پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات (ایکس – شبهه): به پاسخ چند پرسش بیندیشیم:

یک - آیا سخن درباره‌ی "کلام الله" است؟ و آیا مقصود از «کجای قرآن گفته» این است که خداوند متعال در کدام آیه چنین فرموده است؟!

دو – آیا کسی که می‌پرسد: «در کجای قرآن مجید بیان شده است»، این کتاب را به عنوان "کلام الله" قبول دارد که از آن سند می‌خواهد؟! اگر قبول دارد، این خودش یعنی "واسطه" و البته که قرآن کریم، به خودش وحی نشده است، پس این هم یعنی "واسطه"!

سه - آیا نزدیکی او، دلیلی برای نافرمانی بنده‌اش می‌باشد؟! پرستش، عبادت یا بندگی چیست که کسی بخواهد آن را با واسطه یا بی‌واسطه انجام دهد؟! آیا کسی می‌تواند شرحی دهد یا مثالی از عبادت بی‌واسطه‌اش بیاورد؟!

به دو نکته‌ی مهم دقت شود و سپس وارد بحث شویم:

الف – از سویی می‌توان گفت، مگر کسی [به آن معنا که مقصود سؤال است] خداوند سبحان را به واسطه‌ی امامان علیهم السلام عبادت (بندگی) می‌کند و می‌پرستد؟! مگر نه این که شعار اعتقادی، نظری و عملی مسلمانان باید «إِلَهَ إِلا اللَّهُ وَحْدَهُ لا شَرِیکَ لَهُ» باشد؟

●- مگر خداوند سبحان، در قرآن کریم، نفرمود:

«وَمَا أُمِرُوا إِلَّا لِيَعْبُدُوا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ حُنَفَاءَ وَيُقِيمُوا الصَّلَاةَ وَيُؤْتُوا الزَّكَاةَ وَذَلِكَ دِينُ الْقَيِّمَةِ» (البیّنة، 5)

ترجمه: و به آنها دستوری داده نشده بود جز اینکه خدا را بپرستند در حالی که دین خود را برای او خالص کنند و از شرک به توحید بازگردند، نماز را برپا دارند و زکات را بپردازند؛ و این است آیین مستقیم و پایدار!

●- مگر نماز را فقط و فقط "قربة الی الله"، یعنی برای رشد، کمال و قرب الهی، اقامه نمی‌نماییم و در آن مستقیماً به خداوند سبحان «إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَإِيَّاكَ نَسْتَعِينُ – ما تو را می‌پرستیم و ما از تو استعانت می‌جوییم» و نیز «اهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ – ما را به راه راست هدایت فرما» نمی‌گوییم و مگر در دعاهای خود، «اللّهم، ربّنا، ربّی، یا سیدی و مولای ...» نمی‌گوییم؟!

●- اما، از سوی دیگر (از منظری دیگر) می‌توان تأمل و تفکر نمود که هیچ کاری (هر چند عبادت حق تعالی)، بدون واسطه صورت نمی‌پذیرد. چنان که نماز و آن چه در آن می‌گوییم، خود واسطه‌ی عبادت (پرستش) خداوند سبحان می‌باشند، دعا خودش واسطه است و آدمی هر چه بکند، واسطه‌ای برای پرستش است.

ب – مگر هر چیزی که نزدیک باشد، سبب حذف واسطه می‌شود؟ فرض کنید که تشنه‌اید و بر لب چشمه‌ای از آب گوارا حاضر شدید تا بنوشید؛ آیا زمین، آسمان، جاذبه، راه‌آب‌های زیر زمین، جوشش آب، خم شدن، مکیدن و ...، همه واسطه‌های گوناگون برای نوشیدن یک جرعه آب نمی‌باشند؟!

●- چرا خداوندی که از رگ گردن نیز به بندگانش نزدیک‌تر است، وحی را به واسطه‌ی جبرئیل علیه السلام و سایر فرشتگان وحی، به پیامبرانش صلوات الله علیهم اجمعین نازل نمود و به واسطه ایشان، بر ما نازل نمود؟!

