«ایکس - شبهه»: در قرآن کریم از «صور» با عناوین دیگری چون: «صیحه»، «زجرة»، «صاخه» و «قارعة» نیز یاد شده است به ذکر یک آیه بسنده می‌گردد:

«فَإِذَا جَاءَتِ الصَّاخَّةُ * يَوْمَ يَفِرُّ المَْرْءُ مِنْ أَخِيهِ * وَ أُمِّهِ وَ أَبِيهِ * وَ صَحِبَتِهِ وَ بَنِيهِ * لِكلُ‏ِّ امْرِىٍ مِّنهُْمْ يَوْمَئذٍ شَأْنٌ يُغْنِيهِ» (عبس – 33 تا 37)

ترجمه: چون بانگ گوش فرسا در آيد * روزى كه انسان از برادرش بگريزد * و از مادرش و پدرش * و همسرش و پسرانش *

براى هر كس از آنان در چنين روز كارى باشد كه او را از همه باز دارد.

مرحوم آیت‌الله علامه طباطبایی در المیزان و ذیل این آیه می‌فرماید: «كلمه" صاخه" به معناى صيحه شديدى است كه از شدتش گوشها كر شود، و منظور از آن نفخه صور است.»

الف – معنای کلمه‌ی «صور»، به همان معنای شیپوری است که جهت خبر دادن یا آماده‌باش در آن می‌دمند. مثل شیپور آماده‌باش، شیپور جنگ یا شیپور آتش‌بس. «بنابراین، نفخ صور عبارت است از دعوت یا «ندای ویژه» که گاهی جهت میراندن موجودات از آن بهره می‌گیرند و گاهی با آن به موجودات فرمان بعث و نشور می‌دهند.» (تفسیر موضوعی قرآن کریم، جلد 4، معاد در قرآن، ص 293، علامه آیت‌الله جوادی آملی)

عالم خلقت، همه بر اساس حکمت و علم الهی آفریده شده و استوار است و برای پیدایش هر چیز و انجام هر امری نیز علت و اسبابی در نظر گرفته شده است. چنان چه خداوند رازق، به وسیله‌ی خورشید نور و حرارت و انرژی می‌دهد، به وسیله‌ی لایه‌های جوی ضرر آن را می‌گیرد، به وسیله‌ی جانوران و گیاهان، ارتزاق حیوانی بشر و حیوان را تأمین می‌نماید ... و به وسیله انبیاء هدایت می‌نماید. برای اعلام پایان دنیا و نیز آغاز زندگی اخروی نیز ندایی در نظر گرفته شده است که «صور» نام دارد و توسط ملکی به نام «اسرافیل» علیه‌السلام در آن دمیده می‌شود. و از آیات فهمیده می‌شود که دوبار در این «صور» دمیده می‌شود. صور اول برای اعلام پایان دنیا و صور دوم برای اعلام برپایی معاد و آغاز زندگی اخروی.

ب – از مضمون آیات و احادیث بر می‌آید که صور اول به صورت ناگهانی دمیده می‌شود. یعنی از قبل خبر نمی‌دهند که در فلان تاریخ یا فلان روز، دنیا به اتمام رسیده و قیامت برپا خواهد شد. بلکه این اعلام ناگهانی است. خداوند متعال می‌فرماید، مردم مانند همیشه به کارها و امور دنیوی خود که متسلزم بحث و جدل با یک‌دیگر است مشغول هستند که به نگاه در صور اول دمیده می‌شود و پایان دنیا فرا می‌رسد:

«ما يَنْظُرُونَ إِلاَّ صَيْحَةً واحِدَةً تَأْخُذُهُمْ وَ هُمْ يَخِصِّمُونَ» (یس - 49)

ترجمه: آنان منتظر جز يك صيحه نيستند صيحه‏اى كه ايشان را بگيرد در حالى كه سرگرم مخاصمه باشند.

بنا بر این، هنگامی که نخستین‌بار در صور دمیده می‌شود، همه‌ی جانداران می‌میرند. کوه‌ها صاف می‌شوند و حیاتی در زمین باقی نمی‌ماند.

ج – مدتی از این وضعیت می‌گذرد که برای دومین بار در صور دمیده می‌شود. این صدا اعلام برپایی قیامت است. با این صدا همه مجدد زنده می‌شوند، از گورها خارج و فوج فوج به سوی محشر و قیام در برابر خالق خود رهسپار می‌گردند تا پس از محشر و محاکمه، هر کس زندگی اخروی خود را بر اساس نتایج و آثار عملکرد خود در دنیا شروع می‌کند.

آیات بسیاری نیز دال بر صورت دوم است که در ذیل به سه نمونه‌ی آن بسنده می‌گردد:

«يَوْمَ يُنْفَخُ فِي الصُّورِ فَتَأْتُونَ أَفْواجاً» (النبأ - 18)

ترجمه: روزى كه در «صور» دميده شود، و [مردمان‏] گروه گروه [به پيشگاه خدا] بيايند.

«إِنْ كانَتْ إِلاَّ صَيْحَةً واحِدَةً فَإِذا هُمْ جَميعٌ لَدَيْنا مُحْضَرُونَ» (یس - 53)

ترجمه: كه اين جز «يك بانگ» نبود و آن گاه همه پيش ما حاضر آيند.

«وَ نُفِخَ فِي الصُّورِ فَإِذا هُمْ مِنَ الْأَجْداثِ إِلى‏ رَبِّهِمْ يَنْسِلُونَ» (یس – 51)

ترجمه: و صور [اسرافيل‏] به صدا در آيد، پس ناگهان آنها از گورها به سوى پروردگارشان بشتابند.

ملاحظه: در سوره‌ی مبارکه‌ی «یس» به هر دو صور اول و دوم اشاره و تصریح شده است.

کلمات کلیدی:  اعتقادی   معاد