بحث ما پیرامون «چگونگی ارتباط با امام زمان، حضرت مهدی علیه السلام» میباشد که در جلسه گذشته توضیح دادیم که ارتباط با دیدن فرق دارد، لذا ما در خصوص چگونگی دیدار حضرت بحث نمیکنیم، بلکه دربارۀ "ارتباط" با ایشان بحث میکنیم.
گفتیم که گام نخست، "شناخت امام" است که مستلزم "شناخت ولایت و امامت" میباشد، و یکی از ضروریات شناختی و عوامل مهم برقراری، استمرار و تحکیم ارتباط با امام، "شناخت از چگونگی ارتباط ایشان با خودمان" است؛ چون اگر ایشان با ما ارتباط نداشته باشند، ما هرگز نمیتوانیم با ایشان ارتباطی برقرار کنیم.
در ارتباط با سایر افراد نیز همینطور است؛ همیشه دوست داریم بدانیم، طرف مقابل چه ارتباطی با ما دارد، آیا اصلاً مایل است با ما ارتباطی داشته باشد یا خیر؟ نظرش نسبت به ما چیست، یا به بیان عامیانه «چه حسی نسبت به ما دارد؟» - و بدیهی است اگر بدانیم و مطمئن شویم که او ما را میشناسد، ما را دوست دارد و مترصد ارتباطات بیشتر و صمیمانهتر ماست، بیشتر ترغیب میشویم که مرتبط گردیم.
"امام"، یک شأن ندارد که یک نوع ارتباط داشته باشد؛ پس در هر شأنی، ارتباطی مناسب با آن شأن دارد. مِثل تعامل خدا با ما؛ بالاخره خالقیت با مالکیت، با ربوبیت، با رزاقیت، و با رحمت و مغفرت متفاوت است. مِثل ارتباطات خودمان با یک دیگر؛ یک زن یا یک مرد، میتوانند فرزند، همسر، مادر، پدر، دوست و همسایه باشند، و در هر شأنی یک نوع ارتباط را ایجاب میکند.
امام "خلیفة الله" است؛ یعنی "جانشین خدا" و البته نه "جایگزین او" که خداوند سبحان، مِثل، مانند و جایگزینی ندارد؛ و جانشین خدا کسی است که اسماء و صفات خداوند متعال تا اعلاترین سطح امکان ظهور در مخلوقش، در او تجلی کرده باشد.
بنابراین، او از یک سو خلیفة الله است، یعنی تمامی ارتباطات و تعاملات خالق با مخلوق، به واسطۀ ایشان انجام میپذیرد؛ فیض وجود و تمامی رحمت الهی و نعماتهایش، به واسطۀ او به بندگانش داده میشود، چنان که به پیامبرش فرمود: «وَ مَا أَرْسَلْنَاكَ إِلَّا رَحْمَةً لِلْعَالَمِينَ – و ما تو را جز رحمتی برای عالمیان نفرستادیم / الأنبییاء، 107»
از طرفی دیگر او برای همگان امام است، یعنی پیشوا، رهبر و الگوی همگان است، خواه او را بشناسند و امامتش را قبول داشته باشند، یا نشناسند و قبول نداشته باشند؛ پس تمامی بندگان خدا را دوست دارد و مترصد هدایت همه آنهاست.
بدیهی است که این امام، باید نسبت به بندگان خداوند سبحان، رأفت داشته باشد تا بتواند از سوی او برای همگان رحمتآور باشد؛ لذا در زیارات به ایشان، "امام الرّحمة و امامُ الرّئوف" میگوییم.
اما، آن چه که هر کسی را بیشتر جلب و جذب مینماید، اطلاع از چگونگی و میزان "محبت" طرف مقابل به خودش است؛ هر چه بیشتر بدانیم و درک کنیم که طرف مقابل چقدر ما را دوست دارد، ما نیز محبت بیشتری به او پیدا میکنیم.
چون میدانی خدا خیلی دوستت دارد، تو هم او را خیلی دوست داری. در حدیث قدسی، حتی راجع به بندگان گناهکار و رویگردانش فرمود: «اگر آنان که از درگاه من رو برتافتند، میدانستند که من چقدر مشتاق آنان هستم، هر آینه از شوق جان میسپردند.»
اما، از کجا بفهمیم که امام چقدر ما را [با این همه جهل، غلفت و گناه] دوست دارند؟!
محبت پیامبر خدا صلوات الله علیه اجمعین، حتی به کفار و مشرکین چنان زیاد بود و برای رشد، هدایت و نجاتشان از آتش جهل تلاش مینمودند و غصه میخوردند که خداوند سبحان به او فرمود: «لَعَلَّكَ بَاخِعٌ نَفْسَكَ أَلَّا يَكُونُوا مُؤْمِنِينَ - گويى مىخواهى جان خود را از شدّت اندوه از دست بدهى، بخاطر اينكه آنها ايمان نمىآورند!»
امام زمان علیه السلام، جانشین همان پیامبر هستند، پس حتی کفار را هم تا این حد دوست دارند، چه رسد به مؤمنان و به ویژه اهل ولایت، امامت و شیعیانشان را.
سید بن طاووس رحمة الله علیه نقل میکند که در سحرگاهی و در کنار سرداب، مناجات امام را با خداوند متعال در حق شیعیان و حتی شیعیان گناهکار، چنین شنیده است:
- خدایا، شیعیان ما از شعاع انوار و بقیه سرشت ما آفریده شدهاند، آنها با تکیه بر دوستی و ولایت ما گناهان زیادی انجام دادهاند. (خدایا) اگر گناهانشان بین تو و آنهاست از آنها درگذر زیرا ما از آنها راضی هستیم و اگر بین خودشان است، بین آنها را اصلاح کن و از خُمسی که حق ماست حساب کن و آنها را داخل بهشت گردان و از آتش دور بدار و همراه با دشمنان ما در سخط و غضب خود قرار مده.
- ما در رعايت حال شما كوتاهى نمىكنيم و یاد شما را هرگز فراموش نمىكنيم، که اگر جز اين بود گرفتاريها بر شما فرود مىآمد و دشمنان، شما را ريشه كن مىكردند؛ پس تقواى خداى بزرگ را پيشه خود سازيد.
خلاصه اگر بخواهیم با استناد به آیات، احادیث، استدلال عقلی و با فهم قلبی، از محبت امام به خودمان بگوییم، کتابها میشود و تمام نمیشود، و اساساً چگونگی و شدت محبّت ایشان نسبت به ما، برای ما قابل فهم و درک نیست.
همین قدر هم که خدا را میشناسیم و دوست داریم، اسلام و قرآن مجید را میشناسیم و دوست داریم، امامان و شخص ایشان را دوست داریم، از رحمت، مغفرت و نعمات خدا برخوردایم و به آن امید داریم، از دشمنیهای آشکار و پنهان مصون ماندهایم؛ توفیق انجام واجبات و ترک محرماتی یافتهایم، دعایی میکنیم و منتظر اجابتش هستیم و ...، همه و همه، از نظر لطف و محبت امام نسبت به ما میباشد.
الحمد لله رب العالمین، والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته