اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! به خدا و پيامبر خيانت نكنيد! و (نيز) در امانات خود خيانت روا مداريد، در حالى كه می‌دانيد.

***

"مؤمن"، کسی است که به خاطر معرفت و ایمانش، در امنیت الهی قرار گرفته است، و از این‌رو، دیگران نیز نسبت به او، احساس امنیت می‌کنند؛ چنان که پیامبر اکرم صلوات الله علیه و آله را حتی پیش از بعثت، به عنوان "امین" می‌شناختند.

"امانت"، یعنی چیزی که در اختیار شما قرار گرفته، اما نه تنها مالک آن نیستید، بلکه باید سالم و سلامت به صاحب و مالکش برگردانید.

"خیانت در امانت"، که در مقابل "رعایت امانت" قرار دارد، یعنی احساس مالکیت بر دارایی [معنوی و مادی] دیگران و دست‌درازی به آن، سوء استفاده و یا ضایع کردن آن.

"وَأَنْتُمْ تَعْلَمُونَ"، یعنی خودتان به حکم عقل، نور فطرت، وجدان دورنی و تذکر وحی، می‌دانید که "رعایت امانت"، نه تنها یک "فضیلت اخلاقی" و خوب است، بلکه واجب است و خیانت به هر شکلی که باشد، بد و مذموم می‌باشد.

●- اما، نکتۀ مهم این است که ابتدا فرمود: «به خدا و رسول خیانت نکنید» و سپس متذکر گردید که «در امانات نیز خیانات نکنید» و این دو امر را مترادف (هم ردیف) هم قرار داد.

حال "خیانت به خدا" چیست و مگر می‌شود به خدا خیانت نمود؟!

بله، می‌شود؛ چرا که او خالق و ربّ است و "مالک" همه چیز می‌باشد؛ بنابراین هر چه داریم، امانت اوست که نسبت به رعایت این امانت، از ما سؤال می‌کند، پس مسئول هستیم.

کسی که با اعضا و جوارحش مرتکب گناه می‌گردد، به چشمش، به دستش، به پایش، به زبان، گوش، شکم ... و نیز به عقل، شعور، فطرتش و قلب خودش و یا دیگران، که همه امانت اوست ظلم می‌کند، در واقع به او خیانت می‌کند.

پیامبر اکرم صلوات الله علیه و آله، خودشان، وجودشان که «رحمة الله للعالمین» می‌باشند، وحی و کتابی که برای ما آورده و به ما ابلاغ نموده‌اند، سنّت و تعالیم ایشان، خاندان معظم‌شان که خداوند متعال در کلام وحی، "مودّت" آنان را اجر و نتیجه رسالت قرار بیان نموده است و ...، همه نعمات الهی به ما می‌باشند، و چون ما مالک آنها نیستیم، پس همه "امانتی" می‌باشند که باید رعایت نماییم و نباید به آنها خیانت کنیم.

"خیانت" در حق ایشان - "خیانت" در حق قرآن کریم - "خیانت" در حق اهل عصمت علیهم السلام، "خیانت" به اسلام و مسلمانان، همه "خیانت" به این امانات بزرگ (رسول ص) می‌باشند.

اما، "امانات مردم"، فقط پول یا کالایی نیست که نزد دیگران به امانت گذاشته می‌شوند؛ بلکه سرّ مردم که ما مطلع شده‌ایم، آبروی مردم، احترام مردم، ناموس مردم، بیت المال و آن چه به دیگران تعلق دارد، همه اماناتی است که نباید به آنها خیانت نمود.

 

"اخلاق مؤمن"، این چنین است که دیگران نزد او، احساس "امنیت" می‌کنند و می‌دانند که او به هیچ یک از امانات آنها، به قدر ذره‌ای، "خیانت" نمی‌کند. 

کلمات کلیدی:  اخلاق   سوره انفال