متن زیر سخنرانی آیت الله میرباقری است که در به تاریخ 16 فروردین ماه 93 در ایام شهادت حضرت زهرا سلام الله علیها، در دانشگاه امام صادق علیه السلام برگزار شده است. ایشان در این جلسه اشاره می‌کنند که اتفاقی که پس از رحلت نبی اکرم اسلام افتاده است، واژگونگی عظیمی است که در موضوع ولایت و سرپرستی جامعه اسلامی به وقوع پیوسته و بخش کثیری از معارف قرآن به این مسئله مهم اشاره دارد، و از آن با عنوان تبدیل نعمت الهی به کفر یاد کرده است.

 

قطع ارتباط با امام، تبدیل قرآن به کتاب اضلال

... کسانی که این رشته یعنی رابطه امت با امام را قطع می‌کنند، رابطه امت با رحمت الهی را قطع می‌کنند، وقتی این رابطه قطع شد این کتابی که سراسر نور است «هُدیً للناس» و «هُدیً للمتقین» مضل می‌شود ؛ تعبیر قرآن این است «وَ مَا يُضِلُّ بِهِ إِلاَّ الْفَاسِقِين» (بقره/26)؛ خدای متعال اضلال می‌کند، با قرآن هم اضلال می‌کند.

این که بعضی گفتند اضلال را به خدا نباید نسبت داد خود خدای متعال به خودش نسبت داده و این اضلال عین حق است؛ خدای متعال با قرآن که سراسر نور است «كِتَابٌ أَنزَلْنَاهُ إِلَيْكَ لِتُخْرِجَ النَّاسَ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ بِإِذْنِ رَبِّهِمْ»(ابراهیم/1) اضلال می‌کند اما چه کسانی را « الَّذِينَ يَنقُضُونَ عَهْدَ اللَّهِ مِن بَعْدِ مِيثَاقِهِ وَيَقْطَعُونَ مَا أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَن يُوصَلَ »(بقره/27). طبق صریح روایات آنهایی که عهد ولایت را نقض می‌کنند. باید با همه وجود به این رشته گره می‌خوردند وقتی این رشته را قطع کردید قرآن هم دیگر هدایتی نمی‌کند.

آن‌هایی که گفتند «حسبنا کتاب الله» مردم را از قرآن هم جدا کردند! قرآن دیگر هادی این امت نیست «بَلْ هُوَ آيَاتٌ بَيِّنَاتٌ فِي صُدُورِ الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ»(عنکبوت/49) قرآن همه آیات بینات خداست؛ اگر کسی به قرآن رسید حقیقت توحید برای او واضح می‌شود، و حقیقت توحید از راه دیگری هم واضح نمی شود؛ تنها راه وضوح حقیقت توحید رسیدن به حقایق قرآن و اسرار قرآن است.

امام باقر ارواحنا فداه فرمود که خدای متعال نفرموده «بین دفتی المصحف» (1) اسرار قرآن بین دو جلد نیست «فِي صُدُورِ الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ» در سینه آنهایی است که خداوند متعال به آنها علم الهی داده «الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ» چه کسانی می توانند باشند، غیر ما اهل بیت چه کسی می‌تواند بگوید ما حامل حقایق قرآن هستیم مگر کسی می‌تواند قرآن را تحمل بکند؟! آنها هستند که «حملة کتاب الله» (2) دیگران خیلی رشد بکنند «محتمل لعلمکم» (3) می‌شوند؛ حامل علم امام می‌شوند که آن هم کار آسانی نیست فرمود، علم ما «صَعبٌ مستصعب» است، باید عبد ممتحنی پیدا بشود بار علم ما را بردارد، سلمانی پیدا بشود که «لأنهما كانا يحدثانه‏ بما لا يحتمله غيره من مخزون علم الله و مكنونه‏»(4). چه کسی می تواند علم امام را حمل بکند؛ لذا قرآن سراسر آیات بینّات خداست اما «فِي صُدُورِ الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ» وقتی این رشته را قطع کردی قرآن که باید هادی باشد می‌شود مضل (گمراه کننده) و با همین قرآن امت اضلال می‌شوند  .