●- چرا خداوندی که از رگ گردن نیز به بندگانش نزدیک‌تر است و رازق تمامی مخلوقات و بندگانش می‌باشد، رزق (مادی و معنوی) را به واسطه‌ی میکائیل علیه السلام و سپاهیانش به بندگانش می‌رساند و چرا جان را به واسطه‌ی حضرت عزرائیل علیه السلام و سایر فرشتگان مرگ که جنود آنها هستند می‌گیرد؟ هر کسی فرشته‌ی مرگی دارد:

«قُلْ يَتَوَفَّاكُمْ مَلَكُ الْمَوْتِ الَّذِي وُكِّلَ بِكُمْ ثُمَّ إِلَى رَبِّكُمْ تُرْجَعُونَ» (السجدة، 11)

ترجمه: بگو: «فرشته مرگی که بر شما مأمور شده، (روح) شما را می‌گیرد؛ سپس شما را بسوی پروردگارتان بازمی‌گردانند.»

واسطه در ارتباط با خداوند یکتا

شخصی گفت: «من بین خودم و خدا، هیچ واسطه‌ای را قبول ندارم، او از رگ گردن نیز به من نزدیک‌تر است»؛ گفتم: «بله، او به تو نزدیک است، اما این امتیاز تو نیست، چرا که تو از او دوری و به جای اطاعت از او، "منم منم" می‌کنی! اما در عین حال، اگر چیزی را که بدون واسطه به تو داد، تو نیز بدون واسطه بگیر، یادی هم از ما کن»!

چه کاری در این عالمی که علیمانه، حکیمانه و قادرانه خلق شده و با نظمی شگفت‌انگیز اداره و ربوبیّت می‌شود، "بدون واسطه" انجام می‌پذیرد؟ آیا نور و حرارت خورشید بدون واسطه به ما می‌رسد، و یا ابرها بدون واسطه‌ی باد به حرکت در می‌آیند و بدون واسطه بارور شده و می‌بارند؛ و یا گیاهان بدون واسطه‌ی بذر، خاک، آب، نور، حرارت و ... می‌رویند؟!

چه کسی تا کنون، بدون واسطه علمی آموخته است؟ علم لدّنی الهی نیز واسطه دارد؛ چنان که راجع به پیامبر عظیم الشأنش نیز فرمود: «عَلَّمَهُ شَدِيدُ الْقُوَى – (وحی را) آن کس که قدرت عظیمی دارد [= جبرئیل امین‌] او را تعلیم داده است»! خداوند متعال با موسی کلیم الله علیه السلام نیز به واسطه‌ی آن درخت و صدایی که آفرید سخن گفت؛ کور را به واسطه‌ی حضرت عیسی علیه السلام بینا نمود و مردگان را به واسطه ایشان زنده نمود.

واسطه‌ی معرفت و هدایت

حال چه شده، نوبت به خداشناسی و بندگی خدا که می‌رسد، گمان می‌کنند که باید و می‌توانند که واسطه‌های الهی را حذف کنند؟! عبادت و بندگی، پس از شناخت و ایمان، همان اطاعت است، حال آیا اوامر و نواهی خداوند متعال، به کسی بدون واسطه ابلاغ شده است؟! اگر شناخت و هدایت و اطاعت، بدون واسطه میسر بود، خودش واسطه نمی‌گذاشت، نه این که دیگران از روی رأی خود حذف کنند!

بله، خداوند متعال است که هدایت می‌کند، اما به واسطه عقل که حجت درونی است و انبیا و امامان علیهم السلام، که حجت‌های بیرونی خداوند متعال می‌باشند. خداوند متعال به ما علم می‌آموزد و حتی ما را از غیبی که در گذشته بوده، یا اکنون وجود دارد، و یا حتی هنوز نیامده (آخرت) مطلع می‌سازد، اما به واسطه‌ی وحی، که توسط معلمانش ابلاغ و تعلیم می‌گردد.

بنابراین، انبیا و اولیای الهی و امامان علیهم السلام، واسطه‌هایی هستند که خداوند متعال خود برای معرفت (شناخت)، آگاهی، بصیرت، خداشناسی، معادشناسی، انسان‌شناسی ... و بالاخره هدایت قرار داده است؛ لذا این "عبادت با واسطه نیست، بلکه تعلیم و هدایت با واسطه است".

●-اما، اگر دقیق بنگریم، همین عبادت بی‌واسطه نیز با واسطه انجام می‌پذیرد؛ چنان که نماز، روزه، حج، جهاد، صدقه، صله ارحام، دعا و ...، همه واسطه‌های عبادت پروردگار عالم هستند؛ پس پیروی و اطاعت از اهل عصمت علیهم السلام نیز همه واسطه‌‌های عبادت پروردگار عالم محسوب می‌گردند.

