پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات (ایکس – شبهه): اگر توبه نیز نکنند، سؤال در مورد تکلیف قربانیان به قوت خود باقیست، پس منافاتی ندارد . و گاهی نیز از طرح این قبیل سؤالها و شبههها، فقط القای نوعی دشمنی با خداوند متعال است که از کفر و انکار او بدتر است؛ میخواهند به هر شکلی که شده عدالت او را زیر سؤال ببرند و به هر بهانهای که شده، به نوعی در کار او، عیب و نقص و تقصیر وارد کنند!
اولین نکتهی حایز اهمیت و توجه این است که رحمت خداوند متعال واسعه است، پس "باب اسغفار و توبه"، تا انسان به حال احتضار نرسیده و مرگ را با چشم نمیندیده، باز است.
بنابراین، تمامی بندگان حق تعالی، در هر درجهای از کفر، ظلم و شقاوت هم که باشند، در هر لحظه توسط عقل و وحی به استغفار و توبه دعوت میشوند. حال خواه کسی از بیرون نیز آنها را نصیحت و دعوت بنماید، خواه ننماید.
در آن هنگام که انبیا و رسولان الهی، به سوی مردمان گسیل شدند، اکثریت قریب به اتفاق مردم، کافر، جاهل و ظالم بودند، قتلها و جنایتها کرده بودند، فتنهها به راه انداخته بودند که در قرآن مجید فرمود « وَالْفِتْنَةُ أَشَدُّ مِنَ الْقَتْلِ – و فتنه شدیدتر (بدتر) از قتل است / البقره، 191» و ...، اما خداوند رحمان و رحیم، آنها را به سوی حق دعوت نمود.
در جنگهایی که کفار علیه پیامبراکرم صلوات الله علیه و آله راه میانداختند، بسیاری حین جنگ، بیدار میشدند و با پشیمانی به اسلام گرویده و به ایشان میپیوستند – چنان که در کربلا نیز به غیر از حرّ علیه السلام و پسرانش، برخی حتی نزدیک به ظهر عاشورا به سپاه حق پیوستند و شهید هم شدند ...؛ چرا که راه هدایت، استغفار و توبه باز است و اگر باز نبود، نه تنها آنان، بلکه ما و تقریباً همگان، با اولین گناه [که گناه عین ظلم به خود و دیگران است]، دچار عقوبات هولناکی میشدیم.
« وَلَوْ يُؤَاخِذُ اللَّهُ النَّاسَ بِمَا كَسَبُوا مَا تَرَكَ عَلَى ظَهْرِهَا مِنْ دَابَّةٍ وَلَكِنْ يُؤَخِّرُهُمْ إِلَى أَجَلٍ مُسَمًّى فَإِذَا جَاءَ أَجَلُهُمْ فَإِنَّ اللَّهَ كَانَ بِعِبَادِهِ بَصِيرًا » (فاطر، 45)
ترجمه: و اگر خدا مردم را به [سزاى] آنچه انجام داده اند مؤاخذه میکرد هيچ جنبندهاى را بر پشت زمين باقى نمىگذاشت ولى تا مدتى معين مهلتشان مى دهد و چون اجلشان فرا رسد خدا به [كار] بندگانش بيناست.
فرعون:
در مورد رفتن موسی و هارون علیهماالسلام به سراغ فرعون، چندین آیه وجود دارد. در چند آیه تکرار فرموده که « اذْهَبْ إِلَى فِرْعَوْنَ إِنَّهُ طَغَى – بر به سوی فرعون که او طغیان کرده است / طه، 24» و یا « اذْهَبَا إِلَى فِرْعَوْنَ إِنَّهُ طَغَى – شما (دو نفر) به سوی فرعون بروید که او طغیان کرده است / طه، 43».
اتمام حجت:
در ادامه چند دسته از آیات وجود دارد، یکی مربوط به خود فرعون میشود که میفرماید: با ارائهی آیات و بینات من، حجت را بر او تمام کنید، حتی ابتدا با او نرم سخن گویید، تا اگر خودش میخواهد توبه کند، بهانهای نباشد و برگردد:
« اذْهَبْ إِلَى فِرْعَوْنَ إِنَّهُ طَغَى * فَقُلْ هَلْ لَكَ إِلَى أَنْ تَزَكَّى * وَأَهْدِيَكَ إِلَى رَبِّكَ فَتَخْشَى * فَأَرَاهُ الْآيَةَ الْكُبْرَى » (النازعات، 17 تا 20).
ترجمه: به سوى فرعون برو كه وى سر برداشته (طغیان کرده) است * و بگو آيا سر آن دارى كه به پاكيزگى گرايى (ارادهی بازگشت و پاکی داری) * و [آیا میخواهی] تو را به سوى پروردگارت راه نمايم تا پروا بدارى * پس معجزه بزرگ [خود] را بدو نمود (تا اتمام حجت شود).
*- تا اینجا بحث از اتمام حجت با شخص است که این اتمام حجت، در هر زمان برای همگان وجود دارد. در آیات بسیاری فرمود که خداوند متعال با کفار و منافقین نیز اتمام حجت میکند. زمین و آسمان و عقل و وحی و امام بر حق، معلومات و شواهد عینی و اخبار گذشتگان و زمان حال و ...، همه اتمام حجت است که فقط به حال برخی مؤثر میافتد.
*- برای طواغیت و فراعنه زمان، تابعین و گرویدگان به آنها، داعشیها و هر انسان طاغی، یاغی، جانی و گناهکار نیز چنین میباشد.