قطع ارتباط با امام؛ قطع نور هدایت

با این بیان قرآن، اتفاقی که افتاده بعد وجود مقدس رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم این است که رابطه بین امت با آن رشته‌ای که باید برقرار می شد، قطع شد؛ رشته‌ای که قطع کردی و عهدی که وقتی آن را نقض کردی دیگر باب هدایت خدای متعال بسته می‌شود و قرآنی که هادی است مضل می‌شود، رشته امت هم با امام قطع می شود هم با قرآن؛ این دو نوری است که ادامه نبی اکرم هستند «إنی تارکٌ فیکم الثقلین کتاب الله وعترتی»(5) یعنی حضرت وقتی رفتند ادامه وجودشان در این دو حقیقت است؛ اصلاً معنی تارکٌ این هست؛ یعنی من بین شما هستم اما با این رشته؛ وقتی رابطه با این دو رشته قطع شد؛ یعنی رابطه امت با نبی اکرم که مثل نور الهی است و همه هدایت در آن متمثل می شود قطع شده، هم با کتاب هم با امام قطع شده است

 آیه نور، بیان تنزل هدایت است و هدایت و جریان هدایت را در همه کائنات در قوس نزول و صعود توضیح می‌دهد؛ شاید این که بعضی این آیه را حمل به مراتب خلقت وجود کرده‌اند صواب نباشد. این آیه نازل به خلقت و هستی نیست نازل به جریان هدایت هست « الله نور السموات والارض» یعنی «هدی من فی السموات» (6) نه « وجود من فی السموات و وجود من فی الارض».

این بیان از وجود مقدس علی بن موسی الرضا است، آن بیان از شیخ اشراق است، می‌شود انتخاب کرد «اللَّهُ نُورُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ای هدی من فی السماوات و هدی من فی الارض مَثَلُ نُورِهِ كَمِشْكَاةٍ فِيهَا مِصْبَاحٌ» فرمود: مَثل نور، خود وجود مقدس رسول الله هست؛ در توحید صدوق هست همه هدایت کائنات در حضرت متمثل شده و این مثل نور مثل چراغدانی است «فِي بُيُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَن تُرْفَعَ» که رحمت و ذکر در این خانه‌ها است؛ در این خانه‌ها است که انسان دائم الصلاة می‌شود «يُسَبِّحُ لَهُ فِيهَا بِالْغُدُوِّ وَالْآصَالِ رِجَالٌ لَّا تُلْهِيهِمْ تِجَارَةٌ وَلَا بَيْعٌ»؛ رشته امت را وقتی با این خانه‌ها قطع کردی رشته رفعت و ذکر قطع شده است، بیرون این خانه‌ها نه ذکری است و نه رفعتی، هزار سال نماز بین رکن و مقام یک درجه بالا نمی‌برد، دو رکعت نماز چهارهزار ساله ابلیس یک قدم بالا نمی‌رود، چون اذن رفعت نیست.

شبکه نور وقتی تنزل پیدا کرد در خانه‌های نبی اکرم متمثل شده است که بعد حضرت فرمودند این بیوت، بیوت انبیاء است، یک نفر اشاره کرد به خانه صدیقه طاهره عرض کرد: [آیا] این از آن خانه‌هاست؟ فرمود این سرآمد آن خانه‌ها است، همه آن خانه به این خانه برمی‌گردد؛ وقتی ارتباط امت اسلامی با این رشته رحمت قطع شد « ألَّذِينَ يَنقُضُونَ عَهْدَ اللّهِ مِن بَعْدِ مِيثَاقِهِ وَيَقْطَعُونَ مَآ أَمَرَ اللّهُ بِهِ أَن يُوصَلَ وَيُفْسِدُونَ فی الارض»(بقره/27) اینها اصلاح‌شان هم افساد است، وقتی به آنها بگویی چرا فساد می کنید «وَإِذَا قِيلَ لَهُمْ لاَ تُفْسِدُواْ قَالُواْ إِنَّمَا نَحْنُ مُصْلِحُونَ  - وقتی به آنها گفته می‌شود که فساد نکنید، می‌گویند همانا ما مصلحانیم (بقره/11) - این است که کار به جایی می‌رسد که سید الشهدا می‌فرماید «انما خرجت طلب الاصلاح فی امت جدی» (7) اتفاقی که افتاده این است.

