میگویند: «به گذشته و آینده فکر نکنید و حال را دریابید»! این منطق چقدر صحیح میباشد و در قرآن و حدیث چگونه تبیین گردیده است؟
پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات (ایکس – شبهه): "کلمه حق" [به ظاهر یا به حقیت آن]، همیشه غریبترین و مظلومترین است، چرا که بیش از آن که مورد توجه، شناخت و استفادهی درست قرار گیرد، مورد "غفلت" واقع شده و یا با آن "بازی" میشود؛ و البته هدف اصلی از بازی با "کلمات حق" نیز فقط همان مشغول کردن اذهان به بازی و سرگرمی و بالتبع غفلت از حقایق میباشد. گاهی کلمات حق [حتی آیات قرآن کریم] را به قصدی باطل، مورد استناد و استفاده قرار میدهند. چنان که امیرالمؤمنین، امام علی علیه اسلام میفرمایند: « كَلِمَةُ حَقٍّ يُرَادُ بِهَا بَاطِلٌ / نهج البلاغه، خطبه 40»
الف – گذشته، حال و آینده، دو تعریف دارند، یکی فیزیکی است و دیگری معنوی.
گذشتهی فیزیکی، یعنی قرون، سالها، روزها، ساعات، دقایق و لحظات پیشین. حتی آن موقعی که به مطالعه این متن آغاز نمودید، اکنون که به این سطر رسیدهاید، "گذشته" محسوب میگردد.
حال بیاندیشیم که جملهی غیر منطقی «به گذشته فکر نکنید و حال را دریابید»، در نگاه زمان فیزیکی، چه معنایی دارد؟! و مدت زمان "حال" چقدر است که بتوانیم به آن بیاندیشیم؟!
ب – اما در معنای "معنوی" یا حتی "فلسفی"، زمان چنین معنایی ندارد؛ بلکه "قبل و بعد"ی است که به هم پیوسته میباشند. مثلاً بگویید: «قبل از این که کار را کرده باشم، نکرده بودم و پس از آن که انجام دادم، تداوم بخشیدم و یا دست کشیدم» - با بگویید: «قبلاً علمی نداشتم، اکنون تحصیل علم میکنم تا در آینده بهرهاش را ببرم.»
آیا در این معنا، میشود به گذشته و آینده فکر نکرد و فقط حال را دریافت؟! این یک غلط ذهنی در افراد سادهنگر و یک دروغ بزرگ برای فریب اذهان عمومی میباشد.
فکر کردن یا ...؟
گاهی با تغییر یک کلمه (به ویژه در ترجمه)، معنا و مفهوم و مقصود را تغییر میدهند. میگویند: حتی در احادیث آمده که به گذشته و آینده نیاندیشید (فکر نکنید) و حال را دریابید. بله، در این مورد احادیث بسیاری وجود دارد، اما هیچ کجا نیامده که "فکر" نکنید، بلکه تصریح شده در مورد امور دنیا، غم و افسوس آن چه گذشته را نخورید و حرص فردا را نزنید؛ و این با "فکر کردن" در گذشته و آینده، بسیار تفاوت دارد. به عنوان مثال: امام صادق علیه السلام فرمودند:
« الایّام ثَلاثةٌ فَیومٌ مَضی لا یُدرِک وَ یومٌ النّاسُ فیهِ فَیَنبَغی إن یَغتَنموهِ وَ غَداً إنّما هُوَ فی أیدیهم أمَله » (تحف العقول، صفحه 22)
ترجمه: روزهای زندگی سه قسم است: روزی که گذشته و دیگر به دست نمیآید و آیندهای که فقط آرزویش هست و روزی که اکنون انسانها در آن هستند که باید آن را مغنتم شمارند و بهرهی کافی از آن ببرند.
زمان حال:
گذشته که گذشته است و آینده هم هنوز نیامده است، اما انسان در زمان "حال" چه میکند؟ بیتردید فقط «فکر و عمل» میکند و بدیهی است که در عرصهی فکر، هم به گذشته فکر میکند و تجربهها و عبرتها را به کار میبندد و اساساً هر چه در زمان حال هست، محصول گذشتهی اوست و در وادی "عمل" نیز هر چه کند، با تفکر انجام میدهد و برای آیندهی دور یا نزدیک میباشد.
قرآن، حدیث و آموزههای اسلامی:
در قرآن کریم، احادیث و آموزههای مکتب غنی اسلام، هیچ کدام منها و حذف نشدهاند. از سویی انسان را به گذشتهی زمان (فیزیکی) خود و جامعه ارجاع میدهد [تاریخ توجه به همین گذشته است] – از سوی دیگر به زمان حال و آیندهی توجه میدهد – از سویی به گذشتهی معنوی و آیندهی حقیقی [نه صرفاً زمانی] متذکر میشود ...، اما پس از همه اینها، انسان را متوجه فرجام، نتیجه یا همان "عاقبت و عقوبت" هر اندیشهای، هر تصمیم و ارادهای، هر راهی و هر کاری مینماید. چرا که این سیر گذشته، حال و آینده، همه در مسیر رسیدن به "نتیجه" هستند؛ که اگر غیر از این بود، همه چیز پوچ، باطل و نابود میگشت.
تمامی دعوتها، امرها، نهیها و رهنمودهای خداوند منّان در قرآن کریم، برای زمان حالی است که اصلاح کنندهی گذشته و سازندهی آیندهای روشن و درخشان باشد.
