ایکس – شبهه / پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات: متن و ترجمه آیهی مورد سؤال به شرح ذیل میباشد:
«... إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا» (الأحزاب، 33)
ترجمه: ... خدا تنها مىخواهد از شما [هان اى] خاندان پيامبر! پليدى را بزدايد و آن گونه كه شايسته است شما را پاك [و پاكيزه] سازد.
الف – دقت در چینش و ساختمان سؤال:
در آیه تصریح به «اهل بیت» شده است، حالا اگر کسی بگوید که اهل بیت به تمامی همسران و فرزندان یک خانواده گفته میشود و از کجا معلوم که به غیر از پنج تن آل عبا، دیگران را شامل نمیشود، جای بحث دارد، اما اگر کسی بگوید: «سیاق آیه بیانگر است که مراد همسران هستند، حال از کجا میشود فهمید دیگران نیز مشمول هستند یا خیر» یا «چگونه برداشت کنیم که دیگران هم هستند!»؛ جای تأمل دارد که حالا از کجا به این سیاق رسیدید؟ چرا که در کلام عرب لفظ "اهل" بر ازواج اطلاق نمیشود، مگر از باب مجاز، و روایات نیز همین شیوه عرفی را میرساند.
ب – راه کار قرآنی در اختلاف نظرها:
خداوند متعال، خودش برای مسلمانان تعیین و تکلیف است و فرموده که هر گاه در امری با یک دیگر اختلاف کردید، مطیع ولایت باشید و آن را به خدا (قرآن) و رسول (پرسش از او یا تأسی به سنت او و حدیث او) ارجاع دهید، اگر ایمان به آخرت دارید، و تأکید نمود که این بهترین تأویل است:
«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ أَطِيعُواْ اللّهَ وَأَطِيعُواْ الرَّسُولَ وَأُوْلِي الأَمْرِ مِنكُمْ فَإِن تَنَازَعْتُمْ فِي شَيْءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللّهِ وَالرَّسُولِ إِن كُنتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ ذَلِكَ خَيْرٌ وَأَحْسَنُ تَأْوِيلاً» (النساء، 59)
ترجمه: اى كسانى كه ايمان آوردهايد، خدا را اطاعت كنيد و پيامبر و اولياى امر خود را [نيز] اطاعت كنيد پس هر گاه در امرى [دينى] اختلاف نظر يافتيد، اگر به خدا و روز بازپسين ايمان داريد، آن را به [كتاب] خدا و [سنت] پيامبر [او] عرضه بداريد، اين بهتر و نيكفرجامتر است.
ج – سابقه سؤال:
سابقه سؤال نه تنها محدود به سالیانی بعد از رحلت و ظهور مذاهب و بروز اختلافات نمیباشد، بلکه به قدمت همان نزول آیه است، چرا که همان زمان و همان جا این سؤال مطرح شد که حالا مصداق و تأویل این «اهل بیت» که برایشان چنین آیهای نازل شده کیانند؟
امّ سلمه گويد: پيامبر اكرم (ص) در خانه من بود، فاطمه (س)، غذايى در ظرفى كه از سنگ بود پيش آورد.. پيامبر (ص) فرمود: شوهر و فرزندانت را هم بياور تا با هم اين غذا را تناول نماييم. پس از آمدن آنها، سفره گسترده شد، غذا را خوردند؛ نبىّ اكرم روى پارچه خيبرى نشسته و من در گوشهاى نماز مىخواندم، در همين احوال آيه تطهير نازل شد. پيامبر (ص) پس از نزول آيه، همان پارچه خيبرى را بر روى عزيزان خود كشيد و خود هم در زير پارچه قرار گرفت و دستها را به سوى آسمان گرفته و عرضه داشت: بار خدايا! اهل بيت و ويژگان زبده من اين چهار تناند، پروردگارا هر پليدى را از اينان دور، و هر چه بهتر پاك نهادشان فرما !
امّ سلمه گويد: در حين دعاى پيامبر (ص)، سرم را نزديك آوردم و گفتم: آيا من هم مشمول اين دعا و موهبت هستم؟ رسول خدا فرمود: نه، ليكن تو پايان خوشى دارى.
