پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات (ایکس – شبهه): بی‌تردید در کلام خداوند سبحان، هیچ تناقض یا اعوجاجی وجود ندارد، اما در علم، دقت، تأمل و تفکر ما وجود دارد. از این رو، هر گاه با مواردی در قرآن کریم مواجه شدیم، به جای آن که زود نتیجه بگیریم که حتماً یا احتمالاً در آیات خداوند علیم و حکیم، تناقض وجود دارد، سریع نتیجه بگیریم که چون در کلام او (وحی) هیچ تناقضی وجود ندارد، پس لابد من پیام را درست دریافت و درک ننموده‌ام. این یک تکبر خودآگاه یا ناخودآگاه است که انسان به علم و درک خود اطمینان داشته باشد، اما درباره‌ی علم خدا تردید کند که آیا تناقض گفته یا خیر؟!

متن و ترجمه‌ی آیات مبارکه‌ی مورد سؤال به شرح ذیل می‌باشد:

« يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ حَرِّضِ الْمُؤْمِنِينَ عَلَى الْقِتَالِ إِنْ يَكُنْ مِنْكُمْ عِشْرُونَ صَابِرُونَ يَغْلِبُوا مِائَتَيْنِ وَإِنْ يَكُنْ مِنْكُمْ مِائَةٌ يَغْلِبُوا أَلْفًا مِنَ الَّذِينَ كَفَرُوا بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لَا يَفْقَهُونَ » (الأنفال، 65)

ترجمه: اى پيامبر، مؤمنان را به جهاد (قتال = جنگ با کفار) برانگيز. اگر از [ميان‌] شما بيست تن، شكيبا باشند بر دويست تن چيره مى‌شوند، و اگر از شما يكصد تن باشند بر هزار تن از كافران پيروز مى‌گردند، چرا كه آنان قومى‌اند كه نمى‌فهمند.

« الْآنَ خَفَّفَ اللَّهُ عَنْكُمْ وَعَلِمَ أَنَّ فِيكُمْ ضَعْفًا فَإِنْ يَكُنْ مِنْكُمْ مِائَةٌ صَابِرَةٌ يَغْلِبُوا مِائَتَيْنِ وَإِنْ يَكُنْ مِنْكُمْ أَلْفٌ يَغْلِبُوا أَلْفَيْنِ بِإِذْنِ اللَّهِ وَاللَّهُ مَعَ الصَّابِرِينَ » (الأنفال، 66)

ترجمه: اكنون خدا بر شما تخفيف داده و معلوم داشت كه در شما ضعفى هست. پس اگر از [ميان‌] شما يكصد تن شكيبا باشند بر دويست تن پيروز گردند، و اگر از شما هزار تن باشند، به توفيق الهى بر دو هزار تن غلبه كنند، و خدا با شكيبايان است.

الف – قبل از بحث در مورد تعداد نفرات و تناسب آنها، باید به محور اصلی پیام این آیات دقت کنیم که عوامل اصلی پیروزی و شکست در جنگ و جهاد را بر می‌شمرد، و این امر بسیار مهمی است که باید مورد توجه مجاهدان فی سبیل‌الله، در هر جهادی، اعم از جنگ نرم یا جنگ سخت قرار گیرد:

عامل اصلی پیروزی (غلبه): در این آیات تصریح دارد که عامل اصلی پیروزی، الزاماً کثرت نفرات یا پیچیدگی و فراوانی سلاح‌ها نمی‌باشد، چه بسا در جنگ‌های نرم و سخت، تعداد اندکی با امکانات کمتری، بر تعداد کثیر و مجهزی پیروی می‌شوند (چنان که در جنگ تحمیلی 8 ساله و 36 سال دشمنی امریکا، انگلیس، صهیونیسم بین‌الملل و استکبار جهانی تجربه کردم)؛ بلکه عامل اصلی "صبر = استقامت و پایداری " می‌باشد، چرا که خدا با صابران است و نیرویی برتر از او وجود ندارد؛ چنان که فرمود: « قَالَ الَّذِينَ يَظُنُّونَ أَنَّهُمْ مُلَاقُو اللَّهِ كَمْ مِنْ فِئَةٍ قَلِيلَةٍ غَلَبَتْ فِئَةً كَثِيرَةً بِإِذْنِ اللَّهِ وَاللَّهُ مَعَ الصَّابِرِينَ - «كسانى كه به ديدار خداوند يقين داشتند، گفتند: بسا گروهى اندك كه بر گروهى بسيار، به اذن خدا پيروز شدند، و خداوند با شكيبايان است / البقره، 249».