*** - برای نمونه به آیات ذیل توجه نمایید:
گذشته:
گذشته زمانی: « قَالَ كَذَلِكَ قَالَ رَبُّكَ هُوَ عَلَيَّ هَيِّنٌ وَقَدْ خَلَقْتُكَ مِنْ قَبْلُ وَلَمْ تَكُ شَيْئًا » (مریم علیهاالسلام، 9)
ترجمه: فرمود: اينگونه پروردگارت گفته (و اراده كرده) اين بر من آسان است من قبلا تو را آفريدم و چيزی نبودی!
گذشته معنوی: هنگامی که فرعون عذاب هلاکت را به چشم دید و در حال غرق شدن، مرگ خود را درک کرد، گفت که "ایمان آوردم":
« وَجَاوَزْنَا بِبَنِي إِسْرَائِيلَ الْبَحْرَ فَأَتْبَعَهُمْ فِرْعَوْنُ وَجُنُودُهُ بَغْيًا وَعَدْوًا حَتَّى إِذَا أَدْرَكَهُ الْغَرَقُ قَالَ آمَنْتُ أَنَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا الَّذِي آمَنَتْ بِهِ بَنُو إِسْرَائِيلَ وَأَنَا مِنَ الْمُسْلِمِينَ »
ترجمه: و فرزندان اسرائيل را از دريا گذرانديم، پس فرعون و سپاهيانش از روى ستم و تجاوز، آنان را دنبال كردند، تا وقتى كه در شُرف غرق شدن قرار گرفت، گفت: «ايمان آوردم كه هيچ معبودى جز آنكه فرزندان اسرائيل به او گرويدهاند، نيست، و من از تسليمشدگانم.»
به او پاسخ داده شد که [الآن = زمان حال؟!]، این دیگر به دردت نمیخورد، باید در گذشته ایمان میآوردی:
« آلْآنَ وَقَدْ عَصَيْتَ قَبْلُ وَكُنْتَ مِنَ الْمُفْسِدِينَ » (یونس علیه السلام، 90 و 91)
ترجمه: (امّا به او خطاب شد:) الآن؟!! در حالی که قبلاً عصیان کردی، و از مفسدان بودی!
حال:
زمان حال فیزیکی، قابل درک نیست، چون یک آن و لحظه است، همین که آغاز میشود، به پایان میرسد، مگر این که زمان حال، تعبیر به ایام طولانی مدت، مثل امسال و امروز گردد، اما زمان "حال معنوی"، یعنی شرایط کنونی، به معنای "فرصت" است که بهرهور و اصلاح کنندهی گذشته و آیندهساز میباشد:
« يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُونُوا قَوَّامِينَ لِلَّهِ شُهَدَاءَ بِالْقِسْطِ وَلَا يَجْرِمَنَّكُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ عَلَى أَلَّا تَعْدِلُوا اعْدِلُوا هُوَ أَقْرَبُ لِلتَّقْوَى وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ » (المائدة، 8)
ترجمه: اى كسانى كه ايمان آوردهايد، قیام کننده برای خدا باشید [و] به عدالت شهادت دهيد، و البته نبايد دشمنى گروهى شما را بر آن دارد كه عدالت نكنيد. عدالت كنيد كه آن به تقوا نزديكتر است، و از خدا پروا داريد، كه خدا به آنچه انجام مىدهيد آگاه است.
آینده:
اندیشه و اعتقاد در معاد، قیامت و زندگی اخروی، همه اندیشه و اعتقاد به آیندهی زمانی و معنوی میباشد:
« لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِمَنْ كَانَ يَرْجُو اللَّهَ وَالْيَوْمَ الْآخِرَ وَذَكَرَ اللَّهَ كَثِيرًا » (الأحزاب، 21)
ترجمه: قطعاً براى شما در [اقتدا به] رسول خدا سرمشقى نيكوست: براى آن كس كه به خدا و روز بازپسين اميد دارد و خدا را فراوان ياد مىكند.
« لَا يَسْتَأْذِنُكَ الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ أَنْ يُجَاهِدُوا بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنْفُسِهِمْ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِالْمُتَّقِينَ » (التوبة، 44)
ترجمه: آنها كه ايمان بخدا و روز جزا دارند هيچگاه از تو اجازه برای (معاف شدن از) جهاد (در راه خدا) با اموال و جانهايشان نمیگيرند، و خداوند پرهيزكاران را میشناسد.
عاقبت (نتیجه - فرجام):
« وَمَنْ يُسْلِمْ وَجْهَهُ إِلَى اللَّهِ وَهُوَ مُحْسِنٌ فَقَدِ اسْتَمْسَكَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقَى وَإِلَى اللَّهِ عَاقِبَةُ الْأُمُورِ » (لقمان، 22)
ترجمه: و هر كس خود را -در حالى كه نيكوكار باشد- تسليم خدا كند، قطعاً در ريسمان استوارترى چنگ درزده، و فرجام كارها به سوى خداست.
« فَكَانَ عَاقِبَتَهُمَا أَنَّهُمَا فِي النَّارِ خَالِدَيْنِ فِيهَا وَذَلِكَ جَزَاءُ الظَّالِمِينَ » (الحشر، 17)
ترجمه: سرانجام کارشان این شد که هر دو در آتش دوزخ خواهند بود، جاودانه در آن میمانند؛ و این است کیفر ستمکاران!
مرتبط:
مشارکت و همافزایی (سؤال کوتاه و نشانی لینک پاسخ، جهت ارسال به دوستان در فضای مجازی)
میگویند: «به گذشته و آینده فکر نکنید و حال را دریابید»! این منطق چقدر صحیح و با آموزههای قرآن و حدیث منطبق میباشد؟
http://www.x-shobhe.com/shobhe/7739.html
- تعداد بازدید : 12654
- 30 خرداد 1395
- نسخه قابل چاپ
- اشتراک گذاری
کلمات کلیدی: گوناگون