پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات (ایکس – شبهه):

مهم است که به چه کسی می‌خواهید اثبات نمایید و اساساً چرا می‌خواهید ثابت کنید، و چرا به او به شما اثبات ننماید که تنها معنای "ولایت" دستی می‌باشد؟!

آیا شما می‌توانید با کسی که کمترین معلوماتی از زبان و ادبیات عربی ندارد، بحث "ادبی" کنید؟ و با کسی که قرآن کریم با تأمل و تفکر تلاوت نمی‌نماید، بحث قرآنی بنمایید؟ و یا اساساً با کسی که نمی‌خواهد قبول کند و بهانه‌جویی نمایید، بحث کنید؟!

بفرمایید: «اگر به زعم شما، تنها معنی "ولایت" دوستی می‌باشد، خُب ایشان را دوست بدارید و ببینید چه کسانی در طول تاریخ ایشان را دوست داشتند و چه کسانی نداشتند؟! البته دوست داشتن نیز فقط یک حالت قلبی و یا یک جملۀ لفظی نیست، بلکه باید در عمل ظهور و بروز یابد. چنان که دشمن داشتن و تنفر نیز فقط یک حالت قلبی یا لفظ نیست و ظهور و بروز دارد. پس باید مواضع  نظری و عملی خود را به نسبت همان  "حُبّ" اتخاذ نمایید. لذا خداوند متعال در قرآن کریم نفرمود که اهل بیت علیهم السلام را بشناسید و به آنها محبت داشته باشید، بلکه آخرش را خواست و فرمود: «مودت» داشته باشید، و «مودت» نیز یعنی ظهور و بروز محبت که مستلزم شناخت می‌باشد.

●- در مقام اثبات معنای یک واژه، یا باید به منابع ادبی (فرهنگ لغات) استناد نمود و یا معنی یا معانی به کار رفته در قرآن مجید.

الف – ادبیات

راغب در مفردات می‌گوید: "ولایت" در اصل کلمه، یعنی: «دو چیز چنان کنار یک دیگر قرار گرفته باشند که فاصله‌ای بین آنها نباشد»؛ لذا این واژه برای اشیاء نیز به کار می‌رود. و می‌افزاید:  «وِلایت (به کسر "واو") به معنای "نصرت" است و به فتح "واو"، به معنای تصدی و صاحب اختیاری یک کار می‌باشد و البته گفته می‌شود که هر دو یکی و به همان معنای دوم است». چنان که این کلمه در فارسی نیز به همین معنا رایج است و می‌گوییم: «وَلیِّ فرزند - وَلیِّ مدرسه – وَلیِّ امر – والی (مثل فرماندار یک شهر یا روستا) ... و بالاخره "وَلیُّ الله" (جمع: اولیاء) و همه به معنای تصدی و سرپرستی می‌باشد.

ب – قرآن مجید

در قرآن مجید، واژه‌ی "ولایت" و مشتقات آن [وَلیّ – مولا – موالات، تولّی، اولیاء و ...] بسیار به کار رفته است. گفته می‌شود که 124 بار به صورت اسم و 112 بار در قالب فعل آمده است و کمتر واژه‌ای این همه تکرار دارد – آیا مقصود از همه  فقط "دوست داشتن" است؟!

بنابراین، با توجه به معنای این واژه و گستردگی آن در موارد گوناگون، باید به انواع "ولایت" در قرآن مجید و نیز مصادیق گوناگون آن توجه نمود. در قرآن کریم، حتی به "اولیای طاغوت" نیز اشاره شده است.

شهید آیت الله مطهری رحمة الله علیه، در کتابی به نام "ولاءها و ولایت‌ها" – که کمتر از 90 صفحه می‌باشد و حتماً بخوانید – به تقسیمات "ولایت" پرداخته و به اقسام آن اشاره نموده است.

به عنوان مثال، در اولین تقسیم نوشته است که «در قرآن مجید دو نوع ولایت داریم، که عبارتند از: ولاء منفی و ولاء مثبت»، و سپس به تقسیمات دیگر، چون: «ولاء اثباتی عام – ولاء اثباتی خاص» و انواع آن پرداخته است.

●- بنابراین، بحث از معنا و مفهوم ولایت و اقسام آن، یک بحث احساسی، شعاری و تبلیغاتی نیست که یکی دلش بخواهد بگوید: معنایش نزدیک بودن است – دیگر بگوید: معنایش دوست داشتن است – و دیگری بگوید: معنایش تصدی امر است... .

در هر حال "ولایت" شامل تمامی این معانی می‌باشد، و در یک کلمه یعنی: «سرپرستی، توأم با دوستی و نزدیکی»؛ حال ممکن است که مصداقش "ولایت الله جلّ جلاله"، یا "ولایت طاغوت"؛ چنان که در یک آیه، به هر دو اشاره نموده و می‌فرماید:

«اللَّهُ وَلِيُّ الَّذِينَ آمَنُوا يُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ وَالَّذِينَ كَفَرُوا أَوْلِيَاؤُهُمُ الطَّاغُوتُ يُخْرِجُونَهُمْ مِنَ النُّورِ إِلَى الظُّلُمَاتِ أُولَئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ» (البقره، 257)

ترجمه: خداوند، ولى [دوست و سرپرست] كسانى است كه ايمان آورده‌اند؛ آنها را از ظلمت‌ها، به سوى نور بيرون مى‌برد (اما) كسانى كه كافر شدند، اولياى آنها طاغوت‌ها هستند؛ كه آنها را از نور، به سوى ظلمت‌ها بيرون مى‌برند؛ آنها اهل آتشند و هميشه در آن خواهند ماند.

