ایکس – شبهه: بهشت «هدف» نیست، بلکه هدف «قرب الی الله»، یعنی همان رشد و کمال انسان است و بهشت جایگاه، مقر و مأوای انسان‌های تکامل یافته است.

بدیهی است که انسان نیز تکامل نمی‌یابد، مگر آن که هدفی جز «الله جل جلاله» نداشته باشد. یعنی جز او را به الوهیت و ربوبیت نگیرد، جز او را مؤثر در وجود نداند، به او معرف و ایمان داشته باشد، کاری به جز انجام اوامر او انجام ندهد، از نواهی او بپرهیزد، برای او اخلاص داشته باشد و خلاصه آن که عالِم و عامِل به «لا إاله الا الله» باشد و به «انا لله و انا الیه راجعون» و معاد اعتقاد داشته باشد. البته هر کسی به حد ظرفیت وجودی و امکان خود.

«إِنَّا أَنزَلْنَا إِلَيْكَ الْكِتَابَ بِالْحَقِّ فَاعْبُدِ اللَّهَ مُخْلِصًا لَّهُ الدِّينَ» (الزمر، 2)

ترجمه: ما [اين] كتاب را به حق به سوى تو فرود آورديم پس خدا را در حالى كه اعتقاد [خود] را براى او خالص‏كننده‏اى عبادت كن.

«وَمَا أُمِرُوا إِلَّا لِيَعْبُدُوا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ حُنَفَاء وَيُقِيمُوا الصَّلَاةَ وَيُؤْتُوا الزَّكَاةَ وَذَلِكَ دِينُ الْقَيِّمَةِ» (البینة، 5)

ترجمه: و فرمان نيافته بودند جز اين كه خدا را بپرستند و در حالى كه به توحيد گراييده‏اند دين [خود] را براى او خالص گردانند و نماز برپا دارند و زكات بدهند و دين [ثابت و] پايدار همين است.

پس اگر کسی چنین شد، به تکامل رسیده و اهل لقاء الله و استقرار در «عند ملیک مقتدر» می‌شود، و اگر در این سیر مرتکب گناهی شد، چنان چه به بنده موحد و مخلصش حضرت ابراهیم (ع) فرمود:

«قُلْ إِنَّ صَلاَتِي وَنُسُكِي وَمَحْيَايَ وَمَمَاتِي لِلّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ * لاَ شَرِيكَ لَهُ وَبِذَلِكَ أُمِرْتُ وَأَنَاْ أَوَّلُ الْمُسْلِمِينَ» (الأنعام، 162 و 163)

ترجمه: بگو در حقيقت نماز من و [ساير] عبادات [سلوک] من و زندگى و مرگ من براى خدا پروردگار جهانيان است [كه] او را شريكى نيست و بر اين [كار] دستور يافته‏ام و من نخستين مسلمانم. 

نماز، حجاب و ... دلیل نیست و کفایت نمی‌کند:

پس، اصل معرفت، ایمان و عمل صالح است و نه صرف نماز و حجاب نجات بخش انسان است و نه صرف هیچ عمل دیگری. مگر این که به امر خدا و برای خدا باشد. آن وقت است که موجب کمال گردیده و مأجور خواهد بود و البته خدا ارحم الراحمین است و به خاطر ایمان، نماز، توسل و سایر عبادات و توبه‌اش او را می‌بخشد و مقر و جایگاه او بهشت است.

روایتی است از پیامبراکرم (ص) که می‌فرمایند: «نگاه نکنید که چه کسی بیشتر نماز می‌خواند یا چه کسی بیشتر روزه می‌گیرد یا بیشتر حج به جا می‌آورد، «ولکن اُنظُروا الی صدق الحَدیث و اداء الاَمانة»، یعنی: لیکن  ببینید چه کسی بیشتر حرف راست می‌گوید و بیشتر امانت داری می‌کند.»

