ایکس – شبهه / پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات: نفرمود "ترک نمی‌کنیم"، بلکه فرمود: "از یادها نمی‌بریم".

متن و ترجمه آیه‌ی مورد بحث به شرح ذیل می‌باشد:

«مَا نَنسَخْ مِنْ آيَةٍ أَوْ نُنسِهَا نَأْتِ بِخَيْرٍ مِّنْهَا أَوْ مِثْلِهَا أَلَمْ تَعْلَمْ أَنَّ اللّهَ عَلَىَ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ» (البقره، 106)

ترجمه: ما هيچ آيه‏اى را نسخ نمى‏كنيم و از يادها نمى‏بريم مگر آنكه بهتر از آن و يا مثل آن را مى‏آوريم، مگر هنوز ندانسته‏اى كه خدا بر هر چيزى قادر است.

همان‌گونه که مشهود است، در هیچ کجای این آیه اشاره‌ای به کل قرآن کریم و منسوخ نمودن آن نشده است و به هیچ وجهی نمی‌شود چنین معنایی از آن استخراج نمود، مضافاً به این که فرموده "اگر"، آیه‌ای را منسوخ کنیم یا از یاد ببریم، حتماً بهتر از آن یا دست کم مثل آن را جایگزین می‌کنیم. و ما می‌دانیم که برای قرآن کریم، نه بهتری آمده و نه مثلی.

آیه:

وقتی واژه "آیه" به کار می‌رود، ذهن از روی عادت و کثرت استعمال، گمان می‌کند که مقصود از "آیه"، الاّ و لابد آیات قرآن کریم می‌باشد! در حالی که در قرآن کریم، واژه‌ی "آیه – جمع آیات"، اعم از آیات قرآن کریم و سایر نشانه‌های الله جلّ جلاله می‌باشد، به عنوان مثال:

قرآن - «ذَلِكَ نَتْلُوهُ عَلَيْكَ مِنَ الآيَاتِ وَالذِّكْرِ الْحَكِيمِ» (آل عمران، 58)

ترجمه: اينهاست كه ما آن را از آيات و قرآن حكمت ‏آميز بر تو مى‏خوانيم.

خلقت - «وَمِنْ آيَاتِهِ خَلْقُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَاخْتِلَافُ أَلْسِنَتِكُمْ وَأَلْوَانِكُمْ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِّلْعَالِمِينَ»

ترجمه: و از نشانه‏هاى [قدرت] او آفرينش آسمان‌ها و زمين و اختلاف زبان‌هاى شما و رنگ‌هاى شماست قطعا در اين [امر نيز] براى دانشوران نشانه‏هايى است.

نسخ و فراموشی دادن:

آیه، یعنی نشانه؛ پس مقصود از ارائه یا عرضه یا انزال آیه، یعنی نشانه‌ای باشد که به سوی رشد و هدف غایی راهنما گردد. از این رو، اگر آیه و نشانه‌ای، دیگر راهنما نباشد و یا ضرورتش برداشته شود، نسخ می‌شود و یا فراموشی داده می‌شود، یعنی اذهان به صورت مستمر به آن توجه و تذکر داده نمی‌شوند.

به عنوان مثال: از یکصد و بیست و چهار هزار نبی، فقط نام کمتر از دویست نفر آنها در مجموع آیات قرآن کریم، احادیث، سایر کتب الهی و تواریخ مستند بیان شده است و از نام، نشانی، محل رسالت و سرگذشت مابقی، هیچ اطلاعی در دست نمی‌باشد، چرا که دیگر لزوم و ضرورتی ندارد.

تکوین، دین و شریعت:

قواعد تکوینی تغییری ندارند که آیات آن تغییر یابد یا منسوخ گردد؛ از خلقت آدم گرفته تا ملائک، خورشید، زمین، ماه، ستارگان و ... – در دین خدا نیز تغییری وجود ندارد که ناسخ و منسوخ داشته باشد. خدا، خلق، دینا، مرگ، برزخ، محشر، قیامت و ...، ثابت است. لذا فرمود: "دین نزد خدا اسلام است"، یعنی همه انبیای الهی، همان دین اسلام را آورده و به مردم ابلاغ نموده‌اند.

اما در شریعت، ناسخ و منسوخ پیش می‌آید، چرا که "شریعت"، یعنی "قانون‌گذاری" – "بایدها و نبایدها" و یا همان "احکام شرعی"؛ چرا که برخی از احکام، تابع شرایط، زمان، ضرورت‌ها و مقتضیات می‌باشند.

این معنا را در زندگی روزمره خود بهتر درک و تجربه می‌کنیم. به عنوان مثال: دشمن به کشور حمله کرده و دستور جنگ صادر می‌شود؛ اما آیا این یک حکم و دستور دائمی است؟! خیر، اگر دشمن شکست بخورد، عقب نشینی کند، برای صلح و یا آتش بس توافق شود، دستور قبلی نسخ و دستور دیگری جایگزین آن می‌گردد.

این معنا در مصوبات مجالس قانونگذاری در دنیا بسیار دیده می‌شود. در دوره‌ای قانونی برای مالیات یا ... مصوب می‌گردد، اما در دوره‌ی دیگری آن قانون ملغی و قانون دیگری که ضروری و متناسب باشد جایگزین می‌گردد.

یکجا به پیامبر اکرم صلوات الله علیه و آله می‌فرماید که اجازه ازدواج داری، در یک جا می‌فرماید دیگر به هیچ وجهی (حتی با طلاق یا مرگ همسر فعلی) اجازه ازدواج نداری. هر دو مورد از احکام می‌باشند.

***- پس، نسخ فقط در عرصه‌ی احکام امکان وقوع دارد، نه کلّ دین، یا قرآن و ... – اما فراموشی دادن می‌تواند دامنه‌ی گسترده‌تری داشته باشد، مانند همان مثالی که از انبیای گذشته ارائه گردید، یا تعداد افراد اصحاب کهف، که فراموش شده است و در قرآن ضمن آن که اشاره دارد مردم بر سر تعداد آنها بحث و جدل می‌کنند، باز هم نمی‌گوید چند نفر بوده‌اند؟ چرا که می‌فرماید: تعداد آنها «آیه = نشانه» و نقشی در اصل قضیه و امر هدایت ندارد.

***- نسخ، گاهی کل یک حکمی است که دیگر ضرورت آن به پایان رسیده است و گاهی، تخقیف در یک حکم است و به طور کلی در قرآن کریم، بیش از ده آیه منسوخ بیان نشده است.

***- نکته قابل توجه دیگر آن که نه تنها با منسوخ شدن ده آیه، کل قرآن کریم منسوخ نمی‌گردد، بلکه در آیه فوق فرمود که هر چه را منسوخ کنیم، خودمان برایش جایگزین می‌آوریم. پس آیه‌ی قرآن کریم به صورت مشخص نیز فقط با آیه قرآن کریم به صورت مشخص منسوخ می‌گردد، نه با رأی، نظر و یا میل دیگران.

 

مشارکت و هم افزایی (سؤال کوتاه و نشانی لینک پاسخ، جهت ارسال به دوستان در فضای مجازی) 

آیا طبق آیه نسخ (بقره، 106)، آیات قرآن منسوخ شده‌اند؟

http://www.x-shobhe.com/shobhe/7032.html

 

دعوت:

کانال رسمی تلگرام پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات

تلگرام را به آخرین نسخه به روز نمایید. سپس برای عضویت بر روی آدرس زیر کلیک نمایید.

 https://telegram.me/x_shobhe

 

 

کلمات کلیدی:  قرآن   سوره بقره