پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات (ایکس - شبهه):

آیا انسان معاصر، با انسان ده قرن پیش یا ده قرن آینده، تفاوتی دارد؛ آن هم تفاوتی که او را از خدا و دعا بی‌نیاز گرداند؟!

تفصیل و تشریح زیادی نمی‌خواهد، اگر چه در این پایگاه، مباحث بسیاری در بارۀ «دعا» ثبت شده است که با درج کلمه «دعا» در بخش جستجو و باز کردن آن، فهرست پیوند تمامی آنها در اختیارتان قرار می‌گیرد (اینجا)؛ اما در عین حال، توضیحاتی ایفاد می‌گردد.

«دعا»، خواندن کسی و خواستن از او می‌باشد و دعا به درگاه خداوند منّان، یعنی خواندن او و خواستن از او.

الف - «دعا»، رابطۀ عبد با معبود است و این پرسش مثل آن است که بپرسند: «نقش ارتباط با خدا در زندگی انسان معاصر چیست؟!»

ب - برخی گمان می‌کنند که انسان معاصر، موجودی متفاوت با انسان‌ها در نسل‌های پیشین می‌باشد؛ در حالی که انسان معاصر، با انسان 5 هزار سال پیش، هیچ فرقی ندارد، به غیر از آن که در علومی پیشرفت نموده و ابزارهای بیشتری ساخته است؛ و بدیهی است که اندکی پیشرفت در علم و کثرت ابزار، انسان را از خداوند سبحان بی‌نیاز نمی‌گرداند.

ج - کسی که هیچ ضرورتی برای دعا نمی‌بیند و در هیچ نیازی، خدا را نمی‌خواند و از او نمی‌خواند، نه خود را شناخته است و نه خداوند سبحان را شناخته است، وگرنه می‌فهمید که فقیر درگاه اوست و فقیر یعنی کسی که از خودش ستون فقرات محکمی ندارد که متکی به آن بایستد، بلکه باید به غیر خود تکیه کند، تا او را نگه دارد:

«يَا أَيُّهَا النَّاسُ أَنْتُمُ الْفُقَرَاءُ إِلَى اللَّهِ وَاللَّهُ هُوَ الْغَنِيُّ الْحَمِيدُ» (فاطر، 15)

- ای مردم! شما (همگی) نيازمندان به خدا هستيد، تنها خداوند است كه بی‌نياز و شايسته هرگونه حمد و ستايش است.

ج - دعا، یعنی بندگی. پس کسی که دعایی ندارد، یعنی خداوند متعال را بندگی نمی‌کند؛ با او مرتبط نمی‌شود، او را نمی‌خواند و از او نمی‌خواهد! چنین فردی بسیار جاهل (بی‌خرد و نادان) و متکبر است؛ در غفلت کامل به سر می‌برد و زندگی را به بازی و پوچی می‌گذارند؛ چرا که هدف بلندی ندارد و نسبت به همین زندگی مادی نیز جاهل و کور دل می‌باشد:

«وَقَالَ رَبُّكُمُ ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ إِنَّ الَّذِينَ يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِي سَيَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِينَ» (غافر، 60)

- و پروردگارتان فرمود مرا بخوانيد تا شما را اجابت كنم؛ در حقيقت كسانى كه از پرستش من كبر مى‌ورزند، به زودى خوار در دوزخ درمى ‏آيند.

د - هیچ کسی غنی و بی‌نیاز نیست و همه فقیر و محتاج به دیگری و دیگران می‌باشند؛ بنابراین، کسی که خدا را غنی نشناسد و او را ربّ خود نداند، یقیناً به هنگام نیاز، دیگرانی را إله، مالک، ربّ و رازق خود قلمداد می‌کند و آنها را می‌خواند و چشم امید به لطف و تفضل دیگران دارد؛ کسانی که همچون خودش فقیر و نیازمندند و از خود چیزی ندارند، به صورت مستقل مؤثر نیستند و نمی‌توانند دعاهای مردم را به اجابت رسانده و نیازهای دیگران را برآورده سازند.

