ایکس – شبهه: فیس بوک یک شبکه اجتماعی مجازی در فضای اینترنتی مانند یوتیوب، یاهو، تویتر و ... می‌باشد.

الف - تا کنون شنیده نشده که مرجعی رجوع به فیس بوک یا فعالیت در این فضای مجازی را حرام اعلام کرده باشد، بلکه همیشه تذکر داده‌اند که مراقب باشید اولاً فلسفه‌ی وجودی این شبکه‌ها، شناسایی، جمع‌آوری اطلاعات، شناسایی ارتباطات و ... می‌باشد و ثانیاً بیشتر برای جریان سازی و ایجاد فتنه در کشورهای هدف مورد استفاده قرار می‌گیرد و ثالثاً یکی از امکانات و ابزارهای مناسب جهت شیوع فساد و تغییر فرهنگ‌ها می‌باشد.

از همسر اوباما سؤال کردند: «شما چرا در فیس بوک عضویت وصفحه‌ای ندارید؟» پاسخ داد: این شبکه‌ها برای ما امریکایی‌ها نیست، ما باید خودمان به مسائل و تذکرات امنیتی بیشتر توجه کنیم. جالب است بدانید که یکی از شرایط صدور کارت اقامت یا شهروندی در اغلب ایالات امریکا و یا کانادا، درج عکس‌هایی از مجلس عروسی برای اثبات تأهل در فیس بوک است؟ و می‌دانیم که اغلب سازماندهی‌ها جهت ایجاد آشوب در ممالک هدف نیز توسط شبکه‌هایی چون فیس بوک یا تویتر انجام می‌پذیرد، هر چند که ترکش آن چندین بار به خودشان نیز اصابت کرده است. به همین خاطر مقامات سیاسی و امنیتی امریکا و برخی از کشورهای اروپایی با اختصاص بودجه‌های کلان از این شرکت‌ها، با همکاری فنی گوگل و یاهو خواسته‌اند تا امکان ردگیری، شناسایی و کنترل بیشتر و دقیق‌تری را فراهم کنند.

با این همه، دلیل نمی‌شود که نتوان از همین امکان و فرصت برای ارتباطات سالم یا روشنگری، کسب و انتقال اطلاعات مفید و ... استفاده نمود. لذا در چنین شرایطی تشخیص «حرام» یا «حلال» که در اصطلاح فقهی به آن «تشخیص مصداق یا موضوع» می‌گویند، بر عهده شخص مصرف کننده است. یعنی ورود یا استفاده از این گونه شبکه‌های اجتماعی مجازی چیزی مانند دروغ، غیبت، شرب خمر، زنا، جاسوسی یا ... نیست که گفته شود مطلق آن حرام است. بلکه به خودی خود نه حلال است و نه حرام. و بستگی به نوع استفاده شخص دارد.

پس، به لحاظ فتوا:

به‌طور کلی اگر مستلزم مفسده (مانند ترویج فساد، نشر اکاذیب و مطالب باطل) بوده و یا خوف ارتکاب گناه باشد و یا موجب تقویت دشمنان اسلام و مسلمین شود، جایز نیست و الا مانعى ندارد.

توضیح: حکم بالا در شکل فتوا بیان شده است یعنی تشخیص مصداق به عهده‌ی مکلف گذاشته شده است و تنها به بیان حکم کلی بیان شده است. تشخیص این که آیا این شرایط در مورد فعالیت در فیس بوک صادق می‌باشد یا خیر به عهده‌ی مکلفین گذاشته شده است.

ب – اما موضوع فیلترینگ با حرام بودن متفاوت است و معنای فیلتر این نیست که حرام است. دقت شود که فیلترینگ، یک سیاست و تصمیم حکومتی است که در تمامی کشورها به تناسب نظام و فرهنگ سیاسی و اجتماعی‌شان وجود دارد. چنان چه این روزها شاهد بودیم حتی شبکه‌های تلویزیونی جمهوری اسلامی ایران را به صورت غیر قانونی از ماهواره‌ها قطع کردند، چه رسد به فیلتر شبکه‌های مجازی.

بدیهی است که هر نظام سیاسی فیلتر کننده، خودش بهتر از کاربران می‌داند که فیلترشکن نیز وجود دارد و هر کس بخواهد می‌تواند به راحتی به هر سایتی که دلش می‌خواهد دسترسی داشته باشد. بلکه فیلترینگ یعنی با توجه به شناختی که از وابستگی، اهداف و برنامه‌های این شبکه در اختیار است، حکومت، دولت و سیستم اداره مملکت، جاده صاف‌کن این شبکه نخواهد شد و امکانات ماهواره‌ای یا ارتباطی خود را در اختیار آن نمی‌گذارد و با بودجه خود، دست خود، هزینه‌های خود و ...، زمینه‌ی تحقق آن اهداف را فراهم نمی‌کند، و با ایجاد سهولت برای فعالیت آن سایت، در نشر و شیوع القائات آن سایت همکاری نمی‌کند.

 

کلمات کلیدی:  گوناگون