پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات (ایکس – شبهه): اول حکم می‌دهند که امامت موروثی است و سپس سؤال می‌کنند چرا؟ در حالی که اصل این حکم خطاست.

هر کسی که به شما گفت: «امامت موروثی» است، از او بپرسید:

●-  "ارث و موروثی" یعنی چه؟!

●- "امامت" چیست که کسی بخواهد آن را به ارث بگذارد؟!

●- چه کسی مالک و صاحب امامت است که بخواهد آن را برای دیگری به ارث بگذارد؟!

●- در قانون ارثِ اموال (ماتَرَک = آن چه از میت باقی می‌ماند) نیز خداوند متعال می‌فرماید که مالک من هستم، هر چه هست را به صورت امانت و برای چرخه و گردش آن بر طبق دستورات خودم در اختیارتان گذاشته‌ام و پس می‌گیرم، پس وارث نیز خود من هستم. از این رو، خداوند متعال اجازه نمی‌دهد که صاحب مالی، برای اموالش پس از مرگ، تعیین و تکلیف نماید، بلکه خداوند علیم، خود تعیین کرده است که اموال امانتی در دست شخص، پس از مرگش به چه مقدار در اختیار چه کسانی قرار گیرد و اگر برای میت سهمی به عنوان "ثلث مال" قائل گردیده، آن را نیز خودش امر فرموده است. چرا که انسان در زمان حیاتش نیز مالک چیزی نیست، چه رسد بعد وفاتش! مالک خداست  - وارث نیز خداست. چنان که فرمود:

« وَإِنَّا لَنَحْنُ نُحْيِي وَنُمِيتُ وَنَحْنُ الْوَارِثُونَ » (الحجر، 23)

ترجمه: و بى‌ترديد، اين ماييم كه زنده مى‌كنيم و مى‌ميرانيم، و ما وارث [همه‌] هستيم.

●- بنابراین، وقتی در اموال فانی دنیا، کسی مالک نیست که بخواهد برای ماتَرک و ارث خود تعیین و تکلیف نماید، برای کمالات و مقامات و مسئولیت‌ها و در رأس آنها، عهود و مسئولیت‌های الهی، به نحو اولی چنین است. مگر کسی می‌تواند کمالات شخصی و یا تکلیف الهی مترتب بر خود را (مانند پول، ملک و کالا) برای کسی به ارث بگذارد؟!

●- اگر قرار بود که "ولایت و امامت" موروثی باشد، پس از رحلت پیامبر اکرم صلوات الله علیه و آله، به حضرت فاطمة الزهراء علیهاالسلام به ارث می‌رسید و یا اصلاً به هیچ کس به ارث نمی‌رسید.

●- اگر قرار بود که "ولایت و امامت" موروثی باشد، پس از هر پدری به پسر بزرگترش می‌رسید، نه این که پس از امام حسن مجتبی به برادرشان امام حسین علیهماالسلام برسد و یا پس از امام صادق علیه السلام، به پسر بزرگتر «عبدالله افطحمی» نرسد و به حضرت امام موسی بن جعفر علیه السلام برسد و ... .

پیامبر و امام را خداوند سبحان تعیین می‌نماید:

●- در زمان حیات رسول اعظم صلوات الله علیه و آله نیز کفار، مستکبران و ظالمان و کسانی که به هر دلیلی نمی‌خواستند زیر بار بروند، بهانه‌‌های معترضانه‌ی مشابهی می‌آوردند که چرا خدا او را انتخاب کرد؟ چرا کسی از میان ما را انتخاب نکرد که قدرت و ثروت داریم؟ چرا وحی را به خودمان نازل نکرد و ...؛ اما خداوند متعال در یک جمله بیان فرمود که او بهتر می‌داند و تشخیص می‌دهد که رسالتش را کجا قرار دهد و این مسئولیت خطیر را بر عهده‌ی کدامیک از بندگانش بگذارد:

« وَإِذَا جَاءَتْهُمْ آيَةٌ قَالُوا لَنْ نُؤْمِنَ حَتَّى نُؤْتَى مِثْلَ مَا أُوتِيَ رُسُلُ اللَّهِ اللَّهُ أَعْلَمُ حَيْثُ يَجْعَلُ رِسَالَتَهُ سَيُصِيبُ الَّذِينَ أَجْرَمُوا صَغَارٌ عِنْدَ اللَّهِ وَعَذَابٌ شَدِيدٌ بِمَا كَانُوا يَمْكُرُونَ » (الأنعام، 124)

ترجمه: و هنگامی که آیه‌ای برای آنها بیاید، می‌گویند: «ما هرگز ایمان نمی‌آوریم، مگر اینکه همانند چیزی که به پیامبران خدا داده شده، به ما هم داده شود!» خداوند آگاه‌تر است که رسالت خویش را کجا قرار دهد! بزودی کسانی که مرتکب گناه شدند، (و مردم را از راه حق منحرف ساختند،) در مقابل مکر (و فریب و نیرنگی) که می‌کردند، گرفتار حقارت در پیشگاه خدا، و عذاب شدید خواهند.

●- ولایت و امر امامت الهی بر مردم نیز همین‌طور است. اوست که همه چیز و از جمله انسان را خلق نموده، هر موجودی را به حکمتی آفریده و برای او در کارگاه و چرخه هستی، جایگاه و نقش و مسئولیتی قرار داده و اوست که "انسان کامل" را می‌شناسد. ربّ العالمین اوست.