نکته – خداوند متعال، خالق و مالک، رازق و ربّ همگان است، اما در مورد امر "ولایت" می‌فرماید که فقط "ولایت مؤمنان" را می‌پذیرد؛ و کفار چون مشرک نیز هستند، نه یک ولیّ، بلکه اولیاء دارند.

●- بنابراین، اگر کسی بخواهد واقعاً و بدون مقاصد و اغراض شخصی، معنای ولایت را بداند و جز قرآن مجید را نیز قبول نداشته باشد، کافیست که به معنای آن در آیات گوناگون دقت نماید. آیا خداوند متعال فقط فرموده: من را دوست داشته باشد – آن را دوست نداشته باشید و ...، یا فرموده: «ولیِّ [دوست  و سرپرست شما] من هستم و نیز هر کسی که من معین کنم و به ولایت شما می‌گمارم؛ پس دشمنان من و خودتان را "ولیّ = دوست و سرپرست نگیرید»؟

«إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُمْ رَاكِعُونَ» (المائدة، 55)

ترجمه: جز این نیست که ولیّ (سرپرست و دوست – ولیّ امر) شما، تنها خداست و پيامبر او و آنها كه ايمان آورده‌اند؛ همانها كه نماز را برپا مى‌دارند، و در حال ركوع، زكات مى‌دهند.

«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا عَدُوِّي وَعَدُوَّكُمْ أَوْلِيَاءَ تُلْقُونَ إِلَيْهِمْ بِالْمَوَدَّةِ وَقَدْ كَفَرُوا بِمَا جَاءَكُمْ مِنَ الْحَقِّ يُخْرِجُونَ الرَّسُولَ وَإِيَّاكُمْ أَنْ تُؤْمِنُوا بِاللَّهِ رَبِّكُمْ إِنْ كُنْتُمْ خَرَجْتُمْ جِهَادًا فِي سَبِيلِي وَابْتِغَاءَ مَرْضَاتِي تُسِرُّونَ إِلَيْهِمْ بِالْمَوَدَّةِ وَأَنَا أَعْلَمُ بِمَا أَخْفَيْتُمْ وَمَا أَعْلَنْتُمْ وَمَنْ يَفْعَلْهُ مِنْكُمْ فَقَدْ ضَلَّ سَوَاءَ السَّبِيلِ» (الممتحنة، 1)

ترجمه: اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! دشمن من و دشمن خودتان را ولیّ [دوست و سرپرست] نگيريد! شما نسبت به آنان اظهار محبّت [مودت] مى‌كنيد، در حالى كه آنها به آنچه از حقّ براى شما آمده كافر شده‌اند و رسول اللّٰه و شما را به خاطر ايمان به خداوندى كه پروردگار همۀ شماست از شهر و ديارتان بيرون مى‌رانند؛ اگر شما براى جهاد در راه من و جلب خشنوديم هجرت كرده‌ايد؛ (پيوند دوستى با آنان برقرار نسازيد!) شما مخفيانه با آنها رابطۀ دوستى برقرار مى‌كنيد در حالى كه من به آنچه پنهان يا آشكار مى‌سازيد از همه داناترم! و هر كس از شما چنين كارى كند، از راه راست گمراه شده است!

●●- آیا تا نوبت به خطبه غدیر خم می‌رسد، معنای "ولایت" تغییر یافته و فقط "دوستی" می‌شود؟! البته همین مقدار نیز کم نیست؛ اگر کسی معنای "دوست داشتن" را بداند، اهل بیت علیهم السلام را واقعاً دوست داشته باشد و این دوستی را ظهور و بروز دهد، همان مصداق "مودت" می‌شود که فرمود: «آن بشارت بزرگ انبیای الهی و اجر یا نتیجه کلّ رسالت همین است».

«ذَلِكَ الَّذِي يُبَشِّرُ اللَّهُ عِبَادَهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ قُلْ لَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى وَمَنْ يَقْتَرِفْ حَسَنَةً نَزِدْ لَهُ فِيهَا حُسْنًا إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ شَكُورٌ» (الشوری، 23)

ترجمه: اين همان چيزى است كه خداوند بندگانش را كه ايمان آورده و اعمال صالح انجام داده‌اند به آن نويد مى‌دهد! بگو: «من هيچ پاداشى از شما بر رسالتم درخواست نمى‌كنم جز "مودت" نزديكانم [اهل بيتم]؛ و هر كس كار نيكى انجام دهد، بر نيكى‌اش مى‌افزاييم؛ چرا كه خداوند آمرزنده و سپاسگزار است.

مشارکت و هم‌افزایی (پرسش و نشانی لینک پاسخ، جهت ارسال به دوستان در فضای مجازی)

پرسش:

از چه راه‌‌هایی می‌توان ثابت نمود که معنی "ولایت" [به ویژه در خطبه غدیر خم]، فقط "دوست داشتن" نیست؟

پاسخ (نشانی لینک):

www.x-shobhe.com/shobhe/10759.html

 

پیوستن و پیگیری در پیام‌رسان‌ها:

  

تلگرام  

کلمات کلیدی:  قرآن   امامت   غدیر