برخی از منابع: (طبرى، 22/5 - 7؛ ابن كثير، 5/453 - 458؛ فخر رازى، واحدى نيشابورى، حاكم حَسَكانى، بَغَوى، سيوطى و ديگران نيز اين روايت را با اختلاف كمى آوردهاند) – دقت شود که مستندات، همه از منابع معتبر اهل سنت ایفاد شد تا تردیدی باقی نماید.
سؤال:
یک – چه اصرار و ضرورتی به تشکیک است؟
خب طبق دستورالعمل خداوند متعال در قرآن کریم، به واسطه امّ سلمه به پیامبر اکرم صلوات الله علیه و آله رجوع کردیم و پرسیدیم که مقصود از آیه کیانند؟ ایشان هم پاسخ دادند. حال معاصرین و نیز شیعه و سنی و همه فرق نیز این پاسخ را به اقوال ناقلین معتبر نزد خود شنیدند و ثبت کردند؛ حالا چه اصرار و ضرورتی به تشکیک و افزودن دیگران وجود داد؟! چه هدفی باید دنبال شود و چه حاصلی دارد؟ بالاخره ارادهی الهی که با توجه به امیال افراد، احزاب، گروهها و مذاهب که تغییر نمیکند؟!
دو – از تشکیک کنندگان باید سؤال نمود:
در این که حضرات محمد، علی، فاطمه، حسن و حسین صلوات الله علیهم اجمعین، مشمول این آیه بودند که تردیدی نیست، حالا برخی دوست دارند که دیگران نیز شامل شده باشند؛ منتهی سؤال میکنیم که حالا در بارهی همینهایی که یقینی و مشترک اعتقادی همگان است چه کردید که اصرار دارید یک یا چند نفر دیگر را هم به فهرست اضافه کنید؟!
سه – چه کسی مدعی شده است؟
کدام یک از همسران پیامبر اکرم صلوات الله علیه و آله، خودشان ادعا کردهاند که مشمول این آیه هستند تا دیگرانی اصرار داشته باشند تا آنها را مشمول بدانند؟
بدیهی است که این طهارت که همان عصمت است، مقام کمی نیست و اگر کسی شامل آن بود، حتماً بر آن مباهات نموده و اذعان میداشت. البته نه برای تکبر و فخر، چون این صفات و رفتارها با طهارت و عصمت منافات دارد، بلکه برای آگاهی مردم در شناخت حجج الهی و الگویهای خود.
خب حالا که چنین اظهاری از ناحیه هیچ شخص و شخصیت دیگری به جز پنج تن آل عبا وجود ندارد، دیگران چه اصراری دارند که به این فهرست اضافه کنند؟!
از روشهای مشتبه کردن محکمات:
یکی از روشهای مشتبه کردن اخبار یا گزارههای محکم، وارد کردن کثرت گزارههای ضد و نقیض است؛ یعنی به یک یا دو مصداق نیز بسنده نمیکنند، بلکه دهها مصداق و تأویل میآورند، تا اصل برای همیشه مشتبه بماند و هیچ گاه حقیقت یک ماجرا مشخص نگردد. این روش را امروز نیز در مباحث و موارد بسیاری مشاهده میکنید، به ویژه در فضای مجازی.
در این مورد خاص، فرض کنید اگر فقط بگویند: «آقا ما علاقه و اصرار داریم که ام المؤمنین عایشه نیز به عنوان همسر پیامبر اکرم صلوات الله علیه و آله»، مشمول آیه باشد، خب جای بحث، دلیل، نقد و اثبات دارد و به سرعت قضیه و حقیقت روشن میشود و اهل پذیرش حق نیز میپذیرند؛ اما شما شاهدید که چقدر اقوال ضد و نقیض درج میکنند، تا آنجا که برخی گفتهاند: "نه تنها تمامی همسران، بلکه عموم خاندان ایشان، حتی عموها و عموزادهها و حتی «آل عقيل، آل جعفر و آل عباس» را نیز شامل میگردد و اگر فرصت یابند، میگویند: نه آقا طبق احادیث ما انسانها همه "آلالله" هستیم، پس ما را نیز شامل میگردد!
اما، این روشها و ترفندها و تشکیکها فایدهای ندارد، چرا که از ایشان پرسیدند: چه کسانی مشمول این آیه هستند و ایشان نیز فرمودند: من و این چهار نفر.
کلمات کلیدی:
قرآن سوره احزاب