پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات (ایکس – شبهه): متن و ترجمه‌ی آیات مورد بحث بدین شرح است:

« وَنَفْسٍ وَمَا سَوَّاهَا * فَأَلْهَمَهَا فُجُورَهَا وَتَقْوَاهَا * قَدْ أَفْلَحَ مَنْ زَكَّاهَا * وَقَدْ خَابَ مَنْ دَسَّاهَا » (الشّمس، 7 تا 10)

ترجمه: سوگند به نفس (جان آدمی) و آن كس كه آن را درست كرد * سپس پليدكارى و پرهيزگارى‌اش را به آن الهام نمود * كه هر كس آن را (نفس، روح و جانش را) پاك گردانيد، قطعاً رستگار شد * و هر كه آلوده‌اش ساخت، قطعاً درباخت.

*- البته به این حقیقت، در آیات دیگری نیز تصریح شده است، مانند: « قَدْ أَفْلَحَ مَن تَزَكَّىٰ - به یقین کسی که پاکی جست (و خود را تزکیه کرد)، رستگار شد / الأعلی، 14» - و یا در آیاتی به نقطه‌ی مقابلش تصریح نموده است، مانند: « إِنَّهُ لَا يُفْلِحُ الْكَافِرُونَ - إِنَّهُ لَا يُفْلِحُ الظَّالِمُونَ - إِنَّهُ لَا يُفْلِحُ الْمُجْرِمُونَ - وَلَا يُفْلِحُ السَّاحِرُونَ و...»، که بر به قلاح نرسیدن ظالمان، بیشتر تأکید شده است.

فلاح:

کلمه‎ی "فلاح" که آن را "رستگاری" معنا کرده‌اند، به معنای پیروزی، رسیدن و دست یافتن به آرزو نیز می‌باشد. چرا که "آرزو"، همیشه هدفی است که انسان هنوز به آن نرسیده است و کمالی (رفع نقصی) می‌باشد که هنوز بدان دست نیافته است. لذا انسان دربند، در گرو و در چارچوب آرزوهایش گرفتار است، مگر آن که برسد و آزاد گردد.

"افلح" نیز خبر از رسیدن قطعی و حتمی به خواسته می‌دهد. پس " لَا يُفْلِحُ "، یعنی هیچ گاه به کمالی نمی‌رسد و از بند خارج نمی‌شود و « قَدْ أَفْلَحَ »، یعنی حتماً به اوج رستگاری، آزادی از بندها و دست یافتن به کمال آروزها، یا همان "اوج کمال"، می‌رسد، تا حدی که در جوار قرب الهی، جای می‌گیرد:

« إِنَّ الْمُتَّقِينَ فِي جَنَّاتٍ وَنَهَرٍ * فِي مَقْعَدِ صِدْقٍ عِنْدَ مَلِيكٍ مُقْتَدِرٍ » (القمر، 54 و 55)

ترجمه: یقیناً پرهیزگاران در باغ‌ها و نهرهای بهشتی جای دارند * در قرارگاه صدق، نزد پادشاهى توانايند.

دین، دنیا و آخرت:

دین، که شامل بُعد نظری (جهان‌بینی، اعتقادات، باورها و ایمان) و هم چنین بُعد عملی (شریعت، قوانین، احکام، بایدها و نبایدها)ی فردی و اجتماعی می‌باشد، برای رشد در دنیا آمده است.

در آخرت هیچ کس در بُعد نظری و اعتقادی به وجود، وحدانیت، الوهیت و معبودیت خداوند سبحان شک و تردید ندارد، چنان که نسبت به معاد، حشر، حساب و پاداش یا جزا نیز شک و شبهه‌ای ندارد، چرا که آنجا دیگر همه پرده‌ها کنار رفته و خودش در آن عرصه قرار گرفته است و همه چیز، بیش از آن که معلوم باشد، مشهود گردیده است.

هم چنین در حیات اخروی، نه خبری از طهارت و کسب حلال است و نه خبری از جهاد در عرصه‌های گوناگون و امر به معروف و نهی از منکر است، و نه از جنگ با کفار، مشرکین و منافقین و قیام برای برپایی قسط و عدل ... و یا آن چه که در احکام آمده است. اینها همه برای دنیاست؛ قوانین و احکام رشد و فلاح در دنیاست، نه در آخرت.

فلاح دنیا و آخرت:

بنابر این، کسی در آخرت به "فلاح" می‌رسد که در دنیا به "فلاح" رسیده باشد و بالتبع کسی که در دنیا به "قلاح" نرسد، در آخرت نیز نمی‌رسد. منتهی باید دقت نمود که:

اولاً: مقصود از "فلاح"، رسیدن به آرزوهای مادی، زودگذر و فانی نمی‌باشد که اغلب هوا و هوس است؛ بلکه رسیدن به آرزوهای حقیقی، یعنی رفع نقص، دفع دشمن، رفع مانع و رسیدن به کمال می‌باشد.

"آرزو" هر آن چیزی نیست که ما می‌خواهیم و معلوم هم نیست که ریشه‌ی عقلی داشته باشد و به نفع ما باشد یا خیر، و یا صرفاً ریشه در نفس حیوانی داشته باشد و به ضرر ما باشد؛ بلکه آرزو آن چیزی است که ما باید بخواهیم، تا از نقص‌ها و بندها رها شده و به فلاح برسیم.

ثانیاً: از آن جا که دنیا دار عمل و امتحان است، دار گذر و فنا است، هیچ امنیتی ندارد، لذا هر دستآوردی در آن با احتمال از دست دادن مواجه می‌باشد؛ پس همیشه اضطراب هست. حتی ایمان انسان در این عالم، تضمین شده نیست و چه بسا با غفلت و خطایی، به کفر بیانجامد؛ لذا هر دستآوردی در این دنیا، باید تحت مراقبت و محافظت قرار گیرد، حتی همین نمازی که انسان را به معراج می‌برد، نه تنها باید اقامه شود، بلکه باید از آن محافظت گردد، چرا که ممکن است با خطایی، نابود شود. لذا فرمود:

« وَالَّذِينَ هُمْ عَلَى صَلَاتِهِمْ يُحَافِظُونَ - و آنها که بر نمازهایشان مواظبت (از آن حفاظت) می‌نمایند / المؤمنون، 9 »

*- پس اگر چه مؤمن در این عالم به فلاح می‌رسد و بالتبع در آخرت به فلاح ابدی و استوار می‌رسد، اما این رستگاریِ او، این ایمان و ایمنی او، این رشد و کمال او در دنیا، همیشه با خطراتِ آفات گوناگون مواجه می‌باشد و چه بسا به سرعت رستگاری‌اش به گرفتاری، ایمان و ایمنی‌اش به ترس، خوف و یأس، و کمالش به ضعف و حتی سقوط بگراید.

از این رو "فلاح" برای دنیا و آخرت مؤمن است، اما به فلاح استوار و دائمی و کمال فلاح (افلح)، پس از پایان سفر، رسیدن به مقصد و مقصود و ورود به بهشت می‌رسد.

 

مشارکت و هم‌افزایی (سؤال کوتاه و نشانی لینک پاسخ، جهت ارسال به دوستان در فضای مجازی)

در سوره شمس خداوند می‌فرماید: کسی که خود را تزکیه کرد رستگار شد. رستگار شدن یعنی چه؟ آیا فقط در آخرت است یا در دنیا نیز هست؟

 

http://www.x-shobhe.com/shobhe/7961.html 

کلمات کلیدی:  قرآن   سوره شمش