پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات (ایکس – شبهه):

"نفاق" از ماده "نَفَق" به معنای دورویی می‌باشد. سوراخ کردن و نقب زدن را نیز "نفق" می‌گویند؛ وقتی موش زمین را سوراخ می‎کند، نقب (تونلی) می‌زند که به هنگام خطر از سوراخ دیگر فرار کند را نیز "نفق" می‌گویند.

معنا و مفهوم رایج از "نفاق" و "منافق" که در ادبیات دینی (قرآن کریم و بیانات اهل عصمت علیهم السلام) آمده نیز از همین ریشه و به معنای «دورویی، دو چهرگی، تفاوت ظاهر و باطن» می‌باشد.

اصل صفت نفاق خوب است:

ابتدا دقت کنیم که "نفاق" از صفاتی است که خداوند متعال در انسان قرار داده است و از او بد صادر نمی‌شود و چیز بدی خلق نمی‌کند و صفت بدی به انسان نمی‌دهد. از این رو باید بدانیم که "نفاق"، یعنی توان و امکان جلوه‌ای خلاف باطن در ظاهر؛ خب چنین توانی خوب و از صفات کمالیه انسان می‌باشد، چنان که حتی توان و امکان "کفر" نیز خوب  و از کمالات می‌باشد.

اگر در انسان توان و امکان "ایمان" نباشد، نمی‌تواند به خداوند متعال ایمان بیاورد و اگر توان و امکان "کفر و تکفیر" نباشد، نمی‌تواند نسبت به طاغوت کافر گردد؛ و حال آن که از ویژگی‌های انسان مؤمن را "ایمان به الله و کفر به طاغوت" بیان نموده است و البته کافر نقطه مقابل است، یعنی به طاغوت ایمان می‌آورد و به الله کافر می‌گردد.

"نفاق" نیز همین طور است، اگر انسان نتواند باطن را مخفی نگه‌دارد، نه تنها به سرعت رسوا می‌شود و نزدیک‌ترین‌ها دور می‌شوند و جوامع پراکنده می‌گردند، بلکه زندگی و هر گونه ارتباط و تعاملی ناممکن می‌شود.

پس آن چه از "کفر و نفاق" بد و مذموم است، "نسبت" آن است نه صفت آن. یعنی اگر نسبت به خدا و معاد و نبوت ... کافر شد، اگر در مقابل حق و برای خدعه و فریب دورویی (نفاق) کرد، بد و مذموم می‌باشد.

علل نفاق:

در یک جمله می‌توان گفت که "نفاق" به معنای مذمومش، هیچ علتی به جز خدعه و فریب به قصد "نفوذ" و به منظور شکست دادن مؤمنان ندارد.

کافرانی که از یک سو طمع به جان، مال و نوامیس مادی و معنوی مؤمنان دارند، از سوی دیگر توان رویارویی آشکار و مستقیم را در خود نمی‌ببینند، موضع نفاق و دورویی به خود می‌گیرند. و این منافقان معمولاً انسان‌های بسیار حقیر و ضعیفی هستند و نقش ستون پنجم و مزدور (مستقیم یا غیر مستقیم) برای کفار آشکار را ایفا می‌نمایند.

در قلب‌شان کافر هستند، در فکر و نیات‌ و مقاصدشان پلید هستند، در اهداف و مواضع‌شان دشمن هستند، اما چون با اتحاد و یکپارچگی مؤمنان مواجه می‌شوند، چاره‌ای جز ایجاد سوراخی برای "نفوذ" برای خود نمی‌بینند، لذا رنگ عوض می‌کنند، به چهره‌ی یک مسلمان و مؤمن در می‌آیند تا نفوذ کنند و از داخل ایجاد تفرقه، فساد و تباهی نمایند.

شاخصه‌های نفاق و ویژگی‌های منافق:

مغایرت و حتی ضدیت اهداف باطنی با مواضع ظاهری و نیز ادعاها و وعده‌ها با عملکردها – گفتارها و رفتارهای ضد و نقیض – هر لحظه در جبهه‌ای قرار گرفتن – آراستن ظاهر به جلوه‌های ایمان و گرایش باطنی به کفار، تجمل‌گرایی، اسراف، قدرت‌مداری - نمایش هم فکری، هم هدفی و همسویی از یک سو و نقشه‌کشی‌ها و تدابیر خائنانه از سوی دیگر و ...، همه از شاخصه‌های و ویژگی‌های نفاق و منافق می‌باشند.

