ایکس – شبهه / پاسخگویی به سؤالات و شبهات: همه انبیای الهی برای همین گسیل شدند که مردمان را از "شرک" رهایی بخشند و آنان را از پرستش انواع و اقسام خدایان دروغین، به شناخت، ایمان و پرستش خداوند واحد و سبحان دعوت کرده و رهنمون گردند. پس اگر قرار بود که توبه از شرک پذیرفته نشود که اصلاً نبی و رسولی نمی‌آمد. و البته این دعوت به مقطع زمانی و مکانی خاصی اختصاص ندارد، بلکه همیشگی و برای همگان است. پس امروزه نیز مانند زمان آنها، مردمان فوج فوج از شرک به سوی توحید می‌گروند و پذیرفته می‌شوند.

اگر توبه‌ی مشرک پذیرفته نشود، یعنی مجبور است که تا ابد مشرک بماند! در حالی که خداوند متعال تمامی بندگانش را به صورت مستمر از شرک به توحید می‌خواند.

الف – هر توبه‌‌ای، از سوی خداوند رحمان و رحیم، پذیرفته می‌شود. توبه یعنی بازگشت به سوی خدا؛ خب وقتی کسی که راه خطایی را می‌رفته، باز گردد، باز گشته است.

ب – البته «استغفار» که به معنای طلب پوشش و بخشش است، مقدم است، اول باید از گذشته استغفار کرد و سپس بازگشت. مثل این است که کسی راهی را خطا رفته، در این راه افتاده، زخمی شده، آلوده شده و ...؛ حالا می‌خواهد برگردد؛ خب به او می‌گویند: اول باید مداوا و تمیز شوی، زخم‌هایت پانسمان شود و بهبود یابی، خودت هم تمیز شوی تا بتوانی برگردی و وارد این بارگاه عظیم و باشکوه (توحید) گردی.

طبیبِ شفابخش و پاک کننده‌ی جان آلوده شده به شرک یا معصیت، خدای کریم، رئوف و رحیم است. لذا فرمود: ابتدا استغفار کنید، بعد توبه نمایید.

«وَاسْتَغْفِرُواْ رَبَّكُمْ ثُمَّ تُوبُواْ إِلَيْهِ إِنَّ رَبِّي رَحِيمٌ وَدُودٌ» (هود، 90)

ترجمه: و از پروردگارتان آمرزش بخواهيد و آنگاه به او بازگرديد - توبه كنيد -، كه پروردگار من مهربان و دوستدار [بندگان و تائبان‏] است.

وقتی که به کسی می‌گویند: "توبه کن" و او هم می‌پذیرد، و یا وقتی که کسی خودش مصمم به "توبه" شده، دست به دعا بلند می‌کند و یا سر به سجده می‌گذارد و می‌گوید: "خداوندا! مرا ببخش"، این همان طلب استغفار است، اما هر گاه واقعاً پشیمان شد و از گناه (چه نظری و چه عملی) به سوی خدا برگشت، می‌شود "توبه".

ج – البته، همان گونه که دروغ‌گو، سارق و یا عامل به هر فساد و فحشایی وقتی توبه کرد، دیگر دروغ‌گو، سارق و اهل فساد و فحشا نیست، مشرک نیز وقتی توبه کرد، دیگر "مشرک" نیست، بلکه موحد می‌شود و در زمره‌ی موحدین قرار می‌گیرد.

در مَثل مانند کسی می‌ماند که رو به سوی جهتی در حال حرکت است، ناگاه جهت را تغییر داده و رو به سوی جهتی دیگری حرکت می‌کند؛ حال اگر بپرسند جهت او کدام است؟ پاسخ جهت فعلی اوست. پس اگر مشرک توبه کرد، موحد می‌شود و اگر بپرسند در چه جناح و جهتی قرار دارد، پاسخ روشن است که در جهت توحید و جناح موحدین قرار دارد و از مشرکین منفک است.

د – توبه نه تنها پذیرفته می‌شود، بلکه "پاک کننده" است. چنان که در احکام قید شده که یکی از مطهرات (پاک کننده‌ها) "اسلام" است.

توبه تجلی اسم خدا:

توبه، فقط در مورد گناهان یا بدترین آنها که "شرک و یأس از رحمت الهی" می‌باشد، نیست. بلکه "رو کردن به خداوند متعال" می‌شود "توبه".

خداوند متعال خودش اهل توبه است و یکی از اسمای الهی "توّاب" [صیغه مبالغه توبه] است؛ یعنی بسیار  زیاد به بندگانش [که حتی مستحق قهر و عذاب هستند]، به نظر لطف، کرم، جود، عفو، مغفرت و رحمت، رو می‌کند.

پس هر کس "توبه" کند، مسببات تجلی اسم خدا در خودش را فراهم آورده است. انبیا و اوصیا و اولیا نیز زیاد توبه می‌کردند، اما معنایش این نیست که «پس زیاد گناه می‌کردند».

خداوند متعال دائم به بندگانش به نظر لطف رو می‌کند و بندگان نیز به او رو می‌کنند و گناه‌کار و کافر و مشرک نیز وقتی از راه و کرده‌ی خود پشیمان می‌شود، به او رو می‌کند، توبه می‌کند و خودش تجلی اسم خدا می‌شود.

توبه انسان را محبوب حق می‌گرداند:

لابد این حدیث معروف پیامبر اکرم صلوات الله علیه و آله را شنیده‌اید که «إِنَّ اللهَ جَمِيلٌ يُحِبُّ الْجَمَالَ»، یعنی خدا زیباست و زیبایی را دوست دارد؛ چرا؟ چون زیباییِ مخلوق، تجلی اسم "جمیلِ" خداست.

در این گزاره، یک قاعده کلّی نیز بیان شده است، و آن این که خداوند متعال تجلی خودش و بنده‌ای که تجلی اسمای او باشد را دوست دارد.

از این رو، همان طور که زیباست و زیبایی را دوست دارد؛ علیم، حکیم، رئوف، رحمان، جواد، کریم، غفور، طاهر و توّاب است، و اهل علم، حکمت، رأفت، رحمت، جود، کرم، بخشش، پاکی و توبه را دوست دارد. چنان که فرمود: «إِنَّ اللّهَ يُحِبُّ التَّوَّابِينَ وَيُحِبُّ الْمُتَطَهِّرِينَ».

ناامیدی را نمی‌بخشد، اما بر تائب و امیدوار به رحمت و مغفرتش، همه گناهان را یک جا می‌بخشد:

«قُلْ يَا عِبَادِيَ الَّذِينَ أَسْرَفُوا عَلَى أَنفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوا مِن رَّحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِيعًا إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ» (الزّمر، 53)

ترجمه: بگو: اى بندگان من كه در جنايت به خويش (به واسطه گناه) از حد گذشتيد، از رحمت خدا نوميد مگرديد، بى‏ترديد خداوند همه گناهان را (به وسيله توبه هر چند شرك باشد) مى‏آمرزد، زيرا اوست آمرزنده و مهربان.

مرتبط:

*- از «توبه» بگویید. توبه چگونه است؟ گناهی می‌کردم که توبه کرده و دیگر انجام نمی‌دهم، آیا قبول است و آیا آن گناه در نامه‌ی اعمال آخرت من ثبت است؟ (6 شهریور 1389)

*- آیا واقعاً خدا همه گناهان را می‌بخشد و آیا در آیات یا روایات چنین بیان شده است؟ چگونه توبه کنیم؟ چه دعایی بخوانیم؟ (9 دی 1392)

*- چرا پیامبر فرمودند: "توبه كننده از گناه همانند كسی است كه گناهی نكرده است؟ چرا کسی که با هوای نفس خود مبارزه کرده و لذت گناه را نکشیده باید با کسی که مرتکب گناه شده ولی ازته دل هم توبه کرده و دیگر قصد تکرار گناه خود را ندارد باید یکسان باشد؟ (17 تیر 1394)

 

 

 

کلمات کلیدی:  گوناگون   دعا