●- بنابراین، حتی اگر پس از پدری، پسر بزرگتر یا هر یک از پسران او را به نبوت، ولایت و امامت برگزید، و یا به طور کلی این مسئولیت را بر عهده‌ی نسلی از خاندان حضرت ابراهیم علیه السلام قرار داد، معنایش موروثی بودن نمی‌باشد. چنان که وقتی حضرت ابراهیم علیه السلام از خداوند متعال مسئلت نمود که توفیق این تکلیف و مسئولیت بزرگ امامت را در نسل او قرار دهد، فرمود: «این تعهد بزرگ و عهد من، به ظالم‌های آنان نمی‌رسد»، پس موروثی نمی‌باشد.

« وَإِذِ ابْتَلَى إِبْرَاهِيمَ رَبُّهُ بِكَلِمَاتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قَالَ إِنِّي جَاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِمَامًا قَالَ وَمِنْ ذُرِّيَّتِي قَالَ لَا يَنَالُ عَهْدِي الظَّالِمِينَ » (البقره، 124)

ترجمه: و چون ابراهيم را پروردگارش با كلماتى بيازمود، و وى آن همه را به انجام رسانيد، [خدا به او] فرمود: «من تو را پيشواى مردم قرار دادم.» [ابراهيم‌] پرسيد: «از دودمانم [چطور]؟» فرمود: «پيمان من به بيدادگران نمى‌رسد.»

نکته:

در همین ارث اموال که آن را نیز خداوند متعال تعیین و تکلیف کرده است، دیگر این که وارث پسر است یا دختر - طفل صغیر و حتی شیرخواره است، یا انسان بالغ  و عاقل، عادل است یا ظالم و ... هیچ نقشی ندارد، بلکه ارث فقط به کافر نمی‌رسد؛ اما در امر خطیر ولایت و امامت اینگونه نیست، بلکه به هیچ ظالمی، حتی اگر پسر بزرگتر یا کوچکتر یا خویشاوند دور و نزدیک باشد، نمی‌رسد. پس موروثی نمی‌باشد.

امامت در خاندان است، اما موروثی نیست:

بنابر این، چنان که بیان شد، امامت در خاندان جلیل القدر رسول اکرم صلوات الله علیه و آله قرار داده شده است، اما موروثی نیست، بلکه خداوند متعال، علیم و حکیم که ربّ العالمین می‌باشد، امام را تعیین می‌کند. دقت کنیم که امام رضا علیه السلام، چگونه در فرازی کوتاه، از یک سو به مقام و منزلت امام تصریح نموده‌اند – از سوی دیگر به ناتوانی عقول از شناخت و بالتبع انتخاب او و و از سوی دیگر به قرار گرفتن این عهد، در خاندان:

*- « ... امام امین خداى عزّ و جلّ است در میان خلقش، و حجت او است بر بندگانش و خلیفه او است در بلادش، و دعوت‏کننده به سوى خداى عزّ و جلّ است، و دفاع‏کننده از حقوق خداى جلّ جلاله است.

امام کسى است که از گناهان پاک است و از عیوب بر کنار است، به دانش مخصوص است و به حلم و بردبارى موسوم، نظام دین است و عزت مسلمین و خشم منافقین و هلاک کفار.

امام یگانه روزگار خود است، کسى با او برابر نیست و دانشمندى با او همسر نیست، جایگزین ندارد، مانند و نظیر ندارد، بدون تحصیل مخصوص به فضل و از طرف مفضل بدان اختصاص یافته، کیست که‏ بحق شناسائى امام برسد یا تواند او را انتخاب کند؟

هیهات هیهات، خردها در باره‏اش گمراهند و خاطرها در گمگاه، عقلها سرگردان و چشمها بى‏دید، بزرگان در اینجا کوچکند و حکیمان در حیرت و بردباران کوته‏نظر و هوشمندان گیج و نادان و شعراء لال و گنگ و ادباء درمانده و سخندانان بى‏زبان، شرح یک مقامش نتوانند و وصف یکى از فضائلش ندانند، همه به عجز معترفند، چگونه توان کنهش را وصف کرد و اسرارش فهمید؟ چطور کسى به جاى او ایستد و حاجت مربوط به او برآورد؟ نه، چطور؟ از کجا؟

او در مقام خود اخترى است که بر افروزد و از دسترس دست‏یازان و وصف واصفان فراتر است، انتخاب بشر کجا به این پایه رسد، عقل کجا و مقام امام کجا؟ کجا چنین شخصیتى یافت شود گمان برند که در غیر خاندان رسول (ص) امامى یافت شود؟ ... »

(اصول کافى جلد ۱ صفحه: ۲۸۳)

 

مرتبط:

مباحث مندرج در رابطه با به ولایت و امامت

 

مشارکت و هم‌افزایی (سؤال کوتاه و نشانی لینک پاسخ، جهت ارسال به دوستان در فضای مجازی)

چرا امامت موروثی است؟ (آیا مطمئن هستید که امامت موروثی است و حال می‌پرسید: "چرا"؟)

http://www.x-shobhe.com/shobhe/8366.html

 

 

کلمات کلیدی:  اعتقادی   ولایت (امام علی)   امامت