ضعف دستگاه ظلمت در برابر جریان هدایت

گرچه گاهی قرآن وقتی از دولت آنها صحبت می‌کند برای این که ما بفهمیم و متمسک به رحمت الهی بشویم، با بیان‌های شکننده‌ای بیان می کند « أَوْ كَظُلُمَاتٍ فِي بَحْرٍ لُّجِّيٍّ يَغْشَاهُ مَوْجٌ مِّن فَوْقِهِ مَوْجٌ مِّن فَوْقِهِ سَحَابٌ ظُلُمَاتٌ بَعْضُهَا فَوْقَ بَعْضٍ إِذَا أَخْرَجَ يَدَهُ لَمْ يَكَدْ يَرَاهَا - یا همچون ظلماتی در یک دریای عمیق و پهناور که موج آن را پوشانده، و بر فراز آن موج دیگری، و بر فراز آن ابری تاریک است؛ ظلمتهایی است یکی بر فراز دیگری، آن گونه که هر گاه دست خود را خارج کند ممکن نیست آن را ببیند! و کسی که خدا نوری برای او قرار نداده، نوری برای او نیست! (نور/40) » - گاهی از ظلمات بعد از نبی اکرم، ظلمات ائمه جور، ظلمات سقیفه اینگونه تعبیر می‌کند، ولی گاهی هم می‌فرماید که کل این دستگاه باطل مثل کف روی آب است « فَاحْتَمَلَ السَّيْلُ زَبَدًا رَّابِيًا أَمَّا الزَّبَدُ فَيَذْهَبُ جُفَاء ... - خداوند از آسمان آبی فرستاد؛ و از هر درّه و رودخانه‌ای به اندازه آنها سیلابی جاری شد؛ سپس سیل بر روی خود کفی حمل کرد؛ و از آنچه (در کوره‌ها،) برای به دست آوردن زینت آلات یا وسایل زندگی، آتش روی آن روشن می‌کنند نیز کف‌هایی مانند آن به وجود می‌آید - خداوند، حق و باطل را چنین مثل می‌زند! - امّا کف‌ها به بیرون پرتاب می‌شوند، ولی آنچه به مردم سود می‌رساند [= آب یا فلز خالص] در زمین می‌ماند؛ خداوند اینچنین مثال می‌زند! (رعد/17) ».

کل دستگاه باطل یک زَبد (کف) است و آن حقیقت ماندگار، حقیقت ولایت امیرالمومنین است. گاهی از کل تلاش جبهه باطل و ابلیس در مقابل ولایت حقه تعبیر می شود به اینکه تمام تلاش‌شان یک بازدمی بیشتر نیست، « يُرِيدُونَ لِيُطْفِؤُوا نُورَ اللَّهِ [أی الامامة] بِأَفْوَاهِهِمْ» و در مقابل نه تنها این چراغ خاموش نمی‌شود بلکه «وَاللَّهُ مُتِمُّ نُورِهِ [ای متم الامامة] وَلَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ» (صف/8) یعنی امامت در وجود مقدس امام زمان تمام می‌شود.

زهرا سلام الله علیها، حلقه اتصال عالم به حقیقت امامت

در این شرایط برگرداندن امت به مدار خودش و بلکه کائنات به مدار خودش فقط به وسیله یک نفر ممکن است و آن کسی است که مشکات نور نبی اکرم است، چراغدانی است که نور نبی اکرم در او تجلی کرده و آن وجود مقدس فاطمه الزهرا سلام الله علیها است؛ ایشان اقدام کردند برای این که عالم و امت را به مدار خودش برگردانند؛ برای این که حجابی را که بین امام با امت ایجاد شده بود بردارند «وَاللَّيْلِ إِذَا يَغْشَى وَالنَّهَارِ إِذَا تَجَلَّى»(لیل/1) و این کار را هم کردند؛ باش تا صبح دولتش بدمد.