«وَمَنْ أَضَلُّ مِمَّنْ يَدْعُو مِنْ دُونِ اللَّهِ مَنْ لَا يَسْتَجِيبُ لَهُ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ وَهُمْ عَنْ دُعَائِهِمْ غَافِلُونَ» (الأحقاف، 5)

- و چه کسانی گمراه‌ترند از کسانی که دیگرانی را به جای خدا می‌خوانند، (کسانی) که تا روز قیامت پاسخ‌شان را نمی‌دهند و آنان از خوانده شدن‌شان بی‌خبرند؟

«وَلَا تَدْعُ مَعَ اللَّهِ إِلَهًا آخَرَ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ كُلُّ شَيْءٍ هَالِكٌ إِلَّا وَجْهَهُ لَهُ الْحُكْمُ وَإِلَيْهِ تُرْجَعُونَ» (القصص، 88)

- و إله (معبود) ديگری را با خدا مخوان كه هيچ إلهی جز او نيست، همه چيز جز آن چه وجه (جهت) خدایی دارد، فانی و هلاک است، حاكميت از آن اوست و همه به سوی او بازمی گرديد.

ھ - کسی که هیچ دعایی ندارد، او را نمی‌خواند و از او نمی‌خواهد، ارتباطش را با ربّ جلیل و اتصالش را با رحمت واسعۀ الهی قطع می‌کند، خداوند متعال نیز نظر لطف و مرحمتش را از او برمی گرداند؛ لذا در دنیا و آخرت زیان می‌کند:

«قُلْ مَا يَعْبَأُ بِكُمْ رَبِّي لَوْلَا دُعَاؤُكُمْ فَقَدْ كَذَّبْتُمْ فَسَوْفَ يَكُونُ لِزَامًا» (الفرقان، 77)

- بگو اگر دعاى شما نباشد پروردگارم هيچ اعتنايى به شما نمى‌‏كند؛ در حقيقت‏ شما به تكذيب پرداخته‏‌ايد و به زودى [عذاب بر شما] لازم خواهد شد.

* - در این آیه، تذکر می‌دهد که نخواندن خدا و نخواستن از او، نه تنها از جهل و تکبر است، بلکه تکذیب نیاز به او - تکذیب لطف و مرحمت او  - و تکذیب ربوبیّت او و بندگی خود می‌باشد!

دعا

دعا، مبین شخصیت، فرهنگ، جهان‌بینی، اهداف، آمال و آرزوهای هر کسی می‌باشد.

●- کسی که خدا را می‌خواند و خیر دنیا و آخرت را از او می‌خواهد، انسان عاقل، با معرفت و مؤمن می‌باشد و همیشه مضمون تمامی دعاهایش این است: «رَبَّنَا آتِنَا فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً وَفِي الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ - پروردگارا! به ما در دنيا (نيكی) عطا كن! و در آخرت نيز (نيكی) مرحمت فرما! و ما را از عذاب آتش نگاهدار!‌» (البقره، 201)؛ چنین کسی، متاع دنیا، سلامتی و بهبودی و گشایش مشکلات خُرد و کلان دنیوی‌اش را نیز در راستای سعادت ابدی می‌خواهد.

●- کسی که جز خداوند متعال را ربّ و رازق خود می‌داند و چشم امید به دیگران دارد، همیشه در مقابل دیگران خوار و ذلیل می‌باشد و با اضطراب و ناامیدی زندگی می‌کند.

●- آن که فقط حوائج خودش را می‌خواهد، بسیار خودنگر و البته سطحی‌بین و ساده‌اندیش است، اما کسی که نیازهای دیگران نیز برایش مهم است، وسعت دید دارد و اهداف بزرگتری را در نظر دارد.

●- بسیار تفاوت است بین کسی، فقط شکم، بدن، رفاه در زندگی محدود خودش مهم است؛ با کسی که ظلمِ ظالمان را می‌بیند، رنج و مظلومیت مستضعفان را می‌بیند، جنایات امریکا و رژیم اشغالگر در فلسطین و غزه را می‌بیند، مقاومت مردم مسلمان را در ایران، لبنان، سوریه، یمن، عراق، افغانستان و سرتاسر جهان اسلام می‌بیند، و برای نابودی نظام سلطۀ استکباری و پیروزی مسلمانان و مستضعفان جهان دعا می‌کند و در نهایت تعجیل در ظهور و قیام منجی عالم بشریت را مسئلت می‌نماید؛ او عظمت خود و بلندای اهداف و شخصیت خود را در دعاهایش بروز می‌دهد و نمایان می‌سازد.

مشارکت و هم‌افزایی - لطفاً این پرسش و پاسخ را در راستای «جهاد تبیین»، برای دوستان به اشتراک بگذارید؛ متشکر.

 

 

کلمات کلیدی:  گوناگون   دعا