پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات (ایکس – شبهه): اگر بیانی نقل قول از دیگران بود، جای سؤال دارد که "منبع" انتساب این قول به آن وجود یا شخص چیست؟ مثل آن که جمله‌ای را بگویند که آیه یا حدیث است، و یا از فلان شخص می‌باشد و در فلان کتاب معتبر درج شده است؛ اما وقتی بحث از یک کلمه یا واژه و معنی آن در میان است، باید به ریشه‌ی کلمه و معنای آن توجه نمود و البته می‌شود به عنوان نمونه، به مصادیق آن در متون متفاوت اشاره نمود و یا منابعی از کتاب‌های لغت معتبر را نیز ذکر نمود.

به عنوان مثال: در مصادیق قرآنی، گفته شود که معنی «محبت» از ریشه «حبّ»، با «مودت» از ریشه «وُدّ» متفاوت است؛ چنان که در مورد محبّ و محبوب بودن خداوند سبحان می‌فرماید: « وَاللَّهُ يُحِبُّ الْمُطَّهِّرِينَ » و در مورد ودّ و مودت او می‌فرماید: « وَهُوَ الْغَفُورُ الْوَدُودُ »، یعنی محبتش به بندگانش را با خیرخواهی برای آنان، بخشش  اعطای نعمات، ظاهر می‌نماید.

آغاز و انجام:

اگر در مورد «محبت و مودت» در دو آیه‌ی ذیل دقت کنیم، پی‌می‌بریم که از یک سو آغاز حرکت را با «محبت» بیان داشته، چرا که محبت انگیزه و موتور حرکت است و انسان به سوی محبوب و به عشق قرب، وصال و لقای او حرکت می‌کند؛ و از سویی دیگر، نتیجه‌گیری از هدایت الهی را منوط به «مودت» بیان نموده است؛ چرا که محبت کار قلب است و اگر در قلب بماند و ظهور و بروزی نداشته باشد، نه تنها نتیجه‌ای نخواهد داشت، بلکه به جای وحدت و توحید، پراکندگی و افتراق بین فکر، ذهن، میل، هدف و عمل با اعضا و جوارح پیش می‌آید.

●- در مورد "محبت" و آغاز بودن آن فرمود:

« قُلْ إِنْ كُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونِي يُحْبِبْكُمُ اللَّهُ وَيَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ » (آل‌عمران، 31)

ترجمه: بگو: «اگر خدا را دوست داريد، از من پيروى كنيد تا خدا دوستتان بدارد و گناهان شما را بر شما ببخشايد، و خداوند آمرزنده مهربان است.»

●- و در مورد "مودّت" به عنوان انجام و نتیجه‌گیری از نظام هدایت الهی فرمود:

« ذَلِكَ الَّذِي يُبَشِّرُ اللَّهُ عِبَادَهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ قُلْ لَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى وَمَنْ يَقْتَرِفْ حَسَنَةً نَزِدْ لَهُ فِيهَا حُسْنًا إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ شَكُورٌ » (الشوری، 23)

ترجمه: اين همان [پاداشى‌] است كه خدا بندگان خود را كه ايمان آورده و كارهاى شايسته كرده‌اند [بدان‌] مژده داده است. بگو: «به ازاى آن [رسالت‌] پاداشى از شما خواستار نيستم، مگر مودت (ظهور دوستى) در باره خويشاوندان.» و هر كس نيكى به جاى آورد [و طاعتى اندوزد]، براى او در ثواب آن خواهيم افزود. قطعاً خدا آمرزنده و قدرشناس است.

●- بنابراین، اگر چه در ترجمه‌ی به فارسی، برای محبت و مودت، یک معنای مشترک «دوست داشتن» را به کار می‌برند، چنان که برای عشق، علاقه و تعلق خاطر نیز همین معنی را به کار می‌برند، اما حتماً تفاوتی دارند که حبّ و محبت و هم چنین وُدّ و ودود را به عنوان دو اسم جداگانه از خود، در قرآن کریم یاد نموده و بندگانش را به محبت و مودت الهی [ظهور این دو اسم]، دستور فرموده یا توصیف نموده است.

معنی و تعریف "مودت":

*- راغب می‌گوید: مودت خدا نسبت به بندگانش اين است كه مراعات حال ايشان را بكند. [و البته، مراعات خداوند سبحان، فعل اوست؛ چه در مقام بخشش گناهان باشد و چه استجابت دعاها و یا افاضه‌ها و اعطاها].

