، حتی به قصد خوردن روزه نیز اشکال ندارد، اگر چه مکروه است.

استفتائات:

آیت‌الله العظمی خامنه‌ای:

س93. آیا مسافرت عمدی در ماه رمضان به قصد افطار و فرار از روزه گرفتن، جایز است؟

ج) مسافرت در ماه رمضان اشکال ندارد، و در صورت مسافرت، ولو اين‌که برای فرار از روزه باشد، افطار بر او واجب است  .

س94. كسی كه در ماه رمضان مسافرت كرده، آیا علاوه بر قضا، باید كفّاره هم بدهد؟

ج) خير، تنها قضای روزه‌‏ها واجب است و كفّاره ندارد؛ ولی اگر قضای روزه‌‏ها را تا ماه رمضان سال بعد به تأخير اندازد، به جهت تأخير، بايد برای هر روز يك مدّ طعام كفّاره بدهد.

آیت‌الله العظمی سیستانی:

مسأله ۱۶۸۳ ـ مسافری که باید نمازهای چهار رکعتی را در سفر دو رکعت بخواند، نباید روزه بگیرد. و مسافری که نمازش را تمام میخواند مثل کسی که شغلش مسافرت، یا سفر او سفر معصیت است، باید در سفر روزه بگیرد.

مسأله ۱۶۸۴ ـ مسافرت در ماه رمضان اشکال ندارد، ولی برای فرار از روزه مسافرت مکروه است. و همچنین است مطلق سفر در ماه رمضان مگر اینکه برای حج یا عمره یا به جهت ضرورتی باشد.

مسئله - مسافرت در ماه رمضان اشکال ندارد، ولی اگر برای فرار از روزه باشد مکروه است.

مساله 1715 توضیح المسائل آیت الله امام خمینی(ره)، سوال 742 کتاب استفتائات آیت الله خامنه ای، مساله 1786 توضیح المسائل آیت الله فاضل لنکرانی، سوال 1407 کتاب استفتائات آیت الله بهجت، مساله 1441 رساله آیت الله مکارم شیرازی، مساله 1724 رساله آیت الله صافی گلپایگانی، مساله 1712 رساله توضیح المسائل آیت الله نوری همدانی.

مسئله - مسافرت در ماه رمضان اشکالی ندارد، ولی مکروه است، هرچند برای فرار از روزه نباشد، مگر اینکه سفر به جهت ضرورتی باشد.

 مساله 1724 کتاب توضیح المسائل آیت الله تبریزی، مساله 1723 رساله آیت الله وحید خراسانی،   مساله 1724 رساله آیت الله سیستانی.  

 

 

کلمات کلیدی:  حقوقی و احکام   رمضان