یک فایدهی این اتمام حجت، برای شخص مخاطب است که اصلاح شود. هدف بعثت تمامی انبیاء و نیز ولایت تمامی اوصیای الهی، همین اصلاح بندگان میباشد. اما فایدهی دیگرش نیز درس و عبرت دیگران است، و برای آنها نیز اتمام حجت است تا اگر به طاغوت یا اهل فسق و فجور و ظلمی محبت دارند، جنایاتش را توجیه نکنند و نگویند: «اگر به آنها نیز اتمام حجت میشد، هدایت میشدند»! همه باید ببینند که اتمام حجت شد، اما خودشان آنقدر در گمراهی فرو رفته بودند که نپذیرفتند.
دیگران (مردم – مظلومان و ...):
اما دستهی دیگر از آیات مربوط به موسی علیه السلام و فرعون، مربوط به مردم است که در اینجا برخورد دستوری و شدید است:
« فَأْتِيَاهُ فَقُولَا إِنَّا رَسُولَا رَبِّكَ فَأَرْسِلْ مَعَنَا بَنِي إِسْرَائِيلَ وَلَا تُعَذِّبْهُمْ قَدْ جِئْنَاكَ بِآيَةٍ مِنْ رَبِّكَ وَالسَّلَامُ عَلَى مَنِ اتَّبَعَ الْهُدَى » (طه، 47)
ترجمه: پس به سوى او برويد و بگوييد ما دو فرستاده پروردگار توايم؛ پس فرزندان اسرائيل را با ما بفرست و عذابشان مكن، به راستى ما براى تو از جانب پروردگارت معجزهاى آوردهايم و بر هر كس كه از هدايت پيروى كند درود باد.
تکلیف ظلمهای گذشته و یا گذشتگان چه میشود؟
در این پرسش، با دو گروه "ظالم و مظلوم" مواجه میشویم.
بدیهی است که کافر، مشرک و ظالم، اگر واقعاً ایمان بیاورد، استغفار نماید و سپس توبه کرده و اقدام به اصلاح مفاسد خود نماید، بخشوده میشود، حتی اگر هفتاد نبی (علیهم السلام) را کشته باشند. مانند بسیاری از کفار، مشرکان، منافقان، ظالمان و مفسدانی که در گذشته و حال، بخشوده شده و میشوند و طریق هدایت را میپیمایند.
اما، این یک قاعده در رحمت و مغفرت و هدایت الهی است، نه این که همگان چنین توفیقی مییابند! قواعد دیگری نیز بیان شده که در آن به علل سلب توفیق اشاره شده است.
پس این نکته را نیز دقت کنیم که اگر چه باب توبه باز است، اما توفیق این توبه شامل همگان نمیشود. یعنی برخی چنان به بیراهه رفتهاند، و به گمراهی دور «ضَلَالٍ بَعِيدٍ» افتادهاند که تمامی راهها و امکان بازگشت را به روی خود بستهاند! لذا آنها نیز دعوت میشوند، اما چون کر و کور "صمّ بکم" شدهاند، هرگز باز نمیگردند و نمیتوانند بازگردند.
« وَسَوَاءٌ عَلَيْهِمْ أَأَنْذَرْتَهُمْ أَمْ لَمْ تُنْذِرْهُمْ لَا يُؤْمِنُونَ » (یس، 10)
ترجمه: برای آنان فرقی نمیکند که بیمشان دهی یا بیمشان ندهی، نخواهند گرويد.
آنها در چنان وضعیتی از انحراف و شقاوت قرار دارند که خودشان میگویند:
« قَالُوا سَوَاءٌ عَلَيْنَا أَوَعَظْتَ أَمْ لَمْ تَكُنْ مِنَ الْوَاعِظِينَ » (الشعراء، 136)
ترجمه: گفتند خواه اندرز دهى و خواه از اندرزدهندگان نباشى براى ما يكسان است.
اما اینها دلیل نمیشود که خداوند سبحان، رحمان و هادی، هدایت و اتمام حجت ننماید.
تداوم حیات:
اما قشر مقابل، مظلومان و مستضعفانی هستند که مورد ظلم قرار گرفتهاند.
نوع انسان، از آن جهت که از یک سو ظاهربین است و از سوی دیگر دنیاگرا، دوست دارد که تمامی نتیجهها، خیلی فوری، در همین دنیا رخ بنماید! « كَلَّا بَلْ تُحِبُّونَ الْعَاجِلَةَ – چنین نیست (که استدلال میآورید یا میطلبید)، بلکه دنیا زود گذر را دوست دارید / القیامة، 20»
اما، واقع این است که حقیقت حیات، نه تنها محدود به این دنیا نمیباشد، بلکه این دنیا فقط پل کوتاهی جهت گذر است و حیات هم چنان ادامه دارد.
از اینرو، خداوند متعال، ضمن آن که بندهی تائبش را میبخشد، برای مظلومان نیز چنان جبران میکند، چنان که فوق رضایتشان باشد. و البته اگر کافر یا ظالم، پشیمان نشود، استغفار و توبه ننماید، اقدام به اصلاح ننماید، در مقابل تمامی ظلمها و معاصیاش، پاسخگو و معذب خواهد بود. چه فرعون باشد و چه هر یک از ما.
مشارکت و همافزایی (سؤال به همراه نشانی لینک پاسخ، جهت ارسال به دوستان در فضای مجازی)
خداوند متعال موسی (ع) را برای استغفار و هدایت فرعون فرستاد، اگر ظالمان و جانیان توبه کنند، تکلیف جنایات گذشته، مظلومان و قربانیان چه میشود؟!
http://www.x-shobhe.com/shobhe/8662.html
کلمات کلیدی:
قرآن