*- در « معجم المعاني الجامع – عربی به عربی»، مودت و "وِئام" را به یک معنی آورده و آن را به « موافقت‌، تطبيق‌، منطقه كردن‌، سازگار كردن‌، هماهنگ كردن‌، همساز كردن » تعریف کرده است، که اینها همه در عرصه‌ی اتخاذ مواضع و نیز عمل می‌باشد.

پس، چه بسا مواضع و عملکرد انسان، با محبتش سازگاری نداشته باشد! به عنوان مثال: در حالی که خداوند سبحان را دوست دارد، مرتکب گناهان گردد! اما اگر به واسطه‌ی آن محبت، از رسولش صلوات الله علیه و آله تبعیت نمود، "مودت" ایجاد می‌گردد.

*- در «المعجم»می‌نویسد: « الودُّ الحُبُّ يكون في جميع مَداخِل الخَيْر – مودت یعنی دوست داشتن ورود به مَدخل‌های خیر» - که البته "ورود"، کاری عملیاتی و مبتنی بر برنامه‌ریزیِ منطبق با اهداف می‌باشد.

*- در بیشتر کتاب‌های لغت، "مودت" را به معنای «دوست داشتن به همراه آرزو یا خواستن و اراده کردن» آورده‌اند که نه تنها مغایر با معانی فوق نیست، بلکه مؤید آن می‌باشد، چرا که "آرزو و خواستن"، یعنی میل و اراده به تحقق خواسته‌های دوست داشتنی، در عرصه‌ی ظهور و عمل.

●- به این معنا در قرآن کریم نیز تصریح شده است، چنان که می‌فرماید: دنیا پرستانِ حریص، آرزو داشتند هزاران سال در این دنیا زندگی می‌کردند:

« وَلَتَجِدَنَّهُمْ أَحْرَصَ النَّاسِ عَلَى حَيَاةٍ وَمِنَ الَّذِينَ أَشْرَكُوا يَوَدُّ أَحَدُهُمْ لَوْ يُعَمَّرُ أَلْفَ سَنَةٍ وَمَا هُوَ بِمُزَحْزِحِهِ مِنَ الْعَذَابِ أَنْ يُعَمَّرَ وَاللَّهُ بَصِيرٌ بِمَا يَعْمَلُونَ » (البقره، 96)

ترجمه: و آنها را حریص‌ترین مردم -حتی حریص‌تر از مشرکان- بر زندگی (این دنیا، و اندوختن ثروت) خواهی یافت؛ (تا آنجا) که هر یک از آنها آرزو دارد هزار سال عمر به او داده شود! در حالی که این عمر طولانی، او را از کیفر (الهی) باز نخواهد داشت. و خداوند به اعمال آنها بیناست.

●- هم چنین، در دشمنی نیز برای ظهور دوست داشتن در عمل، واژه‌ی «ودّ» به کار رفته است – چنان که می‌فرماید: اقداماتی برای بازگشت شما از دین، که میل آنهاست، انجام می‌دهند:

« وَدَّ كَثِيرٌ مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ لَوْ يَرُدُّونَكُمْ مِنْ بَعْدِ إِيمَانِكُمْ كُفَّارًا حَسَدًا مِنْ عِنْدِ أَنْفُسِهِمْ مِنْ بَعْدِ مَا تَبَيَّنَ لَهُمُ الْحَقُّ فَاعْفُوا وَاصْفَحُوا حَتَّى يَأْتِيَ اللَّهُ بِأَمْرِهِ إِنَّ اللَّهَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ » (البقره، 109)

ترجمه: بسیاری از اهل کتاب، از روی حسد -که در وجود آنها ریشه دوانده- آرزو می‌کردند شما را بعد از اسلام و ایمان، به حال کفر باز گردانند؛ با اینکه حق برای آنها کاملا روشن شده است. شما آنها را عفو کنید و گذشت نمایید؛ تا خداوند فرمان خودش (فرمان جهاد) را بفرستد؛ خداوند بر هر چیزی تواناست.

●- و هم چنین، به مؤمنین می‌فرماید: در پشت پرده و خفا (مذاکرات و تعهدات پشت پرده)، به دشمنان، ابراز مودت (دوستی در عمل) ننمایید.

 

مشارکت و هم‌افزایی (سؤال و نشانی لینک پاسخ، جهت ارسال به دوستان در فضای مجازی)

یک پست داشتید که در آن بیان نموده بودید، "مودت" یعنی "بروز دادن محبت"؛ میشه منبع این تفاوت را بیان کنید.

http://www.x-shobhe.com/shobhe/8491.html

 

 

کلمات کلیدی:  گوناگون