بهترین و جامع‌ترین توصیفات را خداوند متعال در قرآن کریم بیان نموده است و امیرالمؤمنین علیه السلام به صورت مشروح [در خطبه منافقین] تبیین نموده‌اند که توصیه می‌شود حتماً مورد مطالعه قرار گیرد.

اشاره به چند فراز از خطبه منافقین

اُوصيكُمْ عِبادَاللّهِ بِتَقْوَى اللّهِ، وَاُحَذِّرُكُمْ اَهْلَ النِّفاقِ،

بندگان خدا، شما را به تقواى الهى سفارش مى كنم، و از اهل نفاق مى‌ترسانم،

فَاِنَّهُمُ الضّالُّونَ الْمُضِلُّونَ، وَ الزّالُّونَ الْمُزِلُّونَ.

چرا كه گمراه و گمراه كننده‌‌اند، و دچار لغزش شده و لغزاننده‌ هستند.

يَتَلَوَّنُونَ اَلْواناً، وَ يَفْتَنُّونَ  افْتِناناً، وَ يَعْمِدُونَكُمْ بِكُلِّ عِماد، وَ يَرْصُدُونَكُمْ بِكُلِّ مِرْصاد.

رنگ به رنگ مى‌شوند، و به حالات گوناگون ظاهر مى‌گردند، به هر وسيله كوبنده‌اى براى گمراه كردن شما متوسل مى‌شوند، و در هر كمينگاهى كمين مى‌گيرند.

قُلُوبُهُمْ دَوِيَّةٌ، وَ صِفاحُهُمْ نَقِيَّةٌ. يَمْشُونَ الْخَفاءَ، وَ يَدِبُّونَ الضَّراءَ.

قلوبشان فاسد، و ظاهرشان پاك مى‌نمايد. براى فريب مردم به دور از ديده (مخفیانه) حركت مى‌كنند، و چون روباه [در ميان جنگل انبوه از درخت] مى‌جهند.

وَصْفُهُمْ دَواءٌ، وَ قَوْلُهُمْ شِفاءٌ،

وصف‌شان به ظاهر دواى درد، و گفتارشان شفاست،

وَ فِعْلُهُمُ الدّاءُ الْعَياءُ.

امّا عمل‌شان درد بی درمان است.

حَسَدَةُ الرَّخاءِ، وَ مُؤَكِّدُوا الْبَلاءِ،

بر راحتی مردمان حسد مى‌برند، بر گرفتارى‌های (مردم) مى‌افزايند،

وَ مُقَنِّطُوا الرَّجاءِ ...

و اميدواران را نوميد مى كنند ... (خطبه 185)

آثار نفاق:

آثار نفاق به بهترین شکل و جامع‌ترین معانی نیز در قرآن، کلام اهل عصمت علیهم السلام و به ویژه همان خطبه منافقین بیان شده است.

*- منافق چون قلباً کافر است و همیشه در حال دورویی است، هم قلب بیمار دارد و هم به همه چیز، از خدا گرفته تا اهل ایمان، "سوء ظنّ" دارد و بالتبعِ همین سوء ظن، القای تردید و ایجاد موانع برای موضع‌گیرها و عملکرد صحیح و کمال‌زا را پیشه‌ی خود می‌نماید.  

*- کار منافق، ناامیدسازی است، از این رو دائماً در مواضع، سخنان و رفتار خود، القای ناامیدی می‌کنند، حتی می‌گویند: وعده‌های خدا و رسول خدا صلوات الله علیه و آله نیز فریب است:

« وَإِذْ يَقُولُ الْمُنَافِقُونَ وَالَّذِينَ فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٌ مَّا وَعَدَنَا اللَّهُ وَرَسُولُهُ إِلَّا غُرُورًا » (الأحزاب، 12)

ترجمه: و هنگامى كه منافقان و كسانى كه در دل‌هايشان بيمارى است مى‏گفتند: «خدا و فرستاده‏اش جز فريب به ما وعده‏اى ندادند.»