کجای قرآن کریم آمده است؟

●- «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَابْتَغُوا إِلَيْهِ الْوَسِيلَةَ وَجَاهِدُوا فِي سَبِيلِهِ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ» (المائدة، 35)

ترجمه: ای کسانی که ایمان آورده‌اید! از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید! و وسیله‌ای برای تقرب به او بجوئید! و در راه او جهاد کنید، باشد که رستگار شوید!

بنابراین، ایمان، تقوا و جهاد، در تمامی شئون ظاهری و باطنی – نظر و عملی، همه وسیله‌ها و واسطه‌های عبادت او هستند؛ وگرنه عبادت، فقط یک لفظ روی هواست.

●- «وَلِلَّهِ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى فَادْعُوهُ بِهَا وَذَرُوا الَّذِينَ يُلْحِدُونَ فِي أَسْمَائِهِ سَيُجْزَوْنَ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ» (الأعراف، 180)

ترجمه: و نیکوترین نام‌ها به خداوند تعلق دارد، پس او را بدانها بخوانيد، و كسانى را كه در نام‌هاى او بى‌راهه مى‌روند واگذاريد كه به زودى به سزاى آنچه مى‌كردند خواهند رسيد.

به صراحت می‌فرماید که مرا به واسطه‌ی نام‌هایم بخوانید. و حال فرض بگیرید که کسی بخواهد حذف واسطه کند و خدا را بدون نام‌هایش بخواند!

البته می‌دانیم که این اسم‌ها (نشانه‌های) نیکو و برتر، فقط الفاظ و کلمات و معانی آنها نیستند، بلکه نشانه‌های خداوند متعال، همه تعینات خارجی دارند، وگرنه دیگر نشانه نیستند. لذا امام صادق علیه السلام، در شرح این آیه فرمودند:

«نَحْنُ و الله الأسْماءُ الحسنى الَّتى لاَ يَقْبَلُ اللهُ عَمَلا مِنَ الْعِبادِ إِلاّ بمَعْرِفَتِنا» (اصول كافى، ج 1، ص 143)

ترجمه: به خدا سوگند! ما اسماء الحسنى هستیم، همان‌ها که خداوند عمل کسى را قبول نمی‌کند مگر به معرفت ما.

بدیهی است کسی که حجت خدا را نشناسد، خودش را هم نمی‌شناسد، و کسی که از آنها تبعیت نکند، در واقع امر خداوند متعال را اطاعت ننموده است.

خداشناسی و عبادت

*- خداوند متعال خودش را به واسطه‌ی کتاب خلقت و کتاب وحی که به انبیایش علیهم السلام نازل نموده می‌شناساند، پس ما راهی برای شناخت خداوند سبحان، به جز به واسطه‌ی خواندنِ با درایت، تأمل، تفکر و تعقل همین دو کتاب [کتاب خلقت و کتاب وحی] نداریم.

*- خداوند متعال، انسان را به واسطه‌ی وحی علوم به انبیا و رسولانش آگاه ساخته است، و به وسیله‌ی امامانش به سوی رشد، کمال و قرب به خود هدایت می‌نماید، پس انسان برای رسیدن به این مقصود، عبادتی خالصانه، رشد، کمال و قرب، راهی جز اطاعت و تبعیت از آنان ندارد؛ لذا اطاعت از آنان را مترادف اطاعت از خود بیان نمود:

«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ فَإِنْ تَنَازَعْتُمْ فِي شَيْءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللَّهِ وَالرَّسُولِ إِنْ كُنْتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ ذَلِكَ خَيْرٌ وَأَحْسَنُ تَأْوِيلًا» (النساء، 59)

ترجمه: ای کسانی که ایمان آورده‌اید! اطاعت کنید خدا را! و اطاعت کنید پیامبر خدا و اولو الأمر [= اوصیای پیامبر] را! و هرگاه در چیزی نزاع داشتید، آن را به خدا و پیامبر بازگردانید (و از آنها داوری بطلبید) اگر به خدا و روز رستاخیز ایمان دارید! این (کار) برای شما بهتر، و عاقبت و پایانش نیکوتر است.

و در این زمینه، آیات بسیارند.

مشارکت و هم افزایی‌ - پرسش و نشانی لینک پاسخ، جهت ارسال به دوستان در فضای مجازی  .

پرسش:

کجای قرآن گفته که خداوند رو به واسطه امامان پرستش کنید؟! مگه نه این که خدا از رگ گردن نزدیکتره؟

پاسخ:

http://www.x-shobhe.com/shobhe/10046.html

 

پیوستن و پیگیری در پیام‌رسان‌ها:

 

  

  

     

کلمات کلیدی:  اعتقادی