صدیقه طاهره حلقه اتصال کائنات به مشکات نور نبی اکرم و به کتاب الهی و به حقیقت امامت است. بلای ایشان معبر عالم به سمت ولایت و نبوت و حقیقت توحید است، اگر بلای ایشان نبود امکان تحمل دین فراهم نمی‌شد؛ امکان تصدیق دین آن هم در مراتب باطنی و اسرارش برای احدی فراهم نمی‌شد روایت در تهذیب هست «فانا نسئلک ان کنا صدقناک الا الحقتنا بتصدیقنا لهما»(8)

اوست که دست ما را می‌گیرد به حقیقت وادی ولایت و نبوت ملحق می‌کند و کسی که به دست حضرت متصل به وادی ولایت و توحید شد حالا می‌تواند به خودش بشارت دهد «لَنُبَشّرُ أنفُسَنا بِانّا قَد طَهَرنا بِوِلایَتِک»؛

طهارت، طهارت از شرک است و رسیدن به دست حضرت به وادی نبوت و ولایت و مقام طهارت نفس، به مقام توحید و به مقام اخلاص، مقدمه لقاء الله است؛ ولی کار حضرت خیلی گران تمام شد؛ احدی هم جز حضرت در آن شرایط آن کار را نمی‌توانست بکند، وقتی کسی می‌آید به میدان که محور «او کظلمات فی بحر لجی» است، جز حضرت زهرا که مشکات نور الهی است کس دیگری نمی‌تواند به میدان بیاید.

ایشان و فرزندانش باید بیایند این حجاب را بردارد؛ لذا بلای فرزندان حضرت زهرا، برای حضرت زهرا است «یا ممتحنة امتحنک الله»(9). لذا در روایات هست که عهد عاشورا را از حضرت زهرا می‌گیرند؛ ایشان تحمل کرد و کائنات را به امیرالمومنین و نبی اکرم گره زد و باب توحید را گشود بعد از آنکه آنها بسته بودند؛ لذا حضرت در رویای صادقه دیدند بعد از این که قلوب را متوجه خدا کرده‌اند، بنی تیم و بنی امیه بر منبر ایشان بالا می‌روند و مردم را به قهقرا یعنی روبه کفر، بت پرستی و دنیا بر می‌گردانند ؛ نگران بودند، جبرئیل آمد، فرمودند (آیا) اینگونه است؟ گفت نمی‌دانم، در این وادی من بی‌خبرم؛ رفت و برگشت آیاتی آورد یکی از آنها سوره قدر بود «انا انزلناه فی لیلة القدر» ما به شما شب قدر دادیم و با شب قدر دولت هزار ماهه بنی امیه بساطش جمع می‌شود، این تعبیر روایت است. «خیر من الف شهر» و حضرت زهرا همین کار را کردند پا به میدان گذاشتند و این حجاب ظلمانی را از حقیقت ولایت و نبوت برداشتند و ارتباط با این حقیقت را برقرار کردند. لذا فرمود در ظلمات آنها فقط یک چیز به درد می‌خورد «و من یجعل الله له نور [ای امام من ولد فاطمة] فما له من النور فی الیوم القیامة» ایشان این کار را انجام داد. ولی این صبر و حرکت بسیار سخت خواهد بود خصوصا بر امیرالمؤمنین (ع) جایی که فرمودند: «قَلَ‏ يَا رَسُولَ‏ اللَّهِ‏ عَنْ صَفِيَّتِكَ صَبْرِي وَ عَفَا عَنْ سَيِّدَةِ نِسَاءِ الْعَالَمِينَ تَجَلُّدِي ...‏»

يا رسول اللَّه صبرم در فراق دختر برگزيده‏ات كم شده، و تاب و توانم در فراق سرور زنان به سستى گرائيده، جز اينكه در تأسى من به سنّت تو و در اندوهى كه با جدائى تو بر من فرود آمد جاى صبر و بردبارى (بر عزاى فاطمه) باقى است.

منبع و متن کامل سخنرانی:

پایگاه اطلاع رسانی آیت الله سید محمد مهدی میرباقری

 

پی نوشت‌ها:

(1)  اصول کافی، ج 1، ص 214.

(2) من لا یحضره الفقیه، زیارت جامعه، ج 2، ص 610.

(3) من لا یحضره الفقیه، زیارت جامعه، ج 2، ص 610.

(4) علل الشرایع، ج 1، ص 183.

(5) تفسیر قمی، ج 2، ص 345.

(6) توحید صدوق، ص 155.

(7) بحارالانوار، ج 44، ص 329.

(8) تهذیب الاحکام، ج 6، ص 10.

(9) تهذیب الاحکام، ج 6، ص 10.

 

 

کلمات کلیدی:  در محضر استاد   امامت   فاطمیه