*- اگر چه منافقین ظاهر خود را به ایمان و اسلام آراسته‌اند، اما هر گاه به جانب حق و امر حقی دعوت شوند، به هزار بهانه روی بر می‌گردانند:

« وَإِذَا قِيلَ لَهُمْ تَعَالَوْاْ إِلَى مَا أَنزَلَ اللّهُ وَإِلَى الرَّسُولِ رَأَيْتَ الْمُنَافِقِينَ يَصُدُّونَ عَنكَ صُدُودًا » (النساء، 61)

ترجمه: و چون به ايشان گفته شود به سوى آنچه خدا نازل كرده و به سوى پيامبر [او] بياييد منافقان را مى‏بينى كه از تو سخت روى برمى‏تابند.

*- منافقان (از زن و مرد) همیشه معکوس عمل می‌کنند، علیه هر معروفی (حقی) موضع می‌گیرد و هر منکری (باطلی) را رواج می‌دهند، و اگر با همین چهره‌ی نفاق‌شان به قدرتی رسیده باشند، امر به منکر و نهی از معروف می‌کنند:

« الْمُنَافِقُونَ وَالْمُنَافِقَاتُ بَعْضُهُم مِّن بَعْضٍ يَأْمُرُونَ بِالْمُنكَرِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمَعْرُوفِ وَيَقْبِضُونَ أَيْدِيَهُمْ نَسُواْ اللّهَ فَنَسِيَهُمْ إِنَّ الْمُنَافِقِينَ هُمُ الْفَاسِقُونَ » (التّوبة، 67)

ترجمه: مردان و زنان دو چهره [همانند] يكديگرند به كار ناپسند وامى‏دارند و از كار پسنديده باز مى‏دارند و دست‌هاى خود را [از انفاق] فرو مى‏بندند خدا را فراموش كردند، پس [خدا هم] فراموششان كرد در حقيقت اين منافقانند كه فاسقند.

*- منافق جماعت، نه تنها دشمن اهل ایمان و تقوا هستند، بلکه آنان را بسیار نادان و گمراه می‌دانند و می‌گویند که "دین آنها سبب گمراهی‌شان شده است". از این رو همیشه مؤمن و حزب‌الهی جماعت را مورد تحقیر، شماتت، اتهام و تمسخر قرار می‌دهند؛ به ویژه اگر مؤمنان در مقابل لشکرکشی، چنگ و دندان نشان دادن و هجمه‌ی همه جانبه‌ی کفار صف‌آرایی و ایستادگی کنند:

« إِذْ يَقُولُ الْمُنَافِقُونَ وَالَّذِينَ فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٌ غَرَّ هَؤُلاء دِينُهُمْ وَمَن يَتَوَكَّلْ عَلَى اللّهِ فَإِنَّ اللّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ  » (الأنفال، 49)

ترجمه: آن گاه كه منافقان و كسانى كه در دل‌هايشان بيمارى بود مى‏گفتند: «اينان [مؤمنان‏] را دين‌شان فريفته است.» و هر كس بر خدا توكّل كند [بداند كه‏] در حقيقت خدا شكست‏ناپذير حكيم است.

شأن نزول درباره عزیمت سپاهیان اسلام به سوی بدر بوده است.

و ... .

*** - پس باید از منافق و شیوه‌ی کارش که با "نفوذ" انجام می‌گیرد، به شدت دوری گزینیم، بصیر باشیم و فریب ظواهر را نخوریم. مبادا با غفلت و مفتون شدن، منافق جماعت را با دست خود بر کرسی نشانده و بر خودمان حاکم و غالب نماییم.

منافقان با دشمنان کافر، ظالم و مستکبر، هیچ دشمنی ندارند و حتی از آنها خوش‌شان هم می‌آید، اما میان مردم مؤمن و مسلمان تفرقه انداخته و آنها را به جان هم می‌اندازند.

 

مشارکت و هم‌افزایی (سؤال کوتاه و نشانی لینک پاسخ، جهت ارسال به دوستان در فضای مجازی)

نفاق، علائم و آثار آن را توضیح دهید

http://www.x-shobhe.com/shobhe/7452.html

 

https://telegram.me/x_shobhe

 

 

کلمات کلیدی:  اعتقادی