و هم چنین می‌فرمایند: «لا دینَ لـِمَن لا عهد لـَه و لا ایمان لـِمَن لا اَمانَةَ لـَه - یعنی کسی که به عهدش وفا نمی‌کند دین ندارد و کسی که امانت‌داری نمی‌کند ایمان ندارد.‌«

هم چنین از امام صادق (ع) و دیگر ائمه روایت شده که صرف نماز یا طولانی بودن رکوع و سجده ملاک نیست، چه بسا به این کار عادت کرده باشد، بلکه ببینید وفای به عهد دارد یا نه؟

در هر حال خوارج امام کُش، اهل نماز بودند، در ظهر عاشورا نیز گروهی در سپاه یزید نماز خواندند و در تعقیبات آن امام معصوم (ع) را سر بریدند و هیچ از دشمنان و قاتلانی چون جعده نیز بد حجاب و بی‌حجاب نبودند. امروزه نیز بسیاری از ناصبین یا مسلمانانی که نوکری کفار و ظالمین را می‌کنند (مثل شیوخ سیاسی و مذهبی عرب)، به ظاهر نماز می‌خوانند و خوب و به جماعت و حتی در داخل مسجدالحرام می‌خوانند.

ملاحظه:

اما یک اصل را نباید فراموش کرد که بدون «نماز» و آن هم نماز مقوبل نیز هیچ عمل و عبادتی مورد قبول نمی‌باشد. نماز، که اوج و کمال بندگی و ارتباط انسان با خالق و رب خویش است، ستون خیمه‌ی دین است (الصلوة عمود الدین) – معراج مؤمن است (الصلوة معراج المؤمن) و بازدارنده از فحشا و منکر است (ان الصلوة تنهی عن الفحشاء و المنکر) و... . پس اگر ابتدا نماز قبول شد، به سایر امور رسیدگی می‌شود.

پس، اگر چه صرف نماز ملاک نیست، اما دلیل نمی‌شود که نماز سبک شمرده شود و کسی مثلاً خود را توجیه کند که من نماز نمی‌خوانم و نمازخوانان منحرف بسیاری نیز وجود دارند، اما کارهای خوب دیگر می‌کنم! این یک فریب شیطانی است برای خوب تجلی دادن استکبار و ابطال همان کارهای خوب دیگر در نظر انسان.

شناخت اهل بهشت و جهنم:

برخی برای تطهیر اهل گناه و ایجاد تشکیک نسبت به انحراف آنان از یک سو و تلطیف قلوب مؤمنین به آنها، تا بغض و مقابله‌ای نداشته باشند، دائم القا می‌کنند که «فقط خدا می‌داند چه کسی به بهشت و چه کسی به جهنم می‌رود و از ظاهر نمی‌شود تشخیص داد». و اضافه می کنند: «چه بسا آن که شما اهل بهشت‌اش می‌انگاشتید به جهنم رود و آن که اهل جهنم‌اش می‌پنداشتید، به بهشت رود».

بله، این درست است. فقط خدا می‌داند. اما خدا بندگانش را در نادانی و ابهام قرار نداده و رها نکرده است. وگرنه تشخیص اهل حق از اهل باطل ممکن نبود. لذا به بندگانش فرمود که اهل بهشت در این دنیا نیز مشخصاتی دارند و اهل جهنم نیز مشخصاتی دارند که هر دو را می‌توانید در گفتار، رفتار و سلوک آنها مشاهده کنید. چنان چه فرمود: حضرت محمد (ص) رسول خداست و آنانی که با او هستند، اهل بهشت‌اند. منتهی امت او را توصیف نمود تا هر کسی نتواند مدعی شود و دیگران را فریب داده و به انحراف بکشاند:

«مُّحَمَّدٌ رَّسُولُ اللَّهِ وَالَّذِينَ مَعَهُ أَشِدَّاء عَلَى الْكُفَّارِ رُحَمَاء بَيْنَهُمْ تَرَاهُمْ رُكَّعًا سُجَّدًا يَبْتَغُونَ فَضْلًا مِّنَ اللَّهِ وَرِضْوَانًا سِيمَاهُمْ فِي وُجُوهِهِم مِّنْ أَثَرِ السُّجُودِ ذَلِكَ مَثَلُهُمْ فِي التَّوْرَاةِ وَمَثَلُهُمْ فِي الْإِنجِيلِ كَزَرْعٍ أَخْرَجَ شَطْأَهُ فَآزَرَهُ فَاسْتَغْلَظَ فَاسْتَوَى عَلَى سُوقِهِ يُعْجِبُ الزُّرَّاعَ لِيَغِيظَ بِهِمُ الْكُفَّارَ وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ مِنْهُم مَّغْفِرَةً وَأَجْرًا عَظِيمًا» (الفتح، 29)

