x-shobhe    : رجعت مصدر مرّه از مادة رجوع است». در قرآن کریم و احادیث نیز واژهای متفاوتی برای این معنا وجود دارد، مانند: رجعت، ایاب، کرّه، ردّ، حشر که مشهورترین آنها در این بحث، همان «رجعت» می‌باشد.

شیخ مفید (ره) در معنا و منظور «رجعت» می‌نویسد: «‌خداوند گروهی از اموات را به همان صورتی که در گذشته بودند، به دنیا بر می‌گرداند، و گروهی را عزیز و گروهی دیگر را ذلیل می‌کند و اهل حق را بر اهل باطل غلبه و نصرت داده، مظلومان را بر ظالمان و ستمگران غلبه می‌دهد، این واقعه هنگام ظهور مهدی آل محمد، علیهم السلام، رخ خواهد داد.‌« (حرّ عاملی، محّمد بن حسن، الایقاظ من الهجعة بالبرهان علی الرجعة، صص 141 ـ 140)

قرآن کریم:

به تصریح قرآن کریم، رجعت در اقوام گذشته نیز واقع شده است و آیاتی نیز [با واژه های متفاوت] تصریح به رجعت در آینده دارد. مستندات بیان دارد که به تفسیر ائمه اطهار (ع)، حدود 70 آیه به مقوله رجعت تصریح و اشاره دارد که به دو آیه ذیل اشاره می‌گردد:

«وَ يَوْمَ نَحْشُرُ مِنْ كُلِّ أُمَّةٍ فَوْجاً مِمَّنْ يُكَذِّبُ بِآياتِنا فَهُمْ يُوزَعُونَ» (النمل، 83)

ترجمه: و روزی که از هر امتی گروهی از کسانی که آیات ما را تکذیب کردند، محشور کرده و سپس آنها نگه داشته می شوند.

بدیهی است که منظور آیه، روز محشر و قیامت نمی‌باشد. چرا که در قیامت همگان محشور می‌گردند و نه گروهی از مردم یا گروهی از مکذبین.

حدیث:

*- مردی به امام صادق(ع) عرضه داشت: که اهل سنت گمان کرده‌اند که آیه «روزی که از هر امتی گروهی را محشور می کنیم» مربوط به قیامت است حضرت در پاسخ فرمود: آیا چنین است که خداوند روز قیامت از هر امتی تنها گروهی را محشور کرده و بقیه را رها می‌سازد؟ خیر، اینگونه نیست ولکن آیه در مورد رجعت است. امّا آیه قیامت آن است که می‌فرماید: «همه را محشور ساخته و از احدی چشم پوشی نمی کنیم.» (بحارالانوار، ج 53، ص 52)

قرآن کریم:

«إِنَّا لَنَنصُرُ رُسُلَنَا وَالَّذِينَ آمَنُوا فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَيَوْمَ يَقُومُ الْأَشْهَادُ» (غافر، 71)

ترجمه: در حقيقت ما فرستادگان خود و كسانى را كه گرويده‏اند در زندگى دنيا و روزى كه گواهان برپاى مى‏ايستند قطعا يارى مى‏كنيم.

حدیث:

*- امام صادق علیه السلام فرمودند: به خدا سوگند این آیه در مورد رجعت است، مگر نمی‌دانید که پیامبران بسیاری در این دنیا کشته شدند و نصرت خداوند به آنان نرسید؟ امامان کشته شدند و نصرت خداوند شامل حال آنها نشد، این آیه در رجعت محقّق خواهد شد.

و نیز فرمودند:

*- از ما نیست کسی که ایمان به رجعت ما نداشته باشد و نیز متعه ما را حلال نشمرد. (بحارالانوار، ج 53، صص 92 و 121)

*- و نیز فرمودند: روزهای الهی سه تاست: روزی که قائم [آل محمد(ص)] قیام خواهد کرد، روز رجعت و روز قیامت. (صدوق، محمّد بن علی بن الحسین، معانی الاخبار، ص 366)

چند نکته:

در دعا و زیاراتی که از معصومین (ع) رسیده است، به مسئله «رجعت» تصریح شده است، چنان چه دعای عهد برای مسئلت همین رجعت در زمان ظهور و حکومت آن حضرت می‌باشد:

«اَللّهُمَّ إِنْ حالَ بَیْنى وَ بَیْنَهُ الْمَوْتُ الَّذى جَعَلْتَهُ عَلى عِبادِکَ حَتْماً مَقْضِیّاً، فَأَخْرِجْنى مِنْ قَبْرى مُؤْتَزِراً کَفَنى، شاهِراً سَیْفى، مُجَرِّداً قَناتى، مُلَبِّیاً دَعْوَةَ الدّاعى فِى الْحاضِرِ وَالْبادى.»

ترجمه: پروردگارا اگر میان من واو موت که بر تمام بندگانت قضای حتمی قرار داده ای جدایی افکند پس مرا از قبر بر انگیز در حالی که کفنم را ازار خود کرده و شمشیرم زا از نیام بر کشیده و لبیک گویان دعوتش را که بر تمام مردم شهر و دیار عالم  لازم الاجابه است اجابت کنم.

و یا در زیارات وارده، مانند زیارت حضرت ابوالفضل العباس علیه السلام می خوانیم: «إنّی بکم و بإیابکم من المؤمنین» - یعنی من از ایمان آورندگان به شما و بازگشت‌تان هستم.

*- در احادیث و روایات تصریح شده است که بر جنازه مطهر امام معصوم (ع)، جز امام معصوم (ع) نماز نمی‌خواند و کسی او را جز معصوم (ع) تدفین نمی‌نماید. و هم چنین تصریح شده آخرین کسی که از دنیا می‌رود، امام است و ابلیس در نهایت به دست رسول خدا (ص) کشته می‌شود و نیز تصریح شده که امام حسین (ع) حکومت خواهند داشت ...، و تحقق این امور، ضرورت رجعت را به اثبات می‌رساند.

*- رجعت، از نمونه تجلیات عدل الهی است. چرا اولاً وعده نصرت الهی به انبیا و رسل و ائمه اطهارش (ع) تحقق می‌یابد و ثانیا مؤمنی که به واسطه شهادت از ادامه حیات و بندگی پروردگار عالم در دنیا محروم شده بر می‌گردد و پس از گذران عمر با مرگ طبیعی از دنیا می‌رود و مؤمنی که شرایط زمانی و مکانی برای شهادتش مهیا نبود تا به این فیض برسد (اگر خواست) رجعت یافته و به فیض شهادت نایل می‌گردد.

اهل سنت:

اگر چه در میان اهل سنت، خلیفه دوم عمر، اولین کسی بود که بر «رجعت» اذعان کرد و گفت رسول خدا (ص) نمرده، بلکه چون عیسی (ع) به آسمان رفته و باز می‌گردد، اما قریب به اتفاق علمایشان [چون طبری] به رجعت اعتقادی ندارند و برخی نیز چون «ابن کثیر» به صورت گذرا به آن اذعان کرده‌اند.

کلمات کلیدی:  اعتقادی