«ایکس – شبهه»: قبل از پاسخ دقت شود که رسیدن از «مجهول به معلوم»، خود نیز بر اساس معلومات دیگر انجام می پذیرد. پس حتماً باید معلومات اولیه صحیح باشد و اگر غلط باشد، هیچ گاه پاسخ صحیح به دست نمی‌آید. به همین دلیل اگر دقت کنید مشاهده می‌نمایید که شبهه پراکنان و ایجاد کنندگان تشکیک در اذهان عمومی مسلمانان نیز ابتدا یک تعریف یا اطلاعات غلطی را می‌دهند و بر اساس آن طرح سؤال و شبهه می‌کنند و بدیهی است که هیچ‌گاه به جواب نمی‌رسد.

در سؤال فوق نیز «معلوم» بیان شده غلط است. یعنی نه چنین است که «وحی» به طور کلی فقط اختصاص به انبیای الهی (ع) داشته باشد و نه چنین است که هر وحی‌ای را جبرئیل نازل نموده باشد و نه چنین است که جبرئیل فقط برای انزال وحی با آن استنباط رایج که مخصوص انبیا است به زمین بیاید.

الف – وحی در لغت به هر گونه «پیام‌رسانی غیر مشهود و غیبی» گفته می‌شود که ممکن است با انحاء و وسایل متفاوت صورت پذیرد که یعنی از انواع آن وحی به انبیای الهی است. البته باید توجه داشت که حتی وحی به انبیای الهی نیز الزاماً توسط جبرئیل انجام نمی‌پذیرد، بلکه طرق دیگری نیز وجود دارد. مثال خواب [چنان چه به حضرت ابراهیم علیه‌السلام وحی شد تا فرزندش اسماعیل را به قربانی برد] و یا شنیدن صدا [مثل آن که حضرت موسی علیه‌السلام با شنیدن صدا از درخت با حق تعالی تکلم نمود و به کلیم‌الله ملقب شد] و دیدن هر ملک وحی دیگری به غیر از جبرائیل علیه‌السلام.

با دانستن مطلب فوق معلوم می‌شود که وحی اختصاص به انبیا (ع) ندارد، بلکه ابلاغ دین اعم از جهان‌بینی یا اصول و احکام یا فروع آن نیز به طریق وحی صورت می‌پذیرد.

در قرآن کریم آیا بسیاری دال بر وحی به غیر از انبیای الهی وجود دارد. چنان چه می‌فرماید: به مادر حضرت موسی (ع) وحی کردیم:

«وَ أَوْحَيْنا إِلى‏ أُمِّ مُوسى‏ أَنْ أَرْضِعيهِ فَإِذا خِفْتِ عَلَيْهِ فَأَلْقيهِ فِي الْيَمِّ وَ لا تَخافي‏ وَ لا تَحْزَني‏ إِنَّا رَادُّوهُ إِلَيْكِ وَ جاعِلُوهُ مِنَ الْمُرْسَلينَ» (القصص - 7)

ترجمه: و به مادر موسى وحى كرديم كه او را شير بده، همين كه بر جان او بيمناك شدى او را به دريا بينداز، و مترس و غمگين مباش كه ما وى را به تو برگردانيده و از پيامبرانش مى‏كنيم‏.

خداوند متعال حتی به حیوانات نیز وحی نموده است:

«وَ أَوْحى‏ رَبُّكَ إِلَى النَّحْلِ أَنِ اتَّخِذي مِنَ الْجِبالِ بُيُوتاً وَ مِنَ الشَّجَرِ وَ مِمَّا يَعْرِشُونَ» (النحل - 68)

ترجمه: و پروردگارت به زنبور عسل الهام كرد كه در كوه‏ها و درختان و بناها كه بالا مى‏برند خانه كن‏.

خداوند علیم و حیکم در کلام وحی قرآنی توجه می‌دهد که اساساً القای وحی فقط از طرف خدا نیست، بلکه حتی انسان‌ها به یک دیگر القای وحی (پیام رسانی پنهانی یا القایی یا الهامی و ...) می‌کنند و این امر نیز فقط اختصاص به انسان‌های مؤمن ندارد، بلکه حتی شیطان و انسان‌های پست مانند منافقین نیز به یک دیگر وحی می‌کنند:

«فَخَرَجَ عَلى‏ قَوْمِهِ مِنَ الْمِحْرابِ فَأَوْحى‏ إِلَيْهِمْ أَنْ سَبِّحُوا بُكْرَةً وَ عَشِيًّا» (مریم - 11)

ترجمه: پس (زکریا ع) از عبادتگاه نزد قوم خود شد و با اشاره به آنان دستور داد كه صبح و شام خدا را تسبيح گوييد.

«و كذلكَ جَعَلنا لكلِّ نبيٍّ عَدواً شياطينَ الْجِنِّ و الاِنسٍ يوحي بَعْضُهُم اِلي بعضٍ زُخْرُفَ الْقولٍ غُروراً» (انعام، آيه112)

ترجمه: بدينگونه هر پيغمبرى را دشمنى نهاديم از ديونهادان انس و جن كه براى فريب، گفتار آراسته به يكديگر القا (وحی) مى‏كنند، اگر پروردگار تو مى‏خواست چنين نمى‏كردند پس ايشان را با چيزهايى كه مى‏سازند واگذار.

«... إِنَّ الشَّياطينَ لَيُوحُونَ إِلى‏ أَوْلِيائِهِمْ لِيُجادِلُوكُمْ وَ إِنْ أَطَعْتُمُوهُمْ إِنَّكُمْ لَمُشْرِكُونَ» (الأنعام -121)

ترجمه: ديو نهادان (شیاطین انس و جن) به دوستان خود القا (وحی) مى‏كنند تا با شما مجادله كنند اگر اطاعتشان كنيد مشرك خواهيد بود.

ب – با توجه به مراتب فوق، معلوم می‌شود که هیچ ایرادی نیست اگر هر ملکی چون حضرت جبرئیل علیه‌السلام بر صاحب عصمتی چون حضرت فاطمة الزهراء علیها‌السلام وارد شود و هیچ ضرورتی ندارد که هر چه آن ملک عرض می‌کند، حتماً وحی از نوع ابلاغ دین و شریعت باشد.

کلمات کلیدی:  گوناگون