ترجمه: محمد [ص] پيامبر (فرستاده) خداست و كسانى كه با اويند بر كافران سخت‌گير [و] با همديگر مهربانند، آنان را در ركوع و سجود مى‏بينى فضل و خشنودى خدا را خواستارند، علامت [مشخصه] آنان بر اثر سجود در چهره‏هايشان است اين صفت ايشان است در تورات و مثل آنها در انجيل چون كِشته‏اى است كه جوانه خود برآورد و آن را مايه دهد تا ستبر شود و بر ساقه‏هاى خود بايستد و دهقانان را به شگفت آورد تا از [انبوهى] آنان [خدا] كافران را به خشم دراندازد خدا به كسانى از آنان كه ايمان آورده و كارهاى شايسته كرده‏اند آمرزش و پاداش بزرگى وعده داده‏است.

هم چنین فرمود: کفار، مشرکین، منافقین، اهل فسق و فجور، ناامیدان از رحمت الهی، اهل شرب خمر و زنا، عاق والدین، کسی که مال یتیم بخورد، قتل نفس کند، حق الناس داشته باشد و نیز ظالمین به بهشت نمی‌روند. پیامبر اکرم (ص) فرمود: فحاش به بهشت نمی‌رود و....

پس اگر این مشخصه‌ها در کسی هویدا بود، دیگر خودفریبی است کسی بگوید: «ظاهر ملاک نیست، چه بسا آنها به بهشت روند و بسیاری از کسانی که از اول تا به آخر عمر مؤمنانه و متقیانه زندگی کردند به جهنم روند». چنان چه فرمود:

«إَنَّ الَّذِينَ لاَ يَرْجُونَ لِقَاءنَا وَرَضُواْ بِالْحَياةِ الدُّنْيَا وَاطْمَأَنُّواْ بِهَا وَالَّذِينَ هُمْ عَنْ آيَاتِنَا غَافِلُونَ * أُوْلَئِكَ مَأْوَاهُمُ النُّارُ بِمَا كَانُواْ يَكْسِبُونَ * إِنَّ الَّذِينَ آمَنُواْ وَعَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ يَهْدِيهِمْ رَبُّهُمْ بِإِيمَانِهِمْ تَجْرِي مِن تَحْتِهِمُ الأَنْهَارُ فِي جَنَّاتِ النَّعِيمِ» (یونس، 7 تا 9)

ترجمه: كسانى كه اميد به ديدار ما ندارند (منکرین معاد) و به زندگى دنيا دل خوش كرده و بدان اطمينان يافته‏اند و كسانى كه از آيات ما غافلند * آنان به [كيفر] آن چه به دست مى‏آوردند جايگاه‌شان آتش است * كسانى كه ايمان آورده و كارهاى شايسته كرده‏اند پروردگارشان به پاس ايمان‌شان آنان را هدايت مى‏كند به باغ‌هاى [پر ناز و] نعمت كه از زير [پاى] آنان نهرها روان خواهد بود [در خواهند آمد].

«إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُواْ لَوْ أَنَّ لَهُم مَّا فِي الأَرْضِ جَمِيعًا وَمِثْلَهُ مَعَهُ لِيَفْتَدُواْ بِهِ مِنْ عَذَابِ يَوْمِ الْقِيَامَةِ مَا تُقُبِّلَ مِنْهُمْ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ» (المائده، 36)

ترجمه: در حقيقت كسانى كه كفر ورزيدند اگر تمام آنچه در زمين است براى آنان باشد و مثل آن را [نيز] با آن [داشته باشند] تا به وسيله آن خود را از عذاب روز قيامت بازخرند از ايشان پذيرفته نمى‏شود و عذابى پر درد خواهند داشت.

و ده‌ها آیه دیگر که مشخصه‌های قابل شهود اهل بهشت و اهل جهنم را توصیف و معرفی می‌نماید.

 

کلمات کلیدی:  گوناگون   معاد   حجاب   نماز