ایکس – شبهه / پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات: بدیهی است که انسان موجودی مرکب است که تمامی اجزای آن نیز به هم پیوسته است. لذا همان طور یک عارضه جسمی (فیزیکی) معین در اندام دیگر اثر میگذارد، مثلاً لثهاش چرک کرده، اما چرک وارد خون او میشود و چه بسا به قلبش نیز آسیب برساند – یک عارضه فیزیکی میتواند در روان او نیز اثر بگذارد، مثل این که عصبی شود و بالتبع پرخاشگر یا گوشهگیر گردد و ... – همین طور در روح او نیز اثر میگذارد و کار او را سهل یا مشکل میکند.
الف – بدیهی است که تمامی احکام اسلامی، برای سالم نگهداشتن و مساعد نمودن زمینههای رشد روحی میباشد، هر چند که بیشتر این احکام، مربوط به بدن است. چه احکام جزو محرمات و واجبات باشد، مثل این که فرمود روزه بگیرید یا زنا نکنید و چه جزو مستحبات یا مکروهات باشد، مثل این فرمود: شب زیاد غذا نخورید، یا در مجامعت چنین و چنان نکنید.
و هم چنین انسان موجودی اجتماعی است و تمامی تعاملات و ارتباطات او با جهان بیرون از خودش، بر او بر جهانش تأثیرگذار میباشد. لذا تعلیم و ترتبیت، آموزش و تبلیغات نیز تأثیرگذار هستند.
ب – به پیامبر اکرم صلوات الله علیه و آله که خود سرآمد عصمت و انسان کامل است، دستور داده میشود که برای بارداری همسرش به فاطمه زهرا علیهاالسلام، چهل روز اعتکاف کرده و روزه بگیرد. یعنی این نطفه (مادی)، با چنین شرایط معنوی و روحی ساخته میشود. به سایر مردم نیز دستورات بسیاری جهت سلامت نطفه داده شده است، مثل این که مثلاً لقمه حرام نخورد، با شکم پر همخوابی نکند – هنگام مجامعت برای تشکیل نطفه حرف نزند – و نیز با افکار پلید و شیطانی همخوابی نکند و ....، چرا که همه برای نوزاد اثر سوء میگذارد.
ج – پس نمیتوان در نظام علیمانه و حکیمانه خلقت، به نظم و رابطه علّی و معلولی ایراد گرفت و برخورد احساسی نمود که چرا توارث و ژنتیک اثر دارد و چرا باید این نوزاد با دیگری فرق داشته باشد؟ این مثل این است که بپرسیم: چرا باید نوازد پدر و مادری که الکل مصرف میکنند، با نوزاد والدینی که مصرف نمیکنند متفاوت باشد؟ یا چرا باید ظلم یکی بر دیگری اثر بگذارد. پس کفر، شرک، حسد، لقمه حرام، افکار شیطانی و ... نیز روی جسم، روان و روح اثر میگذارند و بالتبع در ساختار نطفه نیز اثر گذار هستند، هم چنان که ایمان و لقمه حلال و اهداف عالیه اثر گذار هستند.
د – اگر چه علم امروز عصا زنان به برخی از آثار آن چه در آموزههای وحی و حدیث آمده دست یافته است، اما اسلام اذهان را متوجه آثار و عواقب باورها و رفتارها در نطفه و نسل کرده است. مثل این که امیرالمؤمنین علیه السلام فرمودند: « اخلاق پاک و نیک، دلیل وراثتهاى پسندیده انسان (از پدران و مادران) است» - امروزه کشف کردهاند که حتی نامگذاری کودک، در ساختار شخصیتی او تأثیر میگذارد و ما چقدر در اسلام سفارش داریم که از حقوق اولاد بر پدر، انتخاب نامی نیکو برای اوست.
ﻫ – اما وارثت، یکی از عوامل مؤثر است و میتواند کار را برای ساختار شخصیتی، اعتقادی و اخلاقی انسان سختتر یا آسانتر نماید، ولی دلیل نمیشود که سایر عوامل مؤثر چون: تربیت، عقل، تفکر و از همه مهمتر اختیار را از بین ببرد. لذا در آموزهها به همه این امور توجه داده شده است.
و - هر نوزادی بر اساس فطرت خود به دنیا میآید و فطرت همگان پاک و یکسان است و سپس عوامل مختلف بیرونی تأثیر گذار میشوند و عوامل درونی وراثتی سهولت و یا صعوبت ایجاد میکنند، اما اختیار را سلب نمینمایند. لذا شاهدیم که فرزند انسان کافر، مؤمن میشود و فرزند انسان مؤمن، کافر میشود – امروزه چه بسیارند فرزندانی که در خانوادهها و محیط مؤمن و اسلامی به دنیا آمده و رشد کردهاند، اما کافر، مشرک، منافق و غرب زده میشوند و چه بسیارند فرزندان ِخانوادههای بی دین در غرب و شرق عالم که به اسلام روی میآورند. چرا که هم تغییر و تبدیل به فطرت راه ندارد، هم همگان عقل دارند و هم اختیار دارند. لذا پیامبر اکرم صلوات الله علیه و آله، ضمن آن که به آثار ژنتیکی یا همان موروثی تأکید داشتهاند، در مورد نقش تربیت فرمودهاند:
« كُلُّ مَولودٍ يُولَدُ على الفِطرَةِ ، و إنّما أبَواهُ يُهَوِّدانِهِ و يُنَصِّرانِهِ » (شرح نهج البلاغة: 4/114)
ترجمه: هر مولودى بر فطرت (توحيد) زاده مى شود و اين پدر و مادر او هستند كه وى را يهودى و نصرانى بار مىآورند.
و نیز در مورد نقش اراده و اختیار و نکوهش نسلکشی فرمودهاند:
« ألا إنّ خِيارَكُم أبناءُ المُشرِكينَ .ثُمّ قالَ : ألا لا تَقْتُلوا ذُرِّيَّةً ، كُلُّ مَولودٍ يُولَدُ على الفِطرَةِ ، فما يَزالُ علَيها حتّى يُعْرِبَ عَنها لِسانُهُ ، فأبَواهُ يُهَوِّدانِهِ أو يُنَصِّرانِهِ أو يُمَجِّسانِهِ » (كنز العمّال : 11730)
ترجمه: بدانيد كه بهترين افراد شما، فرزندان همان مشركان هستند. سپس فرمود: هان! نسل كشى مكنيد، هر مولودى بر اساس فطرت (توحيد) به دنيا مى آيد و پيوسته بر آن است تا آن كه زبانش از آن پرده بر مىدارد، اما پدر و مادرش او را يهودى يا نصرانى و يا مجوسى بار مىآورند.
کلمات کلیدی:
گوناگون