پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات (ایکس – شبهه):

آیا گویندۀ این سخن، تا کنون هیچ سرنوشتی نداشته است؟ و آیا می‌تواند بگوید: «تا کنون هر چه شده، جبری بوده»؛ و یا بگوید: «هر چه شده اختیار محض خودم بوده است»؟!

مسئله فقط ازدواج نیست، اگر گفته شود که "ازدواج قسمت است" که هست، سایر امور نیز قسمت است؛ اما این که بگویند: «قسمت و سرنوشتی وجود ندارد!» مقولۀ دیگری است!

●- اِشکال اساسی در این است که اصلاً نمی‌دانند "قسمت و سرنوشت" یعنی چه؛ و بر اساس شنیده‌ها و حتی خرافات به آن نگاه می‌کنند! اینان گمان می‌کنند که "قسمت"، یعنی: «یک امر جبری که آدمی هیچ اختیاری در ایجاد و یا تغییر آن ندارد!»

اجازه دهید که معنای "قسمت" را در یک حکایتی توضیح دهیم:

- به ویژه در ابتدای بعثت پیامبر اکرم صلوات  الله علیه و آله، کفار بسیار سعی داشتند که ایشان را مسخره کنند و یا در مواردی به اصطلاح خیط و کنف کنند و آن را حربه‌ای برای ضد تبلیغ قرار دهند؛ اما موفق نمی‌شدند.

کافر جاهلی به دوستانش گفت: «من می‌خواهم اینکار را انجام دهم»، پرسیدند: «چگونه، تا به حال کسی نتوانسته است!» گفت: «من یک حب خرما در دست می‌گیرم و از او می‌پرسم: «آیا این قسمت من هست یا خیر؟ اگر گفت: «نه»، آن را می‌خورم و اگر گفت:«آری»، می‌اندازم زیرپا و لِه می‌کنم!»

این ترفند به نظر آنها موفقیت آمیز آمد و چند نفری رفتند خدمت ایشان. فرد با عزت و احترامی که برای مسخره کردن پیشه کرده بود، گفت: «شما که رسول خدایید و علم غیب دارید و ...، بفرمایید آیا این حب خرما قسمت من هست یا خیر؟»، ایشان نیز فرمودند: «اگر بخوری بله، و اگر نخوری نه».

در این فرمایش، مطالب بسیاری نهفته است، از جمله آن که راجع به قسمت، پیشگویی نمی‌شود و "قسمت"، پس از وقوع معلوم  می‌شود – و دیگر آن که در یک جملۀ کوتاه، فهماندند که بسیاری از "قسمت‌ها" یا به قول برخی سرنوشت‌ها و یا مقدرات را خودت رقم می‌زنی.

●- هر چه آدمی به دست می‌آورد و هر چه که از دست می‌دهد و هر چه که اتفاق می‌افتد، "قسمت" است که سرنوشت‌ها را رقم می‌زند و در آخر کار معلوم می‌شود که سرنوشت نهایی چگونه بوده است.

اگر قرار باشد که تمامی "قسمت"ها، نوعی "جبر" باشد، دیگر هدایت و دعوت معنا و مصداقی نخواهد داشت و بالتبع معاد، حساب و کتاب، سؤال و جواب، و نیز پاداش و جزا، بی‌معنی می‌شوند.

بنابراین، برخی از "قسمت‌ها"در اختیار خود شخص نیست و به آن "جبر" می‌گویند؛ و معنای یک امر "جبری" نیز این نیست که هیچ عامل دیگری در آن دخیل نبوده است؛ مثل این که بمبی بیندازند و عده‌ای کشته و مجروح شوند. این حادثه برای کشته شدگان و مجروهان به شکل جبری رخ داده، اما عاملین، اختیار داشتند. و نیز ممکن است امری را خداوند متعال [بر اساس مقدرات (اندازه‌ها) قضای حتمی کرده باشد.

همچنین، بسیاری از "قسمت‌ها" را خود انسان رقم می‌زند، حال چه بداند و چه نداند. مثل کسی که به اختیار خود، جوانی را در بطالت می‌گذراند و در بزرگسالی، با مشکلات فراوانی مواجه می‌گردد و سرنوشت دنیوی و اخروی او به نوع دیگری رقم می‌خورد.

"ازدواج" نیز از این قواعد مستثی نمی‌باشد. ممکن است که دو طرف، به طور ناگهانی یکدیگر را ببینند و از هم خوش‌شان بیاید؛ و البته این ناگهانی نیز از نظر ما چنین است، چون عللش را نمی‌دانستیم، اما در چارچوب قواعد، آن هم اندازه‌ها و مقدراتی داشته که این دو را با هم مواجه کرده است.

اما، به صرف این دیدار ناگهانی و احساس گرایش، دلیل نمی‌شود که اینها حتماً با هم ازدواج کنند، بلکه به اختیار خودشان است که ازدواج بکنند و یا نکنند.

*- پس، "خواستگاری" برای چیست؟ آیا جز برای شناخت بیشتر جهت پسندیدن و یا نپسندیدن برای ازدواج می‌باشد؟!

*- پس، این همه آیه و حدیث، درباره این که با چه کسی ازدواج کنید و با چه کسی ازدواج نکنید، برای چیست؟ آیا جز بیان معیارهای درست، جهت "انتخاب اختیاری" می‌باشد؟!

آیا عقل، فکر، مطالعه، تحقیق، وحی، حدیث و آموزه‌های اسلامی را تعطیل کنیم و بگوییم: «ازدواج الا و لابد یک قسمت جبری می‌باشد؟!»

خیر، بلکه همانگونه که امام صادق علیه السلام فرمودند: «نه جبر  محض است و نه اختیار محض، بلکه امری بین این دو می‌باشد».

پس، "جبر و اختیار"، در هر "قسمت" و در نهایت "سرنوشتی"، نقش دارند.

 

  *- برخی، هر کاری که دلشان خواست را انجام می‌دهند، خودشان در موقعیت‌ها و اندازه‌های (مقدرات) نادرست قرار می‌دهند و هنگام پیشامدهای خوب، می‌گویند: «از زیبایی، هنر، زرنگی و کمالات خودم بود – اندیشۀ قارونی»، و هنگام پیشامدهای ناخوشایند و نامطلوب، می‌گویند: «لابد قسمت بود و خدا برایم چنین خواسته بود – یعنی من اختیاری در آن نداشتم»!

مشارکت و هم‌افزایی – پرسش و نشانی لینک پاسخ، جهت ارسال و انتشار  توسط شما.

پرسش:

در پستی، پرسیده بود به نظر شما ازدواج قسمته؟ یکی گفته بود بله، اما دیگری نوشته بود: «چیزی به  عنوان قسمت و سرنوشت وجود ندارد و اینها را مردم برای توجیه خودشان ساخته‌اند»!

پاسخ (نشانی لینک):

http://www.x-shobhe.com/social/11372.html

 

 

کلمات کلیدی:  گوناگون   ازدواج