عامل اصلی شکست: هم چنین تصریح دارد که عامل اصلی شکست در مقابل دشمنان در عرصه‌های جنگ‌های سخت و نرم نیز الزاماً قلّت نفرات و یا کمبود امکانات نمی‌باشد، بلکه علت اصلی شکست، "نا‌فهمی" است. وقتی سپاهی نافهم بودند، بصیر نبودند، ایمان و تقوا نداشتند، معادگرا نبودند، دوست و دشمن را درست نشناختند و ...، به علت این "نافهمی"، تمامی قوای آنان تقلیل می‌یابد؛ از این رو، اگر ده نفر از آنان یکجا جمع شوند، نیروی‌شان با یک مؤمن برابری نمی‌کند و اگر هزار نفر جمع شوند، نیروی‌شان با صد مؤمن برابری نمی‌کند، لذا در علت این ناتوانی و ضعف قوای کفار فرمود: « بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لَا يَفْقَهُونَ – چرا كه آنان قومى‌اند كه نمى‌فهمند » - اما در عین حال، نیروی انسانی یا امکانات و تجهیزات (اگر چه حداقل) نیز از شروط اساسی می‌باشد.

تناقضی وجود ندارد:

در تطبیق دو آیه‌ی فوق، هیچ تناقضی وجود ندارد، چرا که در آیه دوم، قبل از آن که به عدد و رقم در برابری‌ها و یا برتری‌ها اشاره نماید، به علت این تقلیل تصریح نمود و فرمود که برابری یک به دهِ صابرین در برابر کفار، تناسب اصلی و قطعی می‌باشد، اما شما به این درجه نمی‌رسید، بلکه هر یک نفر شما برابر با دو نفر آنها می‌شود، چرا که ضعف دارید و از خود ضعف نشان می‌دهید (وَعَلِمَ أَنَّ فِيكُمْ ضَعْفًا).

پس، علت تفاوت، به خاطر تفاوت در قوت و ضعف در "صبر" می‌باشد، نه این که این دو آیه با هم تناقض داشته باشند.

مثل این است که شما به کسی بگویید: اگر شما در فراگیری یک زبان خارجی، درست دقت و توجه کنید، به اندازه‌ی کافی وقت بگذارید و تمرین کنید ...، می‌توانید ظرف شش ماه، با این زبان آشنا شوید و حتی محاوره نمایید، اما چون می‌دانم چنین دقتی را ندارید و وقت لازم را نمی‌گذارید و به حد کفایت همت نمی‌گمارید، برای شما یک یا دو سال طول می‌کشد. بدیهی است که این دو مدت بیان شده، تناقض ندارند، بلکه تفاوت دارند و تفاوت‌شان نیز به خاطر "علت‌"های آن می‌باشد.

در این آیه نیز فرمود که در "صبر" شما، نقص وجود دارد و چون صبر کامل نیست، تناسب تغییر می‌کند. اگر صبر کامل و بدون نقص داشته باشید، یک نفر با ده نفر برابری می‌کند، اما چون ندارید، به نصرت خدا، هر یک نفر شما بر دو نفر آنها غلبه دارد.

 

مرتبط (با صبر):

*- آیا صبر انواع و اقسام مختلف دارد؟ چطور بفهمیم که "چه وقت" باید صبر کرد و در "چه مواردی" نباید صبر داشت؟ (28 خرداد 1395)

*- راه‌های به دست آوردن و تقویت «صبر» را توضیح دهید. (16 بهمن 1391)

 

مشارکت و هم‌افزایی (سؤال کوتاه و نشانی لینک پاسخ، جهت ارسال به دوستان در فضای مجازی)

در سوره انفال (65 و 66)، در یک آیه فرموده هر یک نفر شما برابر ده نفر از کفار است، در آیه‌ی دیگر فرموده برابر با دو نفر! آیا تناقضی وجود دارد؟

 

http://www.x-shobhe.com/shobhe/7967.html

کلمات کلیدی:  قرآن   جنگ و